Zes toekenningen Radboudumc in ZonMw Open Competitie  Subsidie voor innovatieve samenwerkingen in de medische wetenschap

Zes onderzoeksinitiatieven van het Radboudumc ontvangen een subsidie uit de ZonMw Open Competitie. In totaal zijn de aanvragen van 31 onderzoeksteams gehonoreerd. Ieder onderzoeksteam ontvangt gemiddeld € 750.000,- voor het onderzoek. Alle 31 onderzoekteams kunnen met deze financiering innovatieve samenwerkingen opzetten die bijdragen aan vernieuwing in de fundamentele (bio)medische wetenschap en gezondheidszorg voor de langere termijn. Lees in dit bericht meer over de gehonoreerde projecten van het Radboudumc.  

A translational study towards the understanding of the role of the dopamine and serotonin systems in drug use motives 

Judith Homberg (Radboudumc), Arnt Schellekens (Radboudumc), Jan Booij (Amsterdam UMC / Radboudumc)

Drugverslaving is een chronische hersenziekte welke zich ontwikkeld over tijd en wordt gekenmerkt door grote klinische heterogeniteit, waardoor behandelingen niet voor alle patiënten effectief zijn. De heterogeniteit wordt onder andere veroorzaakt door andere psychiatrische condities die gepaard gaan met drugverslaving alsmede sociale factoren. Dit leidt tot individuele verschillen in motieven om drugs te gebruiken, zoals compulsief, impulsief, en negatieve urgentie gedreven gebruik. Deze motieven zijn emotie gedreven, waarbij de dopamine en serotonine systemen een belangrijke rol spelen. In dit project combineren de onderzoekers patiënt en proefdieronderzoek om te begrijpen hoe de dopamine en serotonine systemen in de hersenen tezamen bijdragen aan motieven voor drug gebruik en hoe deze systemen en motieven veranderen over tijd. Dit levert biomarkers waarmee bestaande medicamenteuze behandelingen beter afgestemd kunnen worden op de individuele patiënt. 

Biomarking the brain: the conceptual, clinical and societal implications of the turn to biomarkers for brain disease  

Marianne Boenink (Radboudumc), Edo Richard (Radboudumc), Harro van Lente (Maastricht University) 

Zogeheten ‘biomarker testen’ worden steeds vaker gebruikt bij de zorg voor hersenziektes als Multiple Sclerose, de ziekte van Alzheimer of Parkinson. Zulke testen kunnen helpen een ziekte eerder vast te stellen, of te bepalen of een behandeling aanslaat. Ze hebben ook andere gevolgen. Met afwijkende biomarkers kan je een ziekte hebben zonder klachten te hebben. Dit heeft invloed op hoe patiënten hun gezondheid beleven en hun leven inrichten, en op hoe de samenleving tegen een ziekte aankijkt. Deze bredere gevolgen worden meestal niet meegenomen bij de beslissing een nieuwe biomarkertest te gebruiken. Dit project onderzoekt de gevolgen van biomarkertesten voor de scheidslijn tussen gezondheid en ziekte, voor patiënten, de zorg en de samenleving als geheel. Met deze nieuwe kennis zullen de onderzoekers (1) medische professionals helpen die moeten besluiten over het gebruik van nieuwe biomarker tests, en (2) patiënten en artsen helpen die moeten beslissen of ze zulke tests willen gebruiken. 

Care2report, the development and testing of automated medical visit summarization as integrated solution to enhance time with patients and reduce administrative burden in clinical geriatrics

Sandra van Dulmen (Nivel), Sjaak Brinkkemper (Utrecht University), Yvonne Schoon (Radboudumc)

Artsen moeten van elk gesprek met een patiënt een verslag maken. Dat kost veel tijd. Wanneer zo’n verslag automatisch gemaakt kan worden blijft er meer tijd over voor de patiënt. De onderzoekers willen een slim computersysteem ontwikkelen dat van gesprekken tussen artsen en patiënten automatisch een verslag maakt. Ze onderzoeken of dit werkt tijdens het eerste gesprek van oudere patiënten aan een arts in het ziekenhuis. Deze gesprekken duren lang, soms wel twee uur. Het maken van een verslag kost een arts een half uur. Een automatisch verslag kan dus veel tijdwinst opleveren. De onderzoekers starten met het bouwen van het computersysteem. Dit noemen ze Care2report. Dan onderzoeken ze of Care2report goed werkt en tijd voor arts en patiënt oplevert. Ook bekijken ze of het systeem de administratietijd van artsen verkort en hoe het de inhoud van gesprekken tussen arts en patiënt beïnvloedt. Tenslotte gaan ze na onder welke voorwaarden andere zorgverleners Care2report zouden kunnen gebruiken. 

Cilia-MT-Dysregulation - Scrutinizing defective regulation of ciliary microtubule dynamics in ciliopathies towards identification of druggable targets

Ronald Roepman (Radboudumc), Anna Akhmanova (Utrecht University)  

Cilia zijn een soort langwerpige voelsprieten van onze cellen, belangrijk voor het opvangen en doorgeven van signalen. Gendefecten die de werking van cilia verstoren kunnen leiden tot ernstige erfelijke ziekten, de ciliopathieën. Hierbij zijn vaak meerdere organen aangedaan, zoals het netvlies, de nieren en de hersenen. De wetenschappers gaan onderzoeken hoe een verstoring van factoren die de vorming en het onderhoud van het cytoskelet van de cilia reguleren, kan bijdragen aan het ontstaan van deze ziekten. Ze willen biochemische studies van dit cytoskelet combineren met studies hiervan in cellen en in hersen-organoïden, een soort model van hersenweefsel. Ze willen uiteindelijk bepalen of bepaalde medicijnen, die al gebruikt worden bij de behandeling van onder meer kanker, ontstekingen, en maagzweren, mogelijk de verstoorde ciliumfunctie kunnen compenseren. Deze kennis kan ingezet worden bij de ontwikkeling van momenteel nog ontbrekende therapieën. 

Microbiome-mitochondrial interactions impact neuronal circuits and gut-brain connections in Parkinson’s disease

Bastiaan Bloem (Radboudumc), Joanne Trinh (University of Luebeck), Rejko Krüger (University of Luxembourg)

De ziekte van Parkinson is wereldwijd de snelst groeiende neurologische aandoening. Medicamenteuze behandeling met levodopa is de belangrijkste therapie, maar biedt slechts gedeeltelijke symptomatische verlichting. Bovendien kan de ziekteprogressie niet worden gestopt. De ontwikkeling van nieuwe therapieën die de ziekteprogressie kunnen vertragen, wordt geremd door gebrek aan gedetailleerde kennis van de onderliggende ziektemechanismen. Belangrijk is dat waarschijnlijk meerdere mechanismen bijdragen aan het ontstaan van Parkinson, maar we weten niet hoe deze op elkaar inwerken bij een individuele patiënt. De onderzoekers kiezen een nieuwe benadering om deze complexiteit aan te pakken, door meerdere mechanismen tegelijk te bestuderen, evenals hun interactie. Ze gaan de samenstelling van darmbacteriën, de aanwezigheid van ontstekingen en het functioneren van onze ‘energiecentrales’ (mitochondriën) bestuderen. Het doel is om een basis te creëren voor nieuwe gepersonaliseerde behandelingen. Daarnaast ontvangt het projectteam extra financiering vanuit een samenwerkingsverband met zustercouncil Fonds Nationale de la Recherche in Luxemburg.   

Unraveling immune deregulation in neurodevelopmental disorders caused by single gene mutations in the epigenetic machinery

Tjitske Kleefstra (Radboudumc), Janine Doorduin (UMC Groningen), Lot de Witte (Radboudumc) 

Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen worden toenemend gekoppeld aan allerlei zeldzame DNA-afwijkingen. Dit geeft een grote heterogeniteit in zowel oorzaken als symptomen, zelfs binnen de individuele patiënt gedurende de levensloop. Hierbij wordt soms ernstige neuro-psychiatrische achteruitgang in (jong)volwassenheid gezien. Dit maakt onderzoek naar effectieve gepersonaliseerde behandelingen uitermate urgent. De onderzoekers bundelen kennis en richten zich op de rol van het immuunsysteem in het brein, ofwel neuroinflammatie, bij patiënten met gemuteerde genen die een rol spelen in epigenetische processen. Wij hebben sterke aanwijzingen voor verstoorde immuunprocessen, in zowel patiëntcellen (witte bloedcellen en zijn/haar stamcel afkomstige microgliacellen) als in muismodellen. De onderzoekers zullen parallel in deze drie systemen, onderliggende immuunprocessen ontrafelen en de samenhang bestuderen. Zij beogen hiermee te komen tot gerichtere behandelingen, die ingrijpen op deze processen.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Prijzen en benoemingen