EN
DE
Vijf jaar na het begin van de Covid-pandemie zijn al veel lessen getrokken als voorbereiding op de volgende pandemie die ongetwijfeld gaat komen. Maar de ene les is beter geleerd dan de andere, betogen onderzoekers van het Radboudumc en de universiteit van Athene in JAMA. Onderzoek naar het bijsturen van een door een infectie ontregeld immuunsysteem is echt nog een blinde vlek.
‘We hebben veel geleerd van COVID-19, maar niet hoe we vaccins effectief naar lage- en middeninkomenslanden krijgen’, schreef de redactie van Nature Biotechnology onlangs. Het is niet de enige kritiek van wetenschappers op de lessen die we uit de Covid pandemie zouden kunnen trekken. Verwijzend naar de uitspraak ‘never waste a good crisis’, stelt Helen Branswell in STAT dat het voor de volksgezondheid van cruciaal belang is om te leren van ziekte-uitbraken en milieurampen. ‘Uitzoeken wat wel en niet werkt, is van fundamenteel belang voor het plannen van noodmaatregelen voor de volgende pandemie.’
Interactie gast en gastheer
Kennelijk zijn we daar, vijf jaar na het begin van de Covid-pandemie, nog niet helemaal uit. In het artikel Host-Directed Therapy in Pandemic Preparedness, gepubliceerd in JAMA, wijzen Mihai Netea, Frank van de Veerdonk en Evangelos Giamarellos-Bourboulis op een blinde vlek in de voorbereiding op een volgende pandemie. Er wordt te weinig onderzoek gedaan naar manieren om het afweersysteem van de zieke mens bij te sturen. Volgens de auteurs ontbreken er duidelijk twee pijlers in het optuigen van onze pandemische paraatheid. Op de eerste plaats is dat het onderzoek naar de interacties tussen microbe en gastheer in de beginfase van een pandemie. Hoe reageert ons afweersysteem op de nieuwe ziekteverwekker en op welke manier is die reactie individueel bij te sturen? Dat is meteen het tweede punt: te weinig onderzoek naar effectieve therapieën waarmee het afweersysteem van patiënten is bij te sturen en weer in balans kan worden gebracht. Kortom: meer aandacht voor wat er in een pandemie met het afweersysteem van de gastheer zelf gebeurt.
Ontregeld afweersysteem
Netea legt uit waarom dit aspect zo belangrijk is: “De kans is groot dat een toekomstige pandemie wordt veroorzaakt door een luchtwegvirus. Alle pandemieën van de afgelopen eeuw werden immers veroorzaakt door een luchtwegvirus, met uitzondering van HIV. Het ziekteproces van dergelijke ernstige virale infecties wordt vooral veroorzaakt door een ontregelde immuunrespons. Die ontregelde systemische ontstekingsreactie is bij de meeste patiënten met influenza de oorzaak van overlijden, niet de overmatige groei van het virus in het lichaam. Ook bij patiënten met Covid is de ontregelde ontstekingsreactie de belangrijkste oorzaak van longontsteking en ademhalingsproblemen. Juist daarom waren tijdens de Covid-pandemie nieuwe immuunregulerende therapieën een belangrijk onderdeel van de behandeling en waren ze bovendien effectiever dan antivirale middelen.”
Afweer bijsturen
Volgens de auteurs moeten de huidige programma's voor pandemische paraatheid dus juist ook meer ruimte creëren voor onderzoek naar verstoringen van immuunreacties door ernstige virale infecties. Er is meer aandacht nodig voor de ontwikkeling van nieuwe immuunmodulerende therapieën, de identificatie van biomarkers en effectieve investeringsstrategieën. Kortom, meer focus op gastheer-gerichte behandelingen met immuuntherapeutische middelen is essentieel, zo stellen ze in het artikel in JAMA.
Snelle evolutie
In Science vraagt Jon Cohen in zijn artikel Learning from a pandemic many are forgetting aandacht voor een onderwerp dat nauw samenhangt met de ontwikkeling van nieuwe immuunmodulerende therapieën, namelijk de buitengewone snelheid waarmee het Covid-virus evolueert. Als de gast snel verandert, moet het afweersysteem van de gastheer daar snel op anticiperen. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Door de hoge snelheid van de virusevolutie verliezen behandelingen met antilichamen en vaccins waarschijnlijk snel hun effectiviteit. Dan is meer kennis over hoe het virus zal evolueren erg nuttig, zowel voor de tijdige ontwikkeling en productie van vaccins, antilichamen en middelen om de ontregelde afweer weer bij te sturen.
Covid is er nog
Naar schatting overleden meer dan 20 miljoen mensen aan de Covid-pandemie, liepen de kosten op tot 16 biljoen dollar en belandden ongeveer 130 miljoen mensen in armoede, schrijft Cohen in Science. Om daaraan toe te voegen dat Covid nog altijd toeslaat: ‘In oktober 2024 stierven er nog elke week meer dan 1000 mensen aan COVID-19.’
-
Artikel in JAMA: Host-Directed Therapy in Pandemic Preparedness - Mihai G. Netea, Frank L. van de Veerdonk, Evangelos J. Giamarellos-Bourboulis
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
