Vijf vragen over diabetes bij kinderen beantwoord door internist-diabetoloog Bas Schouwenberg

We zien dat er op dit moment in de media veel aandacht is voor de toename van diabetes type 2 bij kinderen. Daarom stellen we vijf vragen aan internist en specialist op dit gebied Bas Schouwenberg. 

1. Wat is diabetes?

Diabetes of eigenlijk diabetes mellitus betekent ‘honingzoete doorstroming’ en noemen we ook wel suikerziekte. De bloedsuiker (glucose) in je bloed is te hoog, waardoor je veel dorst krijgt en veel plast. Hierdoor plas je ook veel suiker uit. Daarnaast maakt suikerziekte je moe.

Ieder mens maakt een hormoon aan: insuline. Je lichaam gebruikt insuline om je bloedsuiker onder controle te houden. Hierdoor blijft je bloedsuiker op het juiste niveau om goed te blijven functioneren.  Als je suikerziekte hebt kan je eigen insuline jouw bloedsuiker onvoldoende onder controle  houden. Hierdoor heb je teveel bloedsuiker in je bloed en juist te weinig in je cellen. Die (bloed)glucose is namelijk een belangrijke brandstof voor heel veel cellen in je lichaam. Een tekort aan insuline zorgt dat de glucose niet in alle cellen terecht kan komen terwijl er juist teveel glucose in je bloed zit.

2. Wat is het verschil tussen diabetes type 1 en type 2?

Er zijn meerdere vormen van diabetes, maar de bekendste zijn type 1 en type 2 diabetes. 
Bij type 1 diabetes gaat er iets mis met de zogenoemde bètacellen in je alvleesklier die insuline maken. Door een ontstekingsreactie van je afweer tegen je eigen bètacellen (auto-immuunreactie) maken ze geen insuline meer aan en zonder insuline krijgen je cellen geen brandstof. Je gaat verzuren en wordt ernstig ziek. Dit ontstaat vaak op jonge leeftijd (kind, jong volwassenen) maar kan op elke leeftijd ontstaan. Erfelijke aanleg speelt een rol maar het is geen erfelijke ziekte.

Type 2 diabetes noemden we vroeger ook wel ouderdomsdiabetes, maar het komt tegenwoordig ook op jonge leeftijd en zelfs op kinderleeftijd voor. De oorzaak is meestal overgewicht en te weinig beweging, waardoor je lichaam te veel insuline nodig heeft. Je lichaam wordt namelijk  minder gevoelig voor insuline door overgewicht en minder bewegen, we noemen dit insulineresistentie.) Als je alvleesklier dan niet voldoende insuline kan leveren en je lichaam eigenlijk meer nodig heeft, krijg je diabetes. Dit kwam vroeger vooral bij ouderen voor, omdat de alvleesklier dan minder reservecapaciteit heeft, maar door de toename van overgewicht in de westerse wereld zien we dit steeds vaker op jongere leeftijd, zelfs bij kinderen. Omdat je alvleesklier wel nog insuline maakt, maar te weinig, word je in eerste instantie niet zo heel erg ziek. Erfelijke aanleg speelt wel een grote rol en wij zien diabetes type 2 vaker voorkomen bij bijvoorbeeld mensen van Surinaams-Hindoestaanse, Turkse en Marokkaanse afkomst.

3. Waarom zien we nu meer diabetes type 2 bij kinderen?

Naast een stukje erfelijke aanleg is overgewicht de voornaamste oorzaak van type 2 diabetes. Doordat het gewicht van mensen vooral in de westerse wereld is toegenomen, is ook het aantal mensen met diabetes type 2 toegenomen en zien we het op steeds jongere leeftijd. De Verenigde Staten lopen hierbij voorop, maar wij zien inmiddels ook in Nederland steeds meer kinderen met type 2 diabetes. 

4. Waarom kan diabetes gevaarlijk zijn?

Diabetes type 1 is zonder behandeling dodelijk. Je lichaam kan niet lang zonder insuline, gaat je vetten verbranden met als bijproduct afvalstoffen (ketonzuren) waar je lichaam erg zuur van wordt. Dit lijdt snel tot een diabetisch coma. Maar ook met behandeling kan diabetes op de langere termijn problemen geven aan hart, bloedvaten, nieren, ogen en zenuwbanen. Bij type 2 diabetes heb je in eerste instantie niet zoveel last, maar is met name het risico op hart- en vaatziekten verhoogd, omdat er vaak ook sprake is van andere risicofactoren, zoals overgewicht, minder bewegen, een ongunstig cholesterol en een te hoge bloeddruk. Kinderen en jongeren die al vroeg diabetes type 2 krijgen lopen daarom een heel hoog risico om later in het leven complicaties te krijgen. 

5. Kun je diabetes behandelen?

Type 1 diabetes moet behandeld worden met insuline. Insuline kun je helaas niet als pilletje via de mond innemen en moet onder de huid worden gespoten met een pen of via een pompje. Een patiënt met type 1 diabetes moet als het ware zijn eigen alvleesklierfunctie overnemen en bij alles wat hij/zij eet zichzelf insuline toedienen. Met alle moderne hulpmiddelen die we hebben is type 1 diabetes daarmee wel goed te behandelen, maar het is niet makkelijk en het vraagt veel van een jonge patiënt en zijn/haar ouders.

Bij type 2 diabetes is er geen absoluut insulinetekort en is het aanpassen van de leefstijl de voornaamste behandeling. Dit is echter niet makkelijk, zeker als je eigenlijk niet zo veel last hebt van je bloedsuiker. Verder kunnen we medicijnen geven die de glucoseregulatie in het lichaam verbeteren. Ook gebruiken we de laatste jaren middelen waarbij je ook afvalt. Helaas weten we nog niet goed of alle nieuwe middelen voor volwassenen geschikt zijn voor kinderen. Daarnaast zijn de nieuwe middelen vaak slecht leverbaar, omdat ze inmiddels enorm populair zijn en worden gekocht door mensen die alleen willen afvallen.

Behandeling diabetes in de regio

Diabetes bij kinderen en jong volwassenen onder de 18 jaar worden in onze regio behandeld bij Vivendia, een samenwerking tussen het Rijnstate ziekenhuis, het CWZ en het Radboudumc.

Wil je Bas Schouwenberg volgen op social media, kijk dan op zijn professionele account op Instagram en LinkedIn.
 

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen