Malaria

Wat is malaria?

Malaria is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door malariaparasieten. 

Waar komt malaria voor?

De ziekte komt voor in de (sub)tropen.

Hoe kunt u malaria krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De malariaparasieten worden door muggen overgedragen. De parasieten dringen via een muggenbeet het lichaam binnen. De parasieten vermenigvuldigen zich eerst in de lever en daarna in de rode bloedcellen. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van malaria?

De vroege verschijnselen van malaria zijn koorts, vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn. De koorts is niet altijd hoog en gaat niet altijd gepaard met rillen. Een malaria-aanval kan erg op griep lijken. Verder kunnen diarree, braken en hoesten met kortademigheid voorkomen. Er zijn vijf verschillende vormen van malaria. De gevaarlijkste is malaria tropica en wordt veroorzaakt door de parasiet plasmodium falciparum die bij reizigers als gevolg van complicaties binnen enkele dagen dodelijk kan verlopen. Behandeling is alleen mogelijk in een vroeg stadium. De andere vormen van malaria (plasmodium vivax, plasmodium ovale, plasmodium malariae) zijn goedaardiger: de verschijnselen zijn hetzelfde, maar er treden geen ernstige complicaties op. De laatst ontdekte vorm is de plasmodium knowlesi, deze vorm infecteert hoofdzakelijk de apensoort Makaken. Menselijke infecties zijn tot nu toe beschreven in een aantal Zuidoost-Aziatische landen. De vorm kan ernstig verlopen en is potentieel dodelijk   Malaria tropica kan optreden tot ongeveer vier weken na besmetting. Daarom moeten antimalariamiddelen meestal tot tenminste vier weken na het verlaten van het malariagebied worden ingenomen. Omdat atovaquon/proguanil anders werkt dan de andere middelen, hoeft dit maar tot één week na vertrek uit een malariagebied te worden gebruikt. Malaria tropica is gevaarlijk, maar wel goed te behandelen. De ziekte moet dan wel op tijd worden herkend. Vermeld bij bezoek aan uw (huis)arts daarom dat u recent in de tropen bent geweest. 

Wat kunt u zelf doen om malaria te voorkomen?

Er bestaat geen vaccin tegen malaria. Malaria kan worden voorkomen door u te beschermen tegen muggenbeten en/of antimalariamiddelen te slikken. Bij een zeer laag risico kan geadviseerd worden uitsluitend antimuggenmaatregelen te nemen en dan geen antimalariamiddelen te slikken.

Antimalariamiddelen

De maatregelen tegen malaria zijn afhankelijk van het reisdoel en de reisduur. Individuele factoren zoals de gezondheid van de reiziger spelen ook een rol. De volgende middelen kunnen worden voorgeschreven:

• In gebieden zonder resistente malariaparasieten: proguanil (Paludrine®)
• In gebieden met een zeer beperkt aantal resistente malariaparasieten: een combinatie van chloroquine en proguanil.
• In gebieden met resistente malariaparasieten: mefloquine (Lariam®) of bij een kort verblijf atovaquon/proguanil (Malarone®)
• Alternatieven zijn afhankelijk van het gebied: chloroquine, een combinatie van chloroquine en proguanil, doxycycline.

Soms kan enkele maanden (tot maximaal vijf jaar) nadat met de middelen is gestopt nog een malaria aanval optreden (koude rillingen en hoge koorts om de 48 uur). Deze vorm is niet de gevaarlijke malaria tropica vorm en zo’n zogenaamde ‘uitgestelde eerste aanval’ is niet met de antimalariamiddelen te voorkomen, maar wel goed te genezen. Voor sommige reizen is het aanbevolen een noodbehandeling tegen malaria mee te nemen. Dat gebeurt altijd in overleg met een arts.