Simmunext: waar immunotherapie en chemie elkaar ontmoeten

Simmunext is een bedrijfsnaam die bestaat uit drie woorden - een mix van 'simulatie' (verwijzend naar het simuleren van het immuunsysteem), 'immuun' (verwijzend naar het immuunsysteem) en 'next' (verwijzend naar een volgende-generatie aanpak). Dit beschrijft de innovatieve aanpak die Oncode Investigator en Radboudumc hoogleraar Tumor Immunologie Carl Figdor heeft ontwikkeld om polymeren te creëren die kunnen fungeren als kunstmatige antigeen-presenterende cellen om het immuunsysteem te stimuleren tot het verkrijgen van een therapeutische respons. Met een sterke IP-positie en managementteam is het bedrijf nu klaar voor zijn reis om met deze platformtechnologie nieuwe kankertherapieën naar de kliniek te brengen.

Tientallen jaren geleden was de wetenschappelijke gemeenschap sceptisch. Velen dachten dat kanker alleen maar genetisch bepaald was en niets te maken had met immunologie. Maar de tijden zijn veranderd. Vandaag is het algemeen bekend dat het immuunsysteem kan bijdragen tot de bestrijding van kanker, met successen bij de behandeling van bijvoorbeeld longkanker en melanoom.

Er worden tegenwoordig drie soorten immuuntherapieën gebruikt. Antilichamen, vaccins en celtherapieën, waarbij voor de laatste een doeltreffende methode wordt gebruikt om cellen uit de patiënt te nemen, deze te manipuleren en vervolgens terug te geven aan de patiënt zodat deze cellen de kanker kunnen bestrijden.

Het laboratorium van Oncode-onderzoeker Carl Figdor werkt al geruime tijd met dendritische cellen. Dit zijn immuuncellen die antigenen presenteren aan T-cellen, die zich vervolgens richten op kankercellen die het antigeen uitdrukken waartegen ze zijn geactiveerd. "Ik heb altijd gemerkt dat, omdat je deze cellen van patiënten krijgt, de procedure heel moeilijk kan zijn. Soms is de patiënt niet in zo'n goede conditie, of is hij of zij immunosuppressief. Of we krijgen gewoon niet genoeg cellen. Het protocol was altijd variabel, omdat het materiaal dat we van de patiënten konden krijgen variabel was", legt Figdor uit.

Maar nadat hij in contact was gekomen met de afdeling chemie van de Radboud Universiteit, raakte hij geïnteresseerd in de polymeren die deze afdeling maakte. "Ik vroeg me af: zou ik kunnen proberen het immuunsysteem na te bootsen? Zou ik kunstmatige antigeen-presenterende cellen kunnen maken door polymeren te gebruiken?" herinnert Figdor zich. "Natuurlijk zijn dit geen cellen, dit zijn polymeren. Maar ik kon ze uitrusten met moleculen die ook op immuuncellen te vinden zijn".

Al snel kreeg Figdor een ERC advanced grant om zijn idee verder uit te werken en twee jaar geleden kreeg hij een tweede beurs om dit werk voort te zetten, waarmee hij kon aantonen wat nu duidelijk is: dat het gebruik van chemie om levende cellen na te bootsen, kan werken. "Dit heeft me ook geholpen bij het ontwikkelen van de technologie - de immunofilamenten - die efficiënt immuuncellen geschikter en robuuster kunnen maken voor immunotherapie."

De immunofilamenten zijn gemaakt van synthetische polymeren – een vondst van chemici van de Radboud Universiteit. Van dezelfde soort polymeren (polyisocyanopeptides, kortweg PIC) ontwikkelt moleculair chemicus Paul Kouwer (Radboud Universiteit) gels die erg geschikt blijken om menselijke cellen buiten het lichaam te kweken. We weten al sinds de ontdekking in 2013 dat deze polymeren enorm veelzijdig zijn en ontdekken nog steeds nieuwe toepassingen. Het is fantastisch om te zien dat dit materiaal ook in Simmunext een belangrijke bijdrage levert.”

De oprichting van Simmunext als joint venture van Oncode, Radboudumc en Radboud Universiteit - waarvoor Henri Theunissen als CEO zal fungeren - betekent dat een decennium aan werk naar een volgend niveau wordt getild en dat er stappen worden gezet richting de kliniek. "Zonder de steun van Oncode had ik deze weg niet zo gemakkelijk kunnen inslaan. Als academicus kreeg het opstarten van een bedrijf nooit prioriteit. Maar het Oncode valorisatieteam - Ian Bell en Shobit Dhawan in het bijzonder - stimuleerden me en overtuigden me ervan dat dit de logische volgende stap is" legt Figdor uit.

"We willen een therapeutisch geneesmiddel ontwikkelen en dat is extreem duur, niet iets wat een academisch ziekenhuis zich gemakkelijk kan veroorloven. We hebben ook verschillende octrooien verkregen. We staan er goed voor en nu begint het echte werk", aldus Figdor. "We moeten een grote stap zetten om dit naar de kliniek te vertalen en de komende twee jaar zijn cruciaal om dat te bereiken.

Oorspronkelijk bericht: Oncode Institute - Simmunext: where immunotherapy and chemistry meet