Vijf vragen over mazelen  Beantwoord door arts-microbioloog Matthew McCall 

24 april 2023

We zien dat er op dit moment veel vragen worden gesteld over de mazelen. Daarom willen we de belangrijkste en meest voorkomende vragen hierover beantwoorden. 

1. Wat is mazelen?

Mazelen is een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een virus, het mazelenvirus. De ziekte begint plotseling, met klachten als koorts, niet lekker voelen, niezen en hoesten. Daarbij hebben besmette mensen meestal ook ontstoken ogen en kleine witte vlekjes in de mond. Na 3 tot 7 dagen komen vlekjes op de huid. Deze vlekjes komen eerst achter de oren en verspreiden daarna over het hele lichaam. De vlekjes voelen ruw, als schuurpapier. Soms worden mensen ernstiger ziek van mazelen. Ze krijgen bijvoorbeeld een oorontsteking of longontsteking.

2. Hoe krijg je mazelen?

Het mazelenvirus zit in de keel van iemand die besmet is. Door hoesten en niezen komen kleine druppeltjes met het virus in de lucht. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken. De ziekte is op deze manier heel besmettelijk. Mensen kunnen elkaar al besmetten vanaf 4 dagen vóór de vlekjes beginnen. Ze blijven besmettelijk tot 4 dagen nadat de vlekjes verschenen.

3. Hoe kun je mazelen voorkomen?

Er is een inenting (vaccinatie) om de ziekte te voorkomen. Het mazelen vaccin is onderdeel  van het BMR-vaccin (tegen bof, mazelen en rodehond) en is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Kinderen krijgen twee inentingen; de eerste keer als ze 14 maanden zijn en daarna nog een als ze 9 jaar oud zijn.

4. Kun je overlijden aan de gevolgen van mazelen?

Bij de meeste mensen gaat een mazeleninfectie vanzelf over. Patiënten met ernstige vormen van mazelen, zoals longontsteking, moeten soms tijdelijk in het ziekenhuis worden opgenomen. In Nederland is de kans om aan mazelen te overlijden heel klein, naar schatting overlijdt 1 op de 10.000 mazelenpatiënten. In ontwikkelingslanden is de kans om aan mazelen te overlijden groter door ondervoeding en onvoldoende  medische voorzieningen.

In zéér zeldzame gevallen kan bij iemand 4 tot 10 jaar na hun mazeleninfectie een dodelijke hersenontsteking ontstaan. Hier merk je in de tussenliggende periode niets van. Bij deze patiënten is het virus al die jaren diep in de hersenen blijven zitten en veroorzaakt daar uiteindelijk onherstelbare schade. Het virus zit dan al lang niet meer in de keel. Deze patiënten zijn dus ook niet meer besmettelijk voor anderen.

5. Zijn we in Nederland goed beschermd tegen mazelen?

Iedereen die niet gevaccineerd is of de ziekte niet op natuurlijke wijze heeft doorgemaakt, kan mazelen krijgen. Over het algemeen zijn we in Nederland  goed beschermd tegen mazelen. Mensen die geboren zijn vóór 1965 zijn vrijwel allemaal beschermd omdat zij ooit mazelen hebben gehad. Sinds 1976 is de vaccinatie tegen mazelen aan het Rijksvaccinatieprogramma toegevoegd. Mensen die geboren zijn na 1975 zijn beschermd tegen mazelen als zij het RVP (Rijksvaccinatieprogramma) hebben gevolgd. Mensen die geboren zijn tussen 1965 en 1975 zijn alleen beschermd tegen mazelen als zij ooit de ziekte hebben gehad of toch een vaccinatie hebben gehad, buiten het RVP.

Sinds de invoering van de mazelenvaccinatie komen mazeleninfecties steeds minder voor in Nederland. Om de zoveel jaren treden nog wel kleinere of grotere mazelenuitbraken op.   Er is momenteel in Nederland géén aanwijzing voor een mazelenuitbraak. In sommige delen van Europa komt mazelen nog wel meer voor en in andere delen van de wereld ook geregeld. Dit is vooral daar waar onvoldoende mensen zijn gevaccineerd.

Meer informatie over mazelen vindt u op de website van de RIVM:
Mazelen | RIVM 
Vragen en antwoorden Mazelen | RIVM

Onlangs verscheen in de Gelderlander een bericht over het overlijden van een van onze patiënten aan de mazelen. Deze patiënt leed aan een zeldzaam, zeer laat effect van een jaren-eerder opgelopen mazeleninfectie en was niet meer besmettelijk. (In verband met privacy geven wij nooit informatie over een patiënt noch over diens gezondheidssituatie. We delen deze informatie met toestemming van de nabestaanden.)

 

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen