Academische Alliantie: samenwerking in schedelbasispathologie én gezamenlijk verpleegkundig onderzoek

15 november 2022

Onderstaand artikel is recent gepubliceerd in HECHT, personeelsmagazine MUMC+ . In Radbode #7 2022 vind je cijfers en feiten over de Academische Alliantie.

‘Het innovatie zorghart van Zuidoost Nederland’, dat is de kern van de Academische Alliantie. Sinds 2018 werken het Maastricht UMC+ en Radboudumc nauw samen om de (academische) zorg in onze regio toekomstbestendiger te maken. Verschillende afdelingen van beide umc’s werken daartoe steeds intensiever met elkaar samen.

Het delen van elkaars expertise en kennis versterkt immers de academische zorg en het wetenschappelijk onderzoek in beide huizen. Voor de patiënt resulteert dat weer in kwalitatief betere zorg, vaak dichterbij huis. De samenwerking op het gebied van schedelbasispathologie vormt een treffend voorbeeld van blijvende samenwerking ondersteund door de alliantie.   
Inmiddels onderzoekt de alliantie ook hoe onderwijs en opleiding beter op elkaar kunnen aansluiten. Tot slot zet de alliantie met het Academisch Alliantie Fonds in op het stimuleren van jong wetenschappelijk talent en innovatie. Vanuit dit gezamenlijk fonds werden vorig jaar 21 kortlopende samenwerkingsprojecten gehonoreerd met een subsidie. Een mooi voorbeeld vormt het onderzoek ‘Make healing sensible again; round and round we go’ (zie onderaan dit artikel). 

Blijvende samenwerking: schedelbasispathologie

Aandoeningen aan de schedelbasis komen niet zo veel voor en dat is een hele goede reden om samen te werken. Niet alleen in de diagnostiek van deze ziektes, maar ook in de behandeling en het wetenschappelijk onderzoek. En dat is precies wat Dirk Kunst (Radboudumc en MUMC+ - foto hieronder) en Jerôme Waterval (MUMC+) doen, hierin ondersteund door de Academische Alliantie.

Schedelbasispathologie is hun subspecialisatie: het gaat dan om ziektes zoals goed- en kwaadaardige tumoren, zenuwuitval, defecten aan de schedel en infecties. 'Kenmerkend voor de behandeling van deze patiënten, is dat hier meestal meerdere specialismen bij zijn betrokken. Het is multidisciplinair, met aan de basis keel-, neus- en oorheelkunde (KNO), neurochirurgie, radiotherapie en radiologie. Daarnaast werken we nog samen met veel andere specialismen, zoals neurologie, endocrinologie, oogheelkunde, mond-, kaak-, aangezichtschirurgie en klinische genetica', vertelt Dirk Kunst. Hij is hoogleraar KNO, in het bijzonder schedelbasispathologie aan de Universiteit Maastricht. Daarnaast werkt hij als KNO-arts in het Radboudumc en sinds 2018 ook twee dagen per twee weken in het MUMC+. Zijn komst naar Maastricht werd gestimuleerd door de Academische Alliantie, die toen net van start was gegaan. 'Het is een verdienste van de alliantie dat schedelbasispathologie nu een topic is', zegt hij.

 

Jerôme Waterval (foto hierboven) is als KNO-arts eveneens gespecialiseerd in schedelbasispathologie. Hij is erg enthousiast over de samenwerking met het Radboudumc. 'Dirk is de kartrekker, ik ben meer op de werkvloer bezig. We leren nog steeds bij van elkaar. Het is ook heel mooi om met veel andere specialismen samen te werken. Als een patiënt bijvoorbeeld de diagnose brughoektumor (tumor in de hoek tussen de kleine hersenen en de hersenstam) krijgt, dan stellen we met meerdere specialismen een behandelplan op dat we samen met die patiënt bespreken. En het komt regelmatig voor dat we samen opereren.' 

Betere kwaliteit van zorg

Patiënten profiteren volgens beiden van de uitwisseling van kennis en kunde tussen Maastricht en Nijmegen, omdat dit bijdraagt aan een betere kwaliteit van zorg. Ook wordt een patiënt wel eens van Nijmegen naar Maastricht verwezen, of andersom, omdat daar dan net iets meer expertise is op een bepaald vlak.
Dirk ziet nog een belangrijk voordeel van de samenwerking. 'Die versterkt onze positie als academische centra. Door de schaalvergroting zie je meer patiënten in de database waardoor je betere onderzoeksmogelijkheden krijgt.' Zo verwierf de academische alliantie schedelbasispathologie inmiddels van het ministerie van VWS erkenning als expertisecentrum voor zeldzame aandoeningen. Wat de toekomst betreft, zijn beiden ambitieus. Ze willen de zorgpaden van de twee ziekenhuizen op het gebied van schedelpathologie verder stroomlijnen. 'En uiteindelijk zou je dat naar een landelijk niveau willen tillen', zegt Jerôme. Drie jaar geleden werd al een landelijk overleg schedelbasispathologie in het leven geroepen. 'Dat gaat hopelijk binnenkort leiden tot een richtlijn voor de behandeling van brughoektumoren', zegt Dirk, die voorzitter is van het overleg. Jerôme knikt: 'Ik denk niet dat de landelijke samenwerking even innig wordt als in onze alliantie, maar wel dat we inhoudelijk meer met elkaar op zullen trekken en er meer richtlijnen volgen.'
In 2024 wordt in Maastricht het Europese Schedelbasiscongres georganiseerd.

Kortlopend onderzoek: met subsidie van het Academisch Alliantie Fonds 

'De laatste jaren wordt steeds duidelijker dat het handelen van verpleegkundigen invloed heeft op het herstel van patiënten. Maar verpleegkundigen zijn zich dat nog niet altijd voldoende bewust', vertelt Femke Becking van het Radboudumc (foto helemaal onderaan). Samen met Fanny Pelzer (MUMC+, foto hier direct onder) leidt ze het project Make healing sensible again; round and round we go. Doel van het onderzoek is het invoeren van gestructureerde aandacht voor voeding en beweging.

Het is een van de door het Academisch Alliantie Fonds gesubsidieerde projecten. 'Dit betekent heel veel voor me', vertelt Femke Becking, die twee dagen in de week als verpleegkundige werkt en twee dagen als verpleegkundig wetenschapper. 'Ik heb voor het eerst zelf een onderzoek kunnen opzetten. We worden ondersteund door senior onderzoekers Getty Huisman-de Waal en Yvonne van Eijk-Hustings, waardoor ik me echt kan bekwamen. Het fonds biedt ons als jonge onderzoekers nieuwe kansen.' Ook Fanny Pelzer, verpleegkundig specialist en verpleegkundig onderzoeker, is enthousiast. 'Mijn specialisme is wondzorg en dankzij dit project doe ik kennis en ervaring op met onderwerpen die voor wondzorg ook erg belangrijk zijn.'

Comfort roundings

Het onderzoek wordt gedaan op twee chirurgisch oncologische verpleegafdelingen in Nijmegen en Maastricht met patiënten die een buikoperatie ondergingen. Op basis van (focusgroep)interviews ontwikkelden Femke en Fanny samen met verpleegkundigen en patiënten een interventie. Deze is gericht op gestructureerde aandacht voor voedingsinname en beweging na de operatie, gebaseerd op patiëntparticipatie. 'Dat is een onderdeel van de essentiële zorg die verpleegkundigen leveren en die het herstel van patiënten bevordert', vertelt Fanny. De interventie bestaat uit comfort roundings: dit zijn rondes waarin verpleegkundigen patiënten informeren en adviseren, waarin ze elkaar vragen kunnen stellen en waarin ze samen doelen formuleren. Deze comfort roundings zijn geïntegreerd in de dagstructuur van verpleegkundigen en worden op de deelnemende verpleegafdelingen onderzocht. 

Andere kijk

Fanny: 'Het is fijn om samen onderzoek te doen. We delen onze kennis en ervaringen, ik leer er van en krijg een andere kijk op mijn vak.' Femke noemt het een voordeel dat patiënten van twee umc’s meedoen. 'Dat heeft meerwaarde voor de conclusies. Er ontstaat een breder beeld waar andere umc’s en ziekenhuizen ook iets aan kunnen hebben.' Het is nu dus nog te vroeg voor conclusies, maar het is inmiddels wel duidelijk dat de interventie de bewustwording van verpleegkundigen bevordert. Zij zien welke rol ze kunnen spelen om patiënten te stimuleren meer te bewegen en de juiste voeding te nemen (voor meer energie en eiwitten). 'De interventie heeft meerwaarde voor de patiënt en draagt bij aan de professionalisering van het vak', besluit Femke.

 Tekst: Karin Burhenne voor HECHT. Foto's: Appie Derks 

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Academische Alliantie (Maastricht UMC)