EN
DE
Dankzij een 'natuurlijk experiment' met 30.000 mensen, konden onderzoekers van het Radboudumc heel nauwkeurig bepalen wat een jaar extra onderwijs op de lange termijn doet met de hersenen. Tot hun verbazing zagen ze geen effect op de structuur van het brein, en geen bescherming van het extra onderwijs op veroudering van de hersenen.
Het is bekend dat onderwijs veel positieve effecten heeft. Mensen die langer naar school gaan, zijn gemiddeld genomen gezonder, slimmer en hebben betere banen en een hoger inkomen dan mensen die minder onderwijs kregen. Maar of het langere onderwijs ook daadwerkelijk veranderingen in de structuur van de hersenen veroorzaakt op de lange termijn en beschermt tegen veroudering van het brein, was nog onbekend.
Het is heel lastig om dit te onderzoeken, omdat er naast het onderwijs nog allerlei andere factoren zijn die invloed hebben op de structuur van de hersenen. Denk bijvoorbeeld aan de omstandigheden waaronder iemand opgroeit, eigenschappen in het DNA, en milieuvervuiling. Toch vonden onderzoekers Rogier Kievit (PI van het Lifespan Cognitive Dynamics lab) en Nicholas Judd van het Radboudumc en het Donders Instituut een unieke kans om heel nauwkeurig naar de effecten van een jaar extra onderwijs te kijken.
Veroudering
In 1972 veranderde namelijk de wet in het Verenigd Koninkrijk, en ging daarmee het aantal verplichte schooljaren plotseling omhoog van vijftien naar zestien jaar, terwijl alle andere omstandigheden gelijk bleven. Dat vormde een heel interessant 'natuurlijk experiment'. De gebeurtenis maakte een scheiding tussen mensen, zonder dat een onderzoeker daar iets voor hoefde te doen. Van ongeveer 30.000 mensen die rondom die beslissing naar school gingen, zijn gegevens bekend, waaronder MRI-scans die zijn gemaakt toen deze mensen veel ouder waren, namelijk 46 jaar later. Deze dataset is de grootste ter wereld waarin hersenen in beeld worden gebracht.
De onderzoekers keken op de MRI-scans naar de structuur van allerlei hersengebieden, maar zagen geen verschillen tussen mensen die langer of korter naar school gingen. 'Dat verbaasde ons', zegt Judd. 'Omdat we weten dat onderwijs goed voor je is, en we hadden verwacht dat onderwijs bescherming zou geven tegen veroudering van de hersenen. Bij veroudering zie je op een MRI-scan dat de hersenen achteruitgaan. Je ziet bijvoorbeeld een daling van het totale volume en oppervlak, en minder beweeglijkheid van water in het brein. Maar het jaar extra onderwijs blijkt hier geen invloed op te hebben.'
Hersenstructuur
Het is mogelijk dat de hersenen direct na het extra jaar onderwijs er wel anders uitzagen, maar dat is niet gemeten. 'Misschien worden de hersenen groter door onderwijs, maar normaliseren ze daarna weer. Want het moet wel in je hoofd blijven passen', legt Kievit uit. 'Het kan zo zijn als met sporten: ga je op je zestiende een jaar hard sporten, dan zie je een positief effect op je spieren. Maar vijftig jaar later zie je dat niet meer terug.' Ook kan het zijn dat extra onderwijs alleen microscopisch kleine veranderingen geeft in de hersenen, die met MRI niet zichtbaar zijn.
Zowel in deze studie als in andere, kleinere studies, zijn al wel verbanden aangetoond tussen meer onderwijs en voordelen voor de hersenen. Zo blijkt dat mensen die langer onderwijs krijgen sterkere cognitieve vaardigheden hebben, een betere gezondheid, en een grotere kans op een baan. Maar dat is met MRI dus niet terug te zien in de hersenstructuur. Kievit: 'Uit onze studie blijkt dat je op moet passen om een oorzaak aan te wijzen als je alleen een verband ziet. Want hoewel wij ook verbanden zien tussen onderwijs en de hersenen, zien we hiervoor geen bewijs in de structuur van de hersenen.'
Over de publicatie
Dit onderzoek is gepubliceerd in eLife: No effect of additional education on long-term brain structure – a preregistered natural experiment in thousands of individuals. Nicholas Judd and Rogier Kievit. DOI: 10.7554/eLife.101526.1.
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
