Simmunext: waar immuuntherapie en chemie elkaar ontmoeten

Carl Figdor, onderzoeker bij Oncode en hoogleraar Tumorimmunologie aan het Radboudumc, heeft met een vondst van chemici van de Radboud Universiteit een innovatieve aanpak ontwikkeld waarbij polymeren fungeren als kunstmatige antigeen-presenterende cellen. Op die manier kan het immuunsysteem worden gestimuleerd tot een therapeutische respons. Om dit verder te ontwikkelen is Simmunext Biotherapeutics opgericht, een nieuwe spin-off van Radboudumc, Radboud Universiteit en het Oncode Institute.

De naam Simmunext is een combinatie van de woorden 'simulatie' (verwijzend naar het simuleren van het immuunsysteem), 'immuun' (verwijzend naar het immuunsysteem) en 'next' (verwijzend naar een volgende onderzoeksbenadering). Daarmee weerspiegelt de naam de innovatieve aanpak die Carl Figdor, hoogleraar Tumorimmunologie aan de Radboud Universiteit/Radboudumc en onderzoeker bij het Oncode Institute, heeft ontwikkeld om polymeren te creëren die als kunstmatige antigeen-presenterende cellen het immuunsysteem kunnen stimuleren tot een therapeutische respons. Met een sterke IP-positie (intellectueel eigendom) en een managementteam is het bedrijf klaar om met deze platformtechnologie nieuwe kankertherapieën naar de kliniek te brengen.

Celtherapie
Decennia geleden was de wetenschappelijke gemeenschap sceptisch. Velen dachten dat kanker uitsluitend genetisch bepaald was en niets te maken had met immunologie. Dat beeld is veranderd. We weten nu dat het immuunsysteem een rol kan spelen bij de bestrijding van kanker, wat bijvoorbeeld blijkt uit de successen bij de behandeling van longkanker en melanoom. Er worden tegenwoordig drie soorten immuuntherapieën gebruikt. Antilichamen, vaccins en celtherapieën. In het laatste geval worden eigen cellen van de patiënt behandeld en vervolgens teruggegeven aan de patiënt, waarna die cellen de kanker nog beter kunnen bestrijden.
Carl Figdor werkt al geruime tijd met dendritische cellen en richt zich vooral op die derde therapievorm. Dendritische cellen zijn immuuncellen die antigenen presenteren aan T-cellen, die vervolgens de kankercellen aanvallen die dit antigeen hebben. "Ik vond dat altijd een moeilijke procedure, omdat je de cellen van de patiënten gebruikt. Soms is de patiënt niet in zo'n goede conditie, wordt zijn afweersysteem onderdrukt of krijgen we gewoon niet genoeg cellen. Het protocol was altijd variabel, omdat het materiaal dat we van de patiënten konden krijgen variabel was", legt Figdor uit.

Immuunsysteem nabootsen
Nadat Figdor in contact was gekomen met de afdeling chemie van de Radboud Universiteit, raakte hij geïnteresseerd in de polymeren die deze afdeling maakte. "Ik vroeg me af: zou ik het immuunsysteem kunnen nabootsen? Zou ik kunstmatige antigeen-presenterende cellen kunnen maken door polymeren te gebruiken?" herinnert Figdor zich. "Natuurlijk zijn dit geen cellen, dit zijn polymeren. Maar ik kon ze uitrusten met moleculen die ook op immuuncellen te vinden zijn."
Al snel kreeg hij een ERC Advanced Grant om dit idee verder uit te werken en twee jaar geleden kreeg hij een tweede beurs waarmee hij kon aantonen wat nu duidelijk is: dat het gebruik van chemie om levende cellen na te bootsen, kan werken. "Dit heeft me ook geholpen bij het ontwikkelen van de technologie - de immuunfilamenten - die op een efficiënte manier immuuncellen geschikter en robuuster kan maken voor immuuntherapie."

‘Nu begint het echte werk’
De oprichting van Simmunext - met Henri Theunissen als CEO - brengt het werk van een decennium naar een volgend niveau en er worden stappen gezet richting de kliniek. "Zonder de steun van Oncode zou ik deze weg niet zo gemakkelijk zijn ingeslagen. Als academicus kreeg het starten van een bedrijf nooit prioriteit. Maar het Oncode valorisatieteam - Ian Bell en Shobit Dhawan in het bijzonder - stimuleerden me en overtuigden me ervan dat dit de logische volgende stap is", legt Figdor uit.
"We willen een therapeutisch geneesmiddel ontwikkelen en dat is extreem duur, niet iets wat een academisch ziekenhuis zich gemakkelijk kan veroorloven. We hebben ook verschillende octrooien vastgelegd. We staan er goed voor en nu begint het echte werk", zegt hij met een lach. "We moeten een grote stap zetten om dit naar de kliniek te brengen en daarvoor zijn de komende twee jaar cruciaal", besluit hij.

Dit bericht verscheen eerder (in het Engels) op de website van het Oncode Institute.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen