EN
DE
Een switch van slechts twee weken van een traditioneel Afrikaans naar een Westers dieet, veroorzaakt ontsteking, vermindert de reactie op ziekteverwekkers en activeert processen die kenmerkend zijn voor welvaartsziekten. Andersom heeft een Afrikaans voedingspatroon, rijk aan groenten, vezels en gefermenteerde producten, juist positieve effecten. Deze studie, gepubliceerd in Nature Medicine, toont de grote impact van voeding op het immuunsysteem en metabolisme.
Welvaartsziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes en chronische ontstekingsziekten, nemen in Afrika snel toe. Dat vormt een groeiende uitdaging voor de gezondheidszorg op het continent. Door economische groei en verstedelijking kiezen Afrikanen steeds vaker voor een Westers voedingspatroon. Om de gevolgen van deze verschuiving te begrijpen, bestudeerden onderzoekers onder leiding van het Radboudumc en KCMC University in Tanzania de effecten van zo'n dieetwissel op de gezondheid.
Welvaartsziekten
Aan de studie deden 77 gezonde mannen uit Tanzania mee, afkomstig uit zowel de stad als het platteland. Een deel van hen at traditioneel Afrikaans eten uit de regio rondom de Kilimanjaro en stapte voor twee weken over op een Westers dieet, en een deel at juist Westers en kreeg twee weken een traditioneel Afrikaans dieet. Een derde groep dronk dagelijks een gefermenteerde bananendrank. Ter controle hielden tien deelnemers hun normale eetgewoonten aan. De onderzoekers analyseerden uitgebreid de functie van het immuunsysteem, ontstekingswaarden in het bloed en stofwisselingsprocessen bij de deelnemers, aan de start, na twee weken dieet en nog eens vier weken later.
De deelnemers die twee weken omschakelden naar Westerse voeding, hadden daarna meer ontstekingseiwitten in hun bloed. Ook zagen de onderzoekers dat er bij hen allerlei biologische processen actief werden die gelinkt zijn aan welvaartsziekten. Daarnaast reageerden hun afweercellen minder goed op ziekteverwekkers. De deelnemers die overstapten op het traditionele Afrikaanse dieet of de gefermenteerde drank dronken, lieten juist een afname van ontstekingsstoffen zien. Sommige effecten waren vier weken later nog steeds zichtbaar, een aanwijzing dat kortdurende voedingsveranderingen langdurige invloed kunnen hebben.
Inzichten uit Afrika
Dit is de eerste studie waarbij zo gedetailleerd de gezondheidseffecten van een traditioneel Afrikaans eetpatroon in kaart zijn gebracht. 'Er is eerder wel onderzoek gedaan naar andere traditionele diëten, zoals het Japanse of Mediterrane dieet', vertelt internist Quirijn de Mast van het Radboudumc. 'Maar ook van Afrikaans eten kunnen we veel leren, zeker nu de levensstijl daar snel verandert en welvaartsziekten sterk toenemen. Afrika kent bovendien een grote diversiteit aan traditionele voedingspatronen, wat unieke kansen biedt om beter te begrijpen hoe voeding onze gezondheid beïnvloedt.'
De Mast vindt het opvallend hoe sterk de effecten van voeding zijn, zelfs al na twee weken anders eten. 'Het Afrikaanse dieet bevat veel groenten, fruit, bonen, granen en gefermenteerde producten. We laten nu zien hoe gunstig deze traditionele voedingsproducten zijn voor ontsteking en metabole processen in het lichaam. Tegelijkertijd tonen we hoe ongunstig een ongezond Westers voedingspatroon is. Dat bevat vooral bewerkte en calorierijke producten, zoals friet en witbrood, met veel zout, snelle suikers en verzadigd vet. Ontsteking ligt aan de basis van veel chronische aandoeningen en daarom is deze studie ook belangrijk voor Westerse landen.'
In deze studie zijn twee menu’s getest, die nauwkeurig staan beschreven in de publicatie. In het kort: het ongezonde Westerse dieet bestond uit veel vlees (dagelijks), pizza, witte rijst, pasta, friet, eieren, witbrood, pannenkoeken, en weinig groenten en fruit. Het traditionele Afrikaanse dieet van de Kilimanjaro regio bestond uit veel groenten en fruit, bonen, bruine rijst, beperkt vlees (twee keer per week) en gefermenteerde producten. De traditionele granen waren onder andere millet (gierst) en sorghum. De hoofdbestanddelen van de gebruikte gefermenteerde drank Mbege zijn bananen met millet. Zelf een keertje Afrikaans koken? Volg het recept.
Over de publicatie
Dit onderzoek is gepubliceerd in Nature Medicine: Immune and metabolic effects of African heritage diets versus Western diets in men: a randomized controlled trial. GS Temba, T Pecht, VI Kullaya, N Vadaq, MV Mosha, T Ulas, S Kanungo, L van Emst, L Bonaguro, J Schulte-Schrepping, E Mafuru, P Lionetti, MM Mhlanga, AJ van der Ven, D Cavalieri, LAB Joosten, RA Kavishe, BT Mmbaga, JL Schultze, MG Netea, Q de Mast. DOI: 10.1038/s41591-025-03602-0.
Het Radboudumc en KCMC University werkten voor deze studie samen met internationale partners uit Bonn en Florence. Financiering kwam van ZonMw/JPI-HDHL.
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
PreventieNieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen
