Eén op acht Nederlanders houdt langdurig klachten na COVID-19 besmetting Grote studie naar al bestaande klachten en nieuwe klachten door corona

Eén op de acht Nederlanders houdt langdurig klachten na een coronabesmetting. Dit concluderen onderzoekers van UMC Groningen en het Radboudumc na analyse van de gezondheidsgegevens van 13.000 Nederlanders. Zij vergeleken hierbij de klachten van mensen voor en nadat zij COVID-19 hadden. Het onderzoek is gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift The Lancet. 

De onderzoekers, onder wie Tim olde Hartman van het Radboudumc, hebben voor hun grootschalige studie gebruik gemaakt van de databank Lifelines. Hierin worden al vijftien jaar data van een grote groep Nederlanders verzameld. De onderzoekers vergeleken de klachten die mensen hadden voor én na hun COVID-19 besmetting. Deze klachten vergeleken ze met die van mensen die niet ziek werden in dezelfde periode. 

Op deze wijze is een grootschalig onderzoek onder de algemene bevolking gedaan naar long covid (ook wel post covid syndroom). Door mensen met en zonder COVID-19 te vergelijken, vonden de onderzoekers dat bepaalde langdurige klachten meer voorkomen in de drie tot vijf maanden na een coronabesmetting. Dit zijn klachten zoals pijn op de borst, verlies van reuk en smaak, benauwdheid, vermoeidheid en spierpijn. 

Tim olde Hartman is huisarts en daarnaast onderzoeker bij de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc. Hij is mede-auteur en vertelt: ‘Dit is onderzoek waar we al heel lang op zaten te wachten. Het geeft eindelijk duidelijkheid over welke klachten specifiek bij long covid horen. In mijn huisartspraktijk zie ik vaak patiënten met klachten na COVID-19, maar een deel daarvan was er ook al voor de covid-infectie. Het is dan als huisarts moeilijk om te bepalen welke klachten aan covid zijn toe te schrijven en welke niet. Dit onderzoek helpt daarbij.’

Judith Rosmalen, hoogleraar van het UMCG en onderzoeksleider, legt uit: ‘We hebben gekeken bij hoeveel deelnemers klachten zijn ontstaan of zijn verergerd na COVID-19 vergeleken met hoe ze zich hiervoor voelden. We hebben ook gekeken naar deelnemers zonder COVID-19 in diezelfde periode, zodat we rekening konden houden met veranderingen in klachten door andere oorzaken. Bijvoorbeeld door de wisseling van seizoenen, doordat mensen nieuwe ziektes ontwikkelden, of doordat de leefomstandigheden door de pandemie en de maatregelen veranderden. Daarom zijn de data van de algemene bevolking onmisbaar.’

Zoektocht naar oorzaken long covid 

Vervolgonderzoek richt zich op oorzaken van long covid. Op basis van de eerder verzamelde gezondheidsdata en materialen van Lifelines, onderzoekt het team welke risicofactoren bijdragen aan het post covid syndroom. Lifelines biedt de mogelijkheid om in bloedmonsters van deelnemers op zoek te gaan naar eiwitten die duiden op orgaanschade of langdurige ontstekingen die zijn veroorzaakt door het coronavirus. 

De onderzoekers gaan ook extra metingen uitvoeren bij een deel van de mensen met langdurige klachten. Rosmalen: ‘We willen bij een deel van de Lifelines-deelnemers met long covid de schildklierfunctie meten, een inspanningstest afnemen, de autonome zenuwstelselfunctie bepalen en nog een aantal andere diagnostische tests uitvoeren.’ Verder willen de onderzoekers de longfunctie nauwkeurig onderzoeken. ‘We beschikken dankzij Lifelines over longfunctietesten van de afgelopen jaren’, vertelt Rosmalen. ‘We kunnen de testen van mensen met long covid vergelijken met de testen vóórdat ze ziek werden. We kunnen dus nagaan of corona de longfunctie verslechtert, bij wie dat is gebeurd en of juist die mensen langdurig klachten ervaren.’

Langetermijngevolgen long covid

Ook gaat het team onderzoeken in welke mate mensen met long covid kunnen functioneren, in het bijzonder in werk. ‘We vragen ook welke zorg mensen hebben ontvangen en hoe zij deze ervaren. Met alle data worden zorgpaden ontwikkeld om patiënten de juiste zorg te bieden en de maatschappelijke kosten te berekenen, zowel door de medische kosten als door productiviteitsverlies’, aldus Rosmalen. 

Impact en belang gezondheidsdata 

Lifelines verzamelt al vijftien jaar een breed scala aan gezondheidsdata van een grote groep Nederlanders. Eind maart 2020 startten het UMCG en de Rijksuniversiteit Groningen samen met Lifelines met het uitsturen van vragenlijsten naar Lifelines-deelnemers. Rosmalen licht toe: ‘Wekelijks en later maandelijks werd duizenden mensen gevraagd naar COVID-19, psychische klachten, leef- en werkomstandigheden en vele andere onderwerpen. Op deze lijsten stonden ook vragen over 23 lichamelijke klachten. Door deze herhaling en veelheid van de vragen, hebben we nu een wereldwijd unieke verzameling gezondheidsdata voor onder andere dit onderzoek naar long covid.’ 

Zo zijn er momenteel 27 vragenlijsten verstuurd, die gemiddeld door 35.000 mensen zijn gevuld. In totaal zijn dit meer dan 900.000 vragenlijsten. Dit biedt daarmee gedetailleerde informatie over de gezondheid van Nederlanders voor, tijdens en na COVID-19, maar ook over de gevolgen voor welzijn en dagelijks functioneren. Dat is relevante data voor beleid en voor betere zorg. Dit onderzoek is mede mogelijk geworden door subsidie van ZonMw. 

Over de publicatie

Dit onderzoek is gepubliceerd in The Lancet: Persistence of somatic symptoms after COVID-19 in the Netherlands: an observational cohort study – Aranka V. Ballering, Sander K.R. van Zon, Tim C. olde Hartman, Judith G.M. Rosmalen, for the Lifelines Corona Research Initiative.

Op de foto: Tim olde Hartman

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen