EN
DE
Neurowetenschapper Emma Sprooten van het Radboudumc en Donders Institute ontvangt een ERC Consolidator Grant. Deze Europese subsidie krijgt ze voor onderzoek naar de samenhang van genetische en omgevingsinvloeden, en hoe ze samen mentale gezondheid beïnvloeden. Het gaat om een bedrag van twee miljoen euro, waarmee ze samen met een onderzoeksgroep vijf jaar lang onderzoek kan doen. In totaal ontvangen 328 Europese onderzoekers een ERC Consolidator Grant.
Project EM-POWER
Psychische problemen hangen samen met variaties in de hersenen en het DNA. De onderliggende mechanismen zijn moeilijk te bepalen, omdat ze subtiel verspreid zijn over duizenden genen en niet specifiek zijn voor hersenprocessen. Tegelijkertijd veroorzaakt een focus op biologie vaak gevoelens van machteloosheid, omdat biologie - in vergelijking met leefstijl of omgeving - intuïtief wordt gezien als iets dat lastig te beïnvloeden is. Sprooten stelt voor dat zowel het mechanistisch begrip, als het gevoel van regie, enorm erop vooruitgaan als we veranderbare, erfelijke sociale en omgevingsfactoren centraal stellen in de oorzaak-gevolg keten van genen naar hersenen en mentale gezondheid.
Een bijzonder fenomeen is dat leefstijl, zoals voeding en activiteiten, en omgeving, zoals sociaaleconomische factoren en thuisomgeving ook gedeeltelijk erfelijk zijn. Dus is het mogelijk dat oorzaak-gevolg routes van genen naar hersenen ook via omgeving en leefstijl lopen. Maar, een bottom-up model waarin genen onze hersenen en mentale staat via lichamelijke processen beïnvloeden heeft de overhand, omdat het intuïtief en praktisch aantrekkelijk is. Standaardmethoden in dit veld zijn veelal beperkt tot één-op-éen associaties tussen de vele relevante genetische, hersen- en omgevingsvariabelen. De erfelijkheid van omgeving is daarmee moeilijk te vatten, laat staan te omarmen als een kans. Sprooten en haar team hebben een nieuwe multivariate methode ontwikkeld die patronen van gezamenlijke genetische effecten op duizenden variabelen identificeert. Door deze methode te combineren met genetisch geïnformeerde causale modellen en familieonderzoek, wil Sprooten onthullen in hoeverre genetische invloeden op hersenen en psychische gezondheid mogelijk via omgeving en leefstijl tot stand komen. Verder wil ze onderzoeken welke omgevingsfactoren een causale rol spelen hierin, hoe, en op welke leeftijd ze mogelijk te veranderen zijn door het individu of de maatschappij.
Het doel van EM-POWER is om een empirische basis te leggen voor een nieuw, niet-deterministisch biologisch paradigma, dat leidt tot nieuwe inzichten in genetische mechanismen die via omgeving en leefstijl tot uiting komen. Het uiteindelijke streven is dat mens en maatschappij meer het idee krijgen dat ze regie hebben over biologische processen, en dat we beter begrijpen of en hoe leefstijl- en omgevingsaanpassingen de oorzakelijke keten van genetische kwetsbaarheid naar mentale gezondheidsproblemen kunnen doorbreken.
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
