Hermesdorfprijzen 2023 naar Platform Diversiteit in Geslacht en Gender en Paul Reef

Nieuws Hermesdorfprijzen 2023 naar Platform Diversiteit in Geslacht en Gender en Paul Reef

12 december 2023

De Hermesdorfprijs en Hermesdorf Talentprijs gaan dit jaar naar het Platform Diversiteit in Geslacht en Gender en Paul Reef. De prijzen worden jaarlijks uitgereikt aan onderzoekers van de Radboud Universiteit en het Radboudumc die hun nek hebben uitgestoken en niet zijn teruggedeinsd voor weerstand in het publieke domein en de media. De winnaars van dit jaar hebben zich uitgesproken in het maatschappelijke debat rondom de zorgvraag van trans personen en sportwashing.

De twee prijzen worden jaarlijks uitgereikt aan onderzoekers van de Radboud Universiteit en/of het Radboudumc die een zekere vorm van moed hebben getoond, hun nek hebben uitgestoken of niet zijn teruggedeinsd voor weerstand. De Hermesdorfprijs gaat elk jaar naar senior onderzoeker(s), de Hermesdorf Talentprijs gaat naar een wetenschapper aan het begin van diens carrière. Beide worden op 8 januari 2024 uitgereikt tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst van de Radboud Universiteit.

De Hermesdorfprijs is vernoemd naar prof. mr. B.H.D. Hermesdorf, rector magnificus van de Radboud Universiteit van eind 1942 tot september 1945. Om principiële redenen weigerde hij - als enige Nederlandse rector magnificus - de studenten een loyaliteitsverklaring aan de Duitse bezetter voor te leggen, wat onvermijdelijk leidde tot sluiting van de universiteit in april 1943. Zo hield hij zijn rug recht in moeilijke tijden.

Winnaar Hermesdorfprijs 2023: Platform Diversiteit in Geslacht en Gender

De vraag naar transgenderzorg stijgt de laatste jaren snel. Er zijn wachtlijsten van tot wel drie jaar, met steeds grotere druk op zorgverleners. Tegelijkertijd is de maatschappij soms bikkelhard voor iedereen die afwijkt van ‘traditionele’ gendernormen. Daarom werd er reikhalzend uitgekeken naar een rapport van het Platform Diversiteit in Geslacht en Gender, uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, dat dit voorjaar verscheen. Het rapport was een samenwerking tussen de Radboud Universiteit en het Radboudumc.

In het rapport gaan de onderzoekers uitgebreid in op de achterliggende redenen van de toename van de vraag naar transgenderzorg in Nederland. Deze samenwerking tussen het Radboudumc en de Faculteit der Letteren en Managementwetenschappen combineert verschillende theoretische invalshoeken, inzichten uit talloze focusgesprekken met analyses van interacties op sociale media.

Uit de conclusies blijkt dat er nog geen volwaardige plek voor trans personen is in de maatschappij. Ook is de toon van het debat verhard, en de acceptatie afgenomen. In het kader van de wachtlijsten werd duidelijk dat er momenteel alleen binnen de medisch klinische zorg voldoende ‘specialistische kennis, aandacht en zorg' is. Daarom verwijst de eerstelijn als eerste door naar klinisch specialisten in umc’s, omdat de kennis in zowel somatische als geestelijke eerste en tweede lijn vaak nog ontbreekt of gebrekkig is.

De onderzoekers gaven in hun rapport verschillende aanbevelingen. Hieruit blijkt dat een oplossing voor acceptatie op verschillende plekken in de maatschappij ligt. Daarnaast kan de zorgketen op meerdere plekken een oplossing bieden voor de zorg voor trans personen. Voor, tijdens en na de publicatie waren Enny Das, Chris Verhaak en andere onderzoekers van het Platform te vinden in alle landelijke media zodat het rapport de aandacht kreeg dat het verdient, en om foutieve aannames uit de maatschappij, de politiek en het debat te ontkrachten. Transgenderisme is geen modetrend, en genderdysforie ontstaat niet door sociale media of vrienden.

De onderzoekers hebben met hun optreden in de media steeds de nuance opgezocht en in denkwijzen van diezelfde media ontkracht door de oplossing in een breder perspectief te zetten; niet alleen in klinische oplossingen en niet alleen bij trans personen zelf. Dat is te danken aan alle onderzoekers betrokken bij het platform: Hedi Claahsen, Enny Das, Anke Oerlemans, Wyke Stommel, Chris Verhaak, Mieke Verloo, Anna van der Vleuten en Marion Wasserbauer. Aan het rapport hebben daarnaast ook nog Aafke Uilhoorn, Charlie Loopuijt, Ilona Plug en Wolter de Boer meegewerkt.

Winnaar Hermesdorf Talentprijs 2023: Paul Reef

Historicus Paul Reef mengt zich in de soms felle discussies over sportevenementen in landen die mensenrechten schenden. Reef onderzoekt protesten tegen de organisatie van internationale sportevenementen zoals de Olympische Spelen en het FIFA Wereldkampioenschap Voetbal. In aanloop naar het WK Voetbal in Qatar sprak hij zich regelmatig uit in de media over de politieke spanningen rondom dit evenement. Eerder reflecteerde hij op de organisatie van de Olympische Spelen in Rusland en Beijing en de Grand Prix in Saoedi-Arabië.

In het voorbije jaar was Reef bereid de discussie aan te zwengelen op gevoelige momenten. Zo sprak hij zich eerder uit over de exorbitante kosten van sportevenementen in Nederland, en dat het eigenlijk onverdedigbaar is kijkend naar wat het Nederland in het verleden heeft opgeleverd. Uitspraken die hij deed tijdens het weekend van de Formule 1 Grand Prix in Zandvoort, nota bene in de grootste sportkrant van Nederland.

Niet alleen trekt Reef de vergelijking met historische sportprotesten zoals die tijdens de Olympische Spelen van 1968, ook pleit hij actief voor sportboycots door middel van opiniestukken. Zo zet hij zijn wetenschappelijke kennis van de sportgeschiedenis in om stelling te nemen in het maatschappelijke debat. Daarbij benadrukt hij de macht van de sportbonden als FIFA, IOC en de FIA en het signaal dat zij af kunnen geven aan regimes die mensenrechten schenden of bevolkingsgroepen onderdrukken. Hij wijst sporters en politici op de mogelijkheden die ze hebben om druk uit te oefenen op die bonden door middel van protest of boycot.