Verwijderen van de speekselklieren onder de kaak vermindert kwijlen en kans op verslikken ‘Bij ernstig kwijlende kinderen met een hersenverlamming die zich verslikken in speeksel is dit de aanbevolen behandeling’

Kinderen met een hersenverlamming  hebben vaak moeite met slikken. Dat kan leiden tot kwijlen en verslikken, met bijvoorbeeld longontstekingen als gevolg. Verwijdering van de speekselklieren onder de kaak leidt tot minder kwijlen en verkleint de kans op verslikken in speeksel. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Corinne Delsing van het Radboudumc.

We produceren zo’n anderhalve liter speeksel per dag, waarvan het grootste deel komt uit de grote speekselklier onder de kaak. Niet gek dus dat we ons wel eens verslikken, en dat geeft zelden problemen. Dat is anders bij kinderen met een hersenverlamming, meestal veroorzaakt door zuurstoftekort rondom de geboorte. Die hebben grote moeite met slikken. Daardoor kwijlt tot wel de helft van de kinderen met een hersenverlamming. 

Kwijlen is onwenselijk vanuit sociaal, emotioneel en cosmetisch oogpunt, maar zorgt ook voor schade. Denk daarbij aan elektronische hulpmiddelen, rolstoelen en tablets die kapot gaan. Het is daarnaast gevaarlijk: omdat deze kinderen zich veel vaker verslikken in speeksel, lopen ze een groter risico op longontstekingen. Corinne Delsing onderzocht de effectiviteit van een operatie waarbij de speekselklieren onder de kaak verwijderd worden bij kinderen met een hersenverlamming.

Minder kwijlen

In het eerste deel van haar promotieonderzoek toont Delsing aan dat de operatie bij twee derde van de kinderen een gunstig effect op kwijlen had. Dat wil zeggen dat zowel de mate als de ernst van het kwijlen na de operatie afnam. Er is echter wel een maar: bij een deel van de kinderen nam de tevredenheid over het resultaat af na verloop van tijd. Sommigen hadden daarom een aanvullende behandeling nodig. 

Delsing keek ook naar andere aspecten van de operatie. Die zorgt namelijk voor een litteken in de hals. Uit haar onderzoek blijkt echter dat vrijwel alle ouders van de kinderen het litteken acceptabel vonden. ‘De littekens zijn dus geen bezwaar voor deze behandeling’, vertelt Delsing. ‘Deze resultaten nemen we nu mee in gesprekken met ouders over de keuze voor deze operatie.’

Aanbevolen behandeling

Het tweede deel van het proefschrift gaat over het effect van de operatie op de kans op verslikken. ‘Daar waren nog vrijwel geen studies naar gedaan’, aldus Frank van den Hoogen, de hoofd-hals chirurg die het promotieonderzoek leidde. ‘En onderschat de gevolgen niet: kinderen die moeite hebben met slikken hebben een aantoonbaar grotere kans op overlijden.’

Delsing vergeleek verwijdering van de speekselklieren met twee alternatieven: afsluiten van de afvoergang van de klier en botox-injecties in de klier. Het effect was na verwijdering van de speekselklieren het grootst en bleef het langst aan. Aanhoudende nadelen, zoals bijvoorbeeld een droge mond, waren er niet. Delsing concludeert dan ook: ‘Bij kinderen met een hersenverlamming die zich vaak verslikken in speeksel, is verwijderen van de klier de aanbevolen behandeling.’

Meer informatie over deze promotie

Promotie op 22 november om 12.30 uur van Corinne Delsing. Titel proefschrift: Surgery on the submandibular salivary gland for anterior and posterior drooling in children and adolescents with neurodevelopmental disorders (online beschikbaar na 22 november juli). Promotor: dr. F.J.A. van den Hoogen. Copromotoren: dr. C.C. Erasmus en dr. C.C.M. van Hulst. De verdediging is te volgen via deze livestream.

Het NPO TV-programma Topdoks besteedde eerder al aandacht aan dit onderwerp, bekijk het item hier.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen