Minder dan 1 op 3 hoogleraren in Nederland is vrouw Vier vrouwelijke wetenschappers gelauwerd met prestigieuze For Women in Science Awards 2025

17 april 2025

Vandaag zijn vier vrouwelijke wetenschappers geëerd voor hun uitzonderlijke bijdrage aan de wetenschap. De winnaressen van deze editie zijn Trang Duong, Jolien Francken, Džemila Šero en Iris Walraven. Tijdens de For Women in Science award ceremony in NEMO Science Museum in Amsterdam ontvingen zij in aanwezigheid van Staatssecretaris voor Emancipatie Mariëlle Paul ieder een award ter waarde van €30.000 om hun onderzoek verder te ontwikkelen in een fellowship aan het Netherlands Institute for Advanced Study. Hier zullen de laureaten vijf maanden verblijven in een gemeenschap van internationale wetenschappers.

Het initiatief van L’Oréal Groupe in de Benelux en de Nederlandse Unesco Commissie, in samenwerking met het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH), het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS), en NEMO Science Museum heeft als doel om vrouwelijke wetenschappers de erkenning te geven die ze verdienen en vrouwen en meisjes aan te moedigen om een carrière in de wetenschap na te streven.

Dit jaar werd voor het eerst ook een middelbare school uitgenodigd om jongeren te inspireren te kiezen voor een toekomst in de wetenschap. “Wanneer meisjes op jonge leeftijd vrouwelijke rolmodellen in de wetenschap ontmoeten, zien ze dat wetenschap óók voor hen een optie is. Zo openen we de weg naar een toekomst waarin talent en ambitie bepalen wie de ontdekkers van morgen zijn. Want de wereld heeft wetenschap nodig en wetenschap heeft vrouwen nodig,” zegt Jean-Baptiste Dalle, Country Manager L’Oréal Benelux.

Staatssecretaris Mariëlle Paul (Funderend Onderwijs en Emancipatie): “Ook vrouwelijk talent moet in de wetenschap en techniek volop kunnen slagen. Met hun perspectief kunnen vrouwen nieuwe, originele antwoorden vinden op de grote vragen van nu en straks. De For Women in Science-awards zetten de schijnwerpers op briljante vrouwelijke wetenschappers. Zij zijn een prachtig voorbeeld voor alle meisjes die nadenken over wat ze willen worden.”

Vier vrouwen in de wetenschap

In Europa is minder dan 30% van de hoogleraren een vrouw. Nederland zit zelfs nog iets onder dit gemiddelde met 28,7%. Zowel in de Life Sciences als in de STEM-disciplines (Science, Technology, Engineering & Mathematics) zijn we er nog lang niet.

Het For Women in Science programma werd door L’Oréal Groupe en Unesco in 1998 wereldwijd gelanceerd. Sinds de oprichting heeft het programma al meer dan 4400 vrouwelijke onderzoekers ondersteund, waarvan zes laureaten later een Nobelprijs wonnen.

In Nederland bestaat het programma sinds 2012, in samenwerking met de Nederlandse Unesco Commissie, het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS-KNAW) en het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH). Dit jaar is NEMO Science Museum ook officieel partner van het programma. Elke twee jaar bekroont het programma vier uitzonderlijke vrouwelijke wetenschappers in Nederland met een onderzoeksbeurs van €30.000 om hun baanbrekende innovaties en hun onderzoek verder te ontwikkelen.

De laureaten van 2025

Hieronder meer informatie over de winnaressen en hun baanbrekende onderzoek:

LIFE SCIENCES

Jolien Francken (Universiteit van Amsterdam)

Een filosofische gereedschapskist voor neurowetenschappers

In mijn onderzoek duik ik in de werking van onze hersenen, met name hoe processen zoals geheugen en bewustzijn werken. Bewustzijn lijkt simpel om te onderzoeken omdat het zo vanzelfsprekend voor ons is, maar het is heel complex om te meten. We kunnen het op verschillende manieren meten, bijvoorbeeld bij mensen of muizen, maar die metingen leveren vaak verschillende, lastig te combineren resultaten op. Dankzij de For Women in Science Fellowship wil ik twee dingen bereiken: ten eerste wil ik beter begrijpen wat 'meten' nu eigenlijk is, en ten tweede wil ik een soort filosofische 'gereedschapskist' ontwikkelen voor hersenwetenschappers. Die gereedschapskist moet helpen om metingen te verbeteren. Ik denk dat deze 'toolbox', door zijn flexibele opzet, ook nuttig kan zijn voor andere wetenschapsgebieden. Verder hoop ik dat mijn onderzoek mensen helpt te begrijpen hoe meten werkt en hoe we metingen in de wetenschap én in de maatschappij kunnen verbeteren.

Het uitzonderlijke werk van Dr. Jolien Francken slaat een brug tussen neurowetenschap en filosofie en oogstte lof van de jury vanwege de uitmuntendheid en relevantie voor de interdisciplinaire omgeving van NIAS. Haar vaardigheid om deze twee zeer verschillende vakgebieden op een heldere manier te verbinden, maakt haar werk echt bijzonder.

-

Iris Walraven (Radboudumc)

Begrijpelijke AI voor patiënten: Longkanker behandeling kiezen met vertrouwen

Ik doe onderzoek naar hoe we kunstmatige intelligentie (AI) kunnen gebruiken om longkankerpatiënten te helpen de beste behandeling te kiezen. Het is belangrijk voor mij dat iedereen, ook mensen voor wie medische termen ingewikkeld zijn om te begrijpen, snapt wat het AI model adviseert. Daarom werk ik aan manieren om de adviezen van de AI modellen heel begrijpelijk te maken. Ik kijk daarbij naar ieders persoonlijke situatie en wat de patiënt zelf belangrijk vindt. Samen met patiënten maak ik ook eenvoudige verhalen om de informatie beter te begrijpen. Ik wil dat alle patiënten, ongeacht hun achtergrond, een weloverwogen en passend besluit kunnen nemen over hun behandeling.

De jury selecteerde het ambitieuze onderzoek van Dr. Iris Walraven voor de sterke maatschappelijke relevantie en positieve impact op patiënten en clinici. Haar multidisciplinaire aanpak maakte indruk op de jury en toonde de kracht van onderzoek dat disciplines overbrugt.

-

STEM DISCIPLINES

Trang Duong (Utwente & IHE Delft)

Hoe kennis over historische overstromingen kan bijdragen aan een veiliger toekomst voor kustgemeenschappen

Overstromingen door stormen zijn een groot gevaar voor mensen die aan de kust wonen. Door klimaatverandering en de stijgende zeespiegel wordt dit probleem alleen maar groter. Met mijn onderzoek, gesteund door de For Women in Science Fellowship, wil ik hier iets aan doen. Met mijn ervaring in het nauwkeurig nabootsen van overstromingsschade door ernstige stormen, zoals storm Xynthia die Frankrijk in 2010 trof, wil ik nu twee vragen beantwoorden: ten eerste, wat zou de schade zijn als zo'n storm opnieuw zou plaatsvinden in de toekomst, met de hogere zeespiegel, maar zonder extra overstromingsbescherming? En ten tweede, welke extra maatregelen zouden het beste werken om schade te beperken? Ik ben ervan overtuigd dat mijn onderzoek cruciale informatie zal opleveren voor beleidsmakers om weloverwogen beslissingen te nemen over het beheer van kustgebieden. Mijn onderzoek zal bijdragen aan een Europa dat beter bestand is tegen klimaatverandering en aan de ontwikkeling van slimme strategieën om kwetsbare kustgebieden wereldwijd te beschermen.

Het onderzoek van Dr. Trang Duong naar de veerkracht van kustgebieden tegen klimaatverandering werd onder meer erkend vanwege de internationale toepasbaarheid. Haar project valt ook op door de praktische relevantie, vooral nu de zeespiegel stijgt en extreme weersomstandigheden toenemen.

-

Džemila Šero (Utwente)

Vingerafdrukken van kunstenaars: AI helpt bij de analyse van kunstwerken

Kunstmatige intelligentie (AI) wordt steeds belangrijker in de wetenschap, dat zien we overal. Ook in onderzoek naar cultureel erfgoed en kunst kan AI veel betekenen, maar daar wordt het nog maar weinig gebruikt. Vooral bij het analyseren van vingerafdrukken op kunstwerken liggen er kansen. Er is nog geen standaard manier om die vingerafdrukken te verzamelen en te analyseren, en AI wordt hier bijna niet toegepast. Computers kunnen al goed omgaan met beschadigde vingerafdrukken op papier, maar die technieken worden nog niet gebruikt voor kunstobjecten. Met mijn For Women in Science Fellowship ga ik me daarom richten op het virtueel analyseren van vingerafdrukken op terracotta objecten. Daarvoor ga ik de nieuwste beeldverwerkingstechnologieën gebruiken.

De jury selecteerde Dr. Džemila Šero voor haar zeer originele onderzoek in Heritage Biometrics, waarmee ze met geavanceerde scantechnieken verborgen sporen van kunstenaars op eeuwenoude sculpturen ontdekt. Haar baanbrekende combinatie van kunstgeschiedenis, forensische wetenschap en beeldtechnologie opent een nieuw hoofdstuk in de benadering van cultureel erfgoed.

-

De video's van de kandidaten zijn hier te vinden: https://vimeo.com/lnvh

Over L'Oréal Groupe

L'Oréal Groupe, het archetype van de "Beauty Pure Player", heeft meer dan 110 jaar ervaring in de beauty-industrie. Research en innovatie staan centraal binnen de organisatie. Wat L'Oréal drijft: waarde creëren en een voorbeeld zijn op het gebied van verantwoordelijkheid en duurzaamheid. L'Oréal zal zich blijven inzetten voor een mooiere wereld. L'Oréal werkt met een toegewijd onderzoeksteam van 4.000 mensen dat ernaar streeft om de schoonheidsbehoeften van een miljard consumenten in de komende jaren te kunnen te beantwoorden. Hiernaast besteedt de organisatie veel aandacht aan het nieuwe CSR programma 'L'Oréal for the Future', waarmee zij zich heeft gecommitteerd aan ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen voor 2030.

Over Unesco, de Nederlandse Unesco Commissie

Unesco is de VN-organisatie voor onderwijs, wetenschap, cultuur en media. Door internationale samenwerking op deze gebieden werkt de organisatie aan het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (SDG's). Unesco geeft prioriteit aan het uitbannen van alle vormen van discriminatie, in het bijzonder in wetenschappelijk onderzoek. De Nederlandse Unesco Commissie is de schakel tussen de in Unesco verenigde wereldgemeenschap, het Nederlandse professionele veld en de Nederlandse overheid.

Over LNVH

Het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH) zet zich sinds 2001 in voor evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in de wetenschap, het verbeteren van de positie van vrouwelijke wetenschappers vanuit alle vakgebieden en achtergronden en het bereiken van een inclusieve en sociaal veilige academie waarin gelijke beloning de norm is. Het LNVH werkt aan dit doel door onder andere kennisontwikkeling, capaciteitsversterking en beleidsbeïnvloeding.

Over NIAS

Het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS) selecteert jaarlijks ongeveer vijftig onderzoekers uit binnen- en buitenland voor een fellowship. Geselecteerde wetenschappers krijgen tijd en ruimte voor onafhankelijk, interdisciplinair en vernieuwend onderzoek. Naast wetenschappers maken ook kunstenaars, schrijvers en journalisten onderdeel uit van deze gemeenschap van denkers. NIAS is een instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen en is het oudste onafhankelijke Institute for Advanced Study van het Europese vasteland.

Over NEMO Science Museum

NEMO Science Museum laat jong tot oud ontdekken hoe fascinerend en relevant wetenschap en technologie zijn. Door te laten zien hoe bijzonder alledaagse dingen zijn en door abstracte wetenschap op een toegankelijke manier te brengen. Zo maken ze kennis voor een breed publiek bereikbaar. NEMO brengt  een grote diversiteit aan programma’s, tentoonstellingen, activiteiten, technisch erfgoed, online wetenschapsnieuws, achtergrondinformatie, en evenementen binnen en buiten het museum. NEMO is tevens een expertisecentrum op het gebied van informeel leren over science, buitenschools én in de klas.