Nieuwe scan ziet of niertumor kwaadaardig is Scan verandert behandelaanpak en vermindert aantal operaties

Een nieuwe PET-scan maakt onderscheid tussen goedaardige en kwaadaardige niertumoren, blijkt uit internationaal onderzoek geleid door het Radboudumc, gepubliceerd in The Lancet Oncology. Nu verwijdert een chirurg bij patiënten met nierceltumoren vaak de nier of een deel ervan, maar kan achteraf blijken dat de tumor goedaardig was en de operatie dus overbodig. De nieuwe scan geeft al voor de operatie uitsluitsel over de aard van de tumor, en dat heeft grote invloed op de behandeling.  

Nierceltumoren worden meestal gevonden op een CT- of MRI-scan. Daarna verwijdert de chirurg in veel gevallen de nier, of een deel ervan. In zo’n dertig procent van de gevallen is dat echter onnodig, omdat de tumor goedaardig blijkt te zijn. Een biopt kan die kans verkleinen. Daarbij neemt de arts met een naald een klein stukje tumorweefsel af en onderzoekt dat onder de microscoop. Een biopt is echter ingrijpend en geeft ook niet altijd uitsluitsel over de aard van de tumor. Verder blijven soms eventuele uitzaaiingen onopgemerkt. Het Radboudumc ontwikkelde daarom een nieuwe scanmethode voor betere diagnose van niercelkanker. 

Geen operatie nodig

Een internationaal team uit Amerika, Australië en Europa onderzocht driehonderd patiënten bij wie de arts op basis van een CT- of MRI-scan niercelkanker vermoedde. De chirurg verwijderde bij hen de tumor. Onder de microscoop bleek daarna of ze nierkanker of een goedaardige tumor hadden. Daarnaast ondergingen de patiënten vóór hun operatie de nieuwe scan, waarbij girentuximab wordt ingespoten. Deze stof bindt heel specifiek aan het heldercellige type van niercelkanker, aanwezig bij ruim tachtig procent van patiënten met nierkanker. Aan girentuximab hangt radioactief zirconium, wat de stof zichtbaar maakt op een PET-scan. De nieuwe scanmethode is mede ontwikkeld door het bedrijf Telix, dat de studie ondersteunde.

Uit het onderzoek blijkt dat de nieuwe scan heldercellig niercelkanker met een zekerheid van 85 procent aantoont. ‘Een geweldige uitkomst’, vertelt hoogleraar urologie Peter Mulders die het onderzoek leidde. ‘Tumoren die op deze scan oplichten zijn vrijwel zonder uitzondering kwaadaardig en moeten we dus opereren. Zo niet, dan kunnen we de tumor in de meeste gevallen met een gerust hart laten zitten en vervolgen. Dit voorkomt bij veel patiënten een operatie of biopt.’

Nieuwe behandeling

De resultaten van dit onderzoek zijn aangeboden aan regelgevers in Europa en Amerika. Als zij het goedkeuren komt de nieuwe scan voor iedereen beschikbaar. Ook zal het in de richtlijn komen. Mulders heeft er alle vertrouwen in: ‘Kijk naar prostaatkanker, daar heeft een vergelijkbare PET-scan een revolutie veroorzaakt en de gangbare CT- en MRI-scans overgenomen. Dat verwacht ik ook hiervan.’

De Nijmeegse onderzoekers zien nog veel meer toepassingen van girentuximab, onder meer voor het opsporen van uitzaaiingen van nierkanker. Zo werd in een andere studie met de nieuwe scan een hele kleine uitzaaiing in een vingertop gevonden waardoor de behandeling is aangepast. Ook een nieuwe behandelingsvorm behoort ook tot de mogelijkheden. Girentuximab kan namelijk stoffen met een therapeutische werking naar de niertumor brengen. De effecten van deze radio-immunotherapie worden momenteel verder bij patiënten onderzocht. 

Over de publicatie

Dit onderzoek is gepubliceerd in the Lancet Oncology: [⁸⁹Zr]Zr-girentuximab for PET–CT imaging of clear-cell renal cell carcinoma: a prospective, open-label, multicentre, phase 3 trial. B. Shuch, A.J. Pantuck, J.C. Bernhard, M.A. Morris, V. Master, A.M. Scott, C. van Praet, C. Bailly, B. Önal, T. Aksoy, R. Merkx, D.M. Schuster, S.T. Lee, N. Pandit-Taskar, A.C. Fan, P. Allman, K. Schmidt, L. Tauchmanova, M. Wheatcroft, C. Behrenbruch, P. Mulders. DOI: 10.1016/S1470-2045(24)00402-9.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen