Vijf vragen over de huidige uitbraak van Mpox - Beantwoord door Chantal Rovers

Nieuws Vijf vragen over de huidige uitbraak van Mpox

22 augustus 2024

In 2022 en 2023 waren er in meerdere Westerse landen opvallend veel besmettingen met zogenaamde Mpox (eerder ook monkeypox of apenpokken genoemd). Recent is er een nieuw type van het virus ontstaan in de Democratische Republiek Congo met nu ook verspreiding naar omringende landen en een geval in Zweden. Wat is dat voor ziekte en moeten we ons zorgen maken over een grote uitbraak? Internist-infectioloog Chantal Rovers geeft uitleg.

Wat is er aan de hand?

‘Er is momenteel een uitbraak van Mpox. Ik gebruik de officiële Engelse naam, om verwarring te voorkomen. In Suriname gebruiken ze het woord apenpokken namelijk voor de aandoening die wij in Nederland krentenbaard noemen en monkeypox, zoals het eerder werd genoemd, wordt als mogelijk stigmatiserend gezien.’

‘De eerste gevallen van de huidige uitbraak zijn beschreven in een afgelegen gebied in de Democratische Republiek Congo (DRC). Deze ziekte wordt veroorzaakt door het Mpox virus. Dat komt al langer voor in Afrika en een enkele keer buiten Afrika als importinfectie. Het gaat in deze uitbraak om een nieuwe variant van het virus (type 1b) en niet om één geval met verspreiding naar enkele nauwe contacten, maar meerdere gevallen tegelijk en sinds kort ook in verschillende buurlanden. Omdat deze nieuwe variant mogelijk besmettelijker is en een ernstiger beloop lijkt te hebben en er verspreiding buiten DRC is opgetreden, heeft de WHO besloten het te benoemen als een Public Health Emergency of International Concern.’
‘Voor zover we nu weten zijn er geen gevallen in Nederland gevonden, maar we houden er rekening mee dat dit kan veranderen.’

Hoe verloopt de ziekte Mpox?

‘Nadat mensen besmet zijn geraakt duurt het 5 tot 21 dagen voordat klinische verschijnselen ontstaan. Dat begint vaak met koorts, hoofdpijn, algehele malaise, spierpijn en vergrote lymfeklieren, dus algemene klachten. Een paar dagen later ontstaan huidafwijkingen. Die beginnen vaak in het gezicht, de genitaliën of de anus en spreiden zich uit over de rest van het lichaam, waaronder de handen en voeten. Dat kunnen vlekjes zijn, die veranderen in bultjes, daarna in blaasjes, vervolgens in pusblaasjes en uiteindelijk in korstjes. Meestal verdwijnen die huidafwijkingen weer na twee tot vijf weken. De meeste mensen herstellen daar gewoon van. Maar een deel krijgt complicaties, zoals een longontsteking of een hersenontsteking, en kan daar aan overlijden. Ook kunnen de huidafwijkingen erg pijnlijk zijn en littekens achterlaten.’

‘Er waren al twee soorten van het virus bekend, het West-Afrikaanse virus (type 2) en de Centraal-Afrikaanse variant (type 1). De uitbraak die in 2022 begon is veroorzaakt door de West-Afrikaanse variant. Daarvan is de kans op complicaties en sterfte lager dan bij de Centraal-Afrikaanse variant. De nieuwe uitbraak wordt veroorzaakt door een variant die afstamt van de Centraal-Afrikaanse variant en wordt type (of clade) 1b genoemd.’

Hoe loopt de verspreiding van het virus?

‘Dit virus verspreidt zich door direct contact met een persoon die besmet is, vooral als er contact is met de huidblaasjes. Maar ook via druppels, wat we kennen van corona. In deze uitbraak lijkt ook seksueel contact bij een deel van de besmettingen een rol te spelen. Dat is nauw contact en valt daarmee onder het directe contact waarmee je het virus over kunt dragen.’

Heeft Mpox een link met gewone pokken?

‘Het virus lijkt op het gewone pokkenvirus en gelukkig beschermt het ouderwetse pokkenvaccin ook voor een groot deel tegen een infectie met het Mpox virus. Naar verwachting heeft dit vaccin ook effect bij deze nieuwe variant, maar dat moet nog verder onderzocht worden. Het pokkenvirus is dus niet hetzelfde virus, ze behoren alleen tot dezelfde groep. Het pokkenvirus is in principe helemaal uitgeroeid en wordt alleen op enkele plaatsen ter wereld nog in het laboratorium bewaard. Sinds de jaren ’70 krijgen mensen daarom geen vaccin meer tegen pokken, omdat het sindsdien niet meer voorkwam. Daarom zijn heel veel mensen niet meer beschermd tegen dit virus.’

Moeten we ons zorgen maken over een grote verspreiding van het virus?

‘Mensen moeten weten dat deze uitbraak nu gaande is en hoe die blaasjes er uit zien, zodat je ze snel kunt herkennen. Dan kun je de juiste isolatiemaatregelen nemen. Op dit moment is het risico het grootst bij mensen die kort geleden terug gekomen zijn uit DRC en omringende landen. We denken niet dat dit een grote uitbraak zoals met corona of griep zal geven, maar we hebben in 2022 en 2023 wel gezien dat het zich vrij snel kan verspreiden. Overdracht naar zorgpersoneel is vaak beschreven, dus ook daarom moeten we het ziektebeeld zo snel mogelijk herkennen. Dan kunnen we op tijd de juiste maatregelen nemen en daarmee besmetting voorkomen. Dat betekent bij ziekenhuisopname strikte isolatie, zoals we dat kennen bij MRSA, met daarbij een FFP2-masker en oogbescherming. Zo kunnen we onszelf en andere patiënten beschermen en zorgen dat de patiënt met Mpox de juiste behandeling krijgt.’

Meer informatie over Mpox vindt u op de website van het RIVM.