Een team wetenschappers komt met nieuwe onderzoeksmethodes om ontwikkelingsstoornissen in de hersenen beter te kunnen genezen. In dit project (BRAINMODEL) werken Radboudumc en VU Amsterdam met andere kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties, beroepsverenigingen en bedrijven aan deze nieuwe methodes op basis van stamcellen. ZonMw heeft hiervoor 4 miljoen euro subsidie toegekend.
Voor veel hersenaandoeningen wordt steeds duidelijker welke DNA-afwijkingen verantwoordelijk zijn. Wat nog ontbreekt is een goede systematische benadering om deze kennis en onderliggende biologische mechanismen te koppelen aan behandelmogelijkheden.
Levende zenuwcellen in een kweekbakje
De nieuwe methodes waar BRAINMODEL aan werkt, zijn gebaseerd op cellen van de patiënt waarmee netwerken van levende zenuwcellen in kweekbakjes worden geproduceerd. Deze lijken sterk op de zenuwnetwerken in onze hersenen. Dit heet pluripotente stamcel-technologie (iPSC) en dit biedt nieuwe mogelijkheden om menselijke ziekten te begrijpen en gepersonaliseerde behandelingen te vinden. Met name voor hersenaandoeningen zijn iPSC-gebaseerde strategieën veelbelovend, omdat deze het probleem ondervangen dat onderzoekers moeilijk toegang kunnen krijgen tot hersenweefsel van levende patiënten om onderliggende oorzaken te bestuderen.
Optimale behandeling
Het BRAINMODEL-consortium wil deze methoden integreren met diagnostische technieken en relateren aan andere technieken zoals EEG (waarbij hersenactiviteit elektronisch wordt gemeten), om zo de optimale behandeling te vinden voor individuele patiënten. Hiermee wil BRAINMODEL bijdragen aan een betere therapiekeuze en succesvollere behandeling van hersenaandoeningen. Tegelijkertijd worden bijkomende ethische en maatschappelijke vragen van het gebruik van deze technieken onderzocht, samen met patiënten, patiënt-verenigingen, clinici en vertegenwoordigers vanuit industrie en andere maatschappelijke partners in het consortium.
Bij BRAINMODEL betrokken onderzoekers, van links naar rechts: dr. Dirk Schubert, prof. dr. Floris Rutjes, dr. Klaus Linkenkaer Hansen, dr. Nael Nadif Kasri, dr. Niels Cornelisse, Gianina Cristian, dr. Eline Bunnik, Renee Lustenhouwer, Lisa Geertjens, prof. dr. Matthijs Verhage, Lara Janssen, dr. Ruud Toonen, Miriam Öttl, dr. Claudia Persoon, Torben van Voorst, dr. Hilgo Bruining, Hanna Lammertse, Annemiek van Berkel, dr. Jennifer Ramautar, Maaike van Boven, prof. dr. Tjitske Kleefstra
Analyses koppelen aan uitkomstmaten
BRAINMODEL wil iPSC-gebaseerde analyses gebruiken om afwijkende functies in het materiaal van patiënten met hersenaandoeningen te vinden en deze te koppelen aan klinische gegevens, zoals EEG-biomarkers en symptoomschalen. Dit laatste wordt uitgevoerd met twee klinische centra: het N=You kenniscentrum in Amsterdam en het Radboudumc expertise centrum voor aangeboren ontwikkelingsstoornissen Nijmegen. Vervolgens testen de onderzoekers of de afwijkende cellulaire eigenschappen in de iPSC-gebaseerde analyses met bestaande medicatie te verhelpen zijn. Zo ja, dan kunnen artsen van de klinieken deze medicatie gaan gebruiken bij de behandeling van de betreffende patiënten. Wordt er geen bestaande medicatie gevonden om afwijkende eigenschappen te corrigeren, dan zet BRAINMODEL speciaal ontwikkelde nanochip-technologie in om op grotere schaal iPSC-gebaseerde analyses uit te voeren. Op die manier wordt grootschalig medicijnonderzoek mogelijk, inclusief het ontwerpen van nieuwe medicatie. Hiervoor worden humane zenuwcellen gekweekt op nanochips, om cellulaire analyses te automatiseren en op te schalen. Hiermee kunnen honderd keer meer geneesmiddelen getest worden en nieuwe geneesmiddelen ontwikkeld worden.
PSIDER
Het BRAINMODEL-consortium is opgericht door Matthijs Verhage (VU Amsterdam en Amsterdam UMC) en Nael Nadif Kasri (Radboudumc). Andere kennisinstellingen vertegenwoordigd in BRAINMODEL zijn Erasmus MC, Universiteit Twente, Radboud Universiteit en Vincent van Gogh center for neuropsychiatry. Het consortium heeft van ZonMw een subsidie van vier miljoen euro ontvangen in het kader van de subsidieoproep Multidisciplinaire Consortia Programma Pluripotent Stem cells for Inherited Diseases and Embryonic Research (PSIDER). Kijk voor meer informatie en alle partners van het consortium op www.brainmodel.nl.
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
Zeldzame aangeboren ontwikkelingsstoornissenNieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen
Meer informatie
Meer nieuws

ERC-toekenningen per land, per universiteit en per domein Rathenau Instituut zet gegevens op een rij
5 april 2022 Bij de toegekende subsidies van de European Research Council (ERC) zijn het Radboudumc en de Radboud universiteit een goede Nederlandse middenmoter lees meer
In het Citylab komen wetenschap en publiek samen
28 maart 2022 Het Citylab Nijmegen, een samenwerking tussen het Donders Instituut en het muZIEum, is een onlangs geopend ervaringsmuseum over zien en niet zien. lees meer
De impact van sociale media op het welzijn gedurende de adolescentie
28 maart 2022 Meisjes en jongens zijn op verschillende momenten in de adolescentie mogelijk kwetsbaarder voor de negatieve effecten van sociale-mediagebruik, schrijft een internationaal onderzoeksteam, onder wie Rogier Kievit van het Radboudumc. lees meer
Naar optimale belasting van het kniegewricht bij artrose
24 maart 2022 Een consortium onder leiding van Erasmus MC en met deelname van het Radboudumc heeft bijna 9 miljoen ontvangen van NWO/NWA voor onderzoek naar de optimale belasting van gewrichten bij mensen met artrose. lees meer.aspx?width=674&height=401&ext=.jpg&type=BlockColumn1Zoom1)
Spreekt Siri straks Fries? Tiende podcast AI for Life
4 maart 2022 Spraakherkenning staat centraal in de tiende aflevering van de podcast 'AI for Life'. lees meer