Oprukkende omikron-variant in Nederland Wat speelt er achter de schermen in het Radboudumc?

24 december 2021

Helaas heeft heel Nederland tot in ieder geval 14 januari te maken met strengere coronamaatregelen, die zijn ingesteld vanwege de risico’s van de oprukkende omikron-variant. Toch is er vaak te lezen dat er minder ziekenhuisopnames zijn, dat de omikron een milder ziekteverloop kent, en dat vaccinaties nauwelijks de ziekte voorkomen. In hoeverre is dat waar? En waarom is de druk nu nog zo hoog in ons ziekenhuis? Plus: wat kunt u zelf doen om de patiëntentoestroom te helpen verlagen?

Delta versus omikron

Tot nu toe is de delta-variant van het coronavirus overheersend in Nederland. Deze heeft de afgelopen periode voor een vierde golf gezorgd. Door de mondneusmaskerplicht en “avondlockdown” die een paar weken geleden zijn ingesteld, zijn we net over de piek heen. Dat zien we terug in dalende besmettingscijfers en afnemende patiëntenaantallen in de ziekenhuizen (maar helaas nog niet op de IC).

Tegelijkertijd doet omikron zijn intrede in Nederland en zien we dat de omikron-besmettingen al in aantal toenemen. Ondanks dat we nog niet alles weten van de nieuwe variant, weten we wel zeker dat deze vele malen besmettelijker is. Waar de delta-variant zorgde voor een verdubbeling van de besmettingscijfers in 2-3 weken, doet omikron dat in 2-3 dagen. Als we geen maatregelen nemen, zal dit leiden tot een grote toestroom van patiënten in ziekenhuizen.

Daarom staat het Radboudumc achter de huidige lockdown die de overheid heeft afgekondigd. Nu de ziekenhuizen nog vol liggen met patiënten met de delta-variant, is er geen ruimte om een nieuwe omikron-golf op te vangen en was er dus ook geen ruimte om “nog even af te wachten en aan te kijken” hoe het in Nederland allemaal zou uitpakken.

Epidemioloog Alma Tostmann: ‘De omikron-variant is niet alleen veel besmettelijker, ook wat betreft het ziekteverloop gedraagt deze zich anders dan de deltavariant. We monitoren internationaal welk ziektebeeld bij wie ontstaat, en wat deze variant veroorzaakt bij gevaccineerde én ongevaccineerde mensen en in welke leeftijdscategorie. Zo zien we bijvoorbeeld in Denemarken nu vooral nog veel besmettingen bij jonge mensen, die niet veel worden opgenomen in ziekenhuizen. Tegelijk is er in Engeland een duidelijke stijging in het aantal ziekenhuisopnames te zien. Het RIVM houdt dit allemaal zorgvuldig bij en maakt steeds nieuwe scenario’s op basis van de laatste gegevens.
Maar, ziekmakender of niet, het is vooral de mate van besmettelijkheid die bepaalt hoeveel mensen er in het ziekenhuis belanden. Stel dat omikron maar half zo ziekmakend is als delta, maar zich wel elke 2-3 dagen verdubbelt, dan betekent dit dat je na 2-3 dagen al evenveel patiënten in het ziekenhuis hebt als bij delta; en na een week zelfs meer patiënten dan bij delta.’

Druk in het Radboudumc

Het aantal opgenomen COVID-patiënten in het Radboudumc is op dit moment hoog, al neemt het wel iets af de laatste week. Waar we bijvoorbeeld normaal 24 IC-bedden hebben, zijn er nu 36 IC-bedden bezet.

Door de drukte moeten we helaas andere patiënten soms afbellen. Wij doen ons uiterste best om dat zoveel mogelijk te beperken tot de zorg die zonder medische consequenties uitgesteld kan worden, maar we realiseren ons dat dit voor deze patiënten ingrijpend en teleurstellend is. En het lukt ook niet altijd. Internist-infectioloog en hoogleraar Uitbraken van infectiezieken Chantal Bleeker-Rovers: ‘We moeten helaas te vaak ook urgente operaties uitstellen, bijvoorbeeld hartoperaties, omdat we geen IC-bed beschikbaar hebben voor de nazorg na zo’n grote operatie. Dit vinden we heel erg voor deze patiënten. Ook voor onze andere patiënten die al langer wachten op hun behandeling en/of operatie is dit zwaar. Dat betreuren we zeer. We hopen dat deze situatie snel verbetert, zodat er voor iedereen weer gewoon een plek in ons ziekenhuis is.’

Bescherming door (booster)vaccinatie

U kunt zichzelf beschermen tegen besmetting en ernstige ziekte door u te laten vaccineren. Internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers: ‘U heeft de eerste maanden na deze vaccinatie voldoende antistoffen om u deels te beschermen tegen infectie met de omikron-variant, tegen overdracht hiervan als u toch besmet bent en zeker tegen ernstige ziekte. Pas na enkele maanden daalt de hoeveelheid antistoffen zodanig dat u een booster nodig heeft. Als uw laatste vaccinatie langer dan drie maanden geleden is gezet en u heeft de afgelopen drie maanden geen corona-infectie gehad, is een boostervaccinatie nodig. De twee eerdere vaccinaties, of één Janssen-vaccinatie, beschermen dan waarschijnlijk nauwelijks meer tegen infectie met de omikron-variant.
Wel bent u met de vaccinaties nog steeds voor ongeveer 70 procent beschermd tegen ernstige ziekte. Echter, na de booster stijgt de hoeveelheid antistoffen in het bloed binnen een week tot een niveau dat ook de omikron-variant geremd wordt. Dat betekent dat de kans op infectie afneemt en dat de kans om het virus over te dragen vermindert als je het toch krijgt; én de booster beschermt beter tegen ernstige ziekte als je toch besmet raakt.’

Hoe kunt u helpen, ook tijdens de feestdagen?

Het testen bij klachten is juist nu ook heel hard nodig. Epidemioloog Alma Tostmann: ‘Juist omdat het virus zich snel verspreidt is het van groot belang te weten of je het virus bij je draagt en/of je besmettelijk bent, of niet. Zeker voor de kerstdagen en ook straks met oud en nieuw, wanneer iedereen waarschijnlijk iets meer mensen zal ontmoeten. Om over een paar weken een grote besmettingsexplosie te voorkomen, is testen echt noodzakelijk.’

Internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers: ‘Het is noodzakelijk om het aantal besmettingen verder terug te brengen. We vragen u: help mee de ketting van contact te verbreken. Houd u aan alle coronamaatregelen: houd afstand, gebruik mondneusmaskers, en beperk (ook met kerst en oud en nieuw) het aantal bezoekers. Gaat u bij iemand op bezoek of krijgt u bezoek, neem vlak ervoor dan eerst een zelftest af én vraag dat ook aan uw gasten of gastvrouwen- en heren. Als we allemaal de maatregelen goed opvolgen, komen we samen uit deze periode. We hebben veel zelf in de hand, en alle kleine beetjes helpen echt!’

We wensen u - ondanks alle maatregelen - fijne kerstdagen en een heel gelukkig en gezond 2022.

Vragen?

Twijfelt u over vaccinatie of heeft u vragen? Belt u dan met de Vaccinatie Twijfeltelefoon: iedere werkdag van 08.30 tot 16.30 uur op 088-7 555 777; www.twijfeltelefoon.nl.
U kunt u ook de Corona Vaccinatie Keuzehulp raadplegen of uw vragen stellen aan ‘dokters op straat’, bijvoorbeeld op de markt. 
Wat u ook besluit, doe het om de juiste redenen en baseer uw besluit op de juiste informatie.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen