Obscuur eiwit speelt belangrijke rol in aderverkalking Opmerkelijke ontdekking is potentieel aanknopingspunt voor nieuwe behandeling

Aderverkalking veroorzaakt hart- en herseninfarcten. Onderzoekers van het Radboudumc hebben ontdekt dat het eiwit prosaposine een belangrijke rol speelt in aderverkalking. Dit was tot nu toe onbekend. Mogelijk is prosaposine een nieuw aangrijpingspunt voor de behandeling van aderverkalking, schrijven ze in een publicatie in Science Translational Medicine.

Aderverkalking, ook wel atherosclerose genoemd, is een ziekte van de bloedvaten die hart- en herseninfarcten veroorzaakt. Het ontstaat doordat cholesterol zich ophoopt in de vaatwand en daar een chronische ontstekingsreactie veroorzaakt. Cholesterolverlagers kunnen aderverkalking remmen. Recent onderzoek heeft aangetoond dat ook met het remmen van de ontsteking hart- en herseninfarcten kunnen worden voorkomen. De uitdaging is om de ontsteking van de vaatwand zo specifiek mogelijk te remmen, zonder daarbij in de rest van het lichaam de afweer te belemmeren die ons beschermt tegen infecties.

Energieverbruik opschroeven

De cellen die verantwoordelijk zijn voor ontstekingen bij aderverkalking zijn macrofagen. Dat ontstekingsproces kost veel energie. De cellen moeten hun energieverbruik dus flink opschroeven. Het ontrafelen van dit proces is belangrijk. Dat geeft niet alleen inzicht in die ontstekingsactiviteit - en daarmee aderverkalking – in elkaar zit. Het biedt mogelijk ook aanknopingspunten om dat proces af te remmen”.

De stroom uitschakelen

Een internationaal team van onderzoekers, geleid door Raphaël Duivenvoorden van het Radboudumc, heeft onderzocht wat er gebeurt als je ‘de stroom uitschakelt’ van de macrofagen. De hoofdschakelaar van de energiehuishouding is een eiwitcomplex dat mTOR wordt genoemd. Met behulp van nanotechnologie konden ze deze hoofdschakelaar specifiek in macrofagen uitschakelen. In een muismodel hebben ze daarna onderzocht wat het effect daarvan op aderverkalking is. Duivenvoorden: “We zagen na één week behandeling dat de aderverkalking en de bijbehorende ontsteking afnamen.”

Nieuwe rol van prosaposine ontdekt

Vervolgens zijn ze het moleculaire mechanisme gaan ontrafelen dat ten grondslag ligt aan dit krachtige ontstekingsremmende effect. Steeds kwam er één eiwit naar voren, het eiwit prosaposine. De rol ervan in aderverkalking was onbekend. Duivenvoorden: “In aanvullende experimenten vonden we dat prosaposine een belangrijk effect heeft op de energiehuishouding van macrofagen. Bij muizen die geen prosaposine kunnen aanmaken ontstond ook minder aderverkalking en vaatwandontsteking.”

Prosaposine en aderverkalking bij mensen

De onderzoekers wilden vervolgens weten of prosaposine ook in mensen een rol speelt in aderverkalking. Duivenvoorden: “We zagen dat er veel prosaposine werd aangemaakt door macrofagen en dat dit samenhangt met hun ontstekingsactiviteit. Het bevestigt dat prosaposine in macrofagen een sleutelrol speelt in aderverkalking. Daarmee is het een nieuw potentieel aangrijpingspunt voor de behandeling van aderverkalking.”

Bekijk hier de video over dit onderzoek.

­­­­­­­­­­­­­­­­

Publicatie in Science Translational Medicine: Prosaposin mediates inflammation in atherosclerosis - Mandy M. T. van Leent, Thijs J. Beldman, Yohana C. Toner, Marnix A. Lameijer, Nils Rother, Siroon Bekkering, Abraham J. P. Teunissen, Xianxiao Zhou, Roy van der Meel, Joost Malkus, Sheqouia A. Nauta, Emma D. Klein, Francois Fay, Brenda L. Sanchez-Gaytan, Carlos Pérez-Medina, Ewelina Kluza, Yu-Xiang Ye, Gregory Wojtkiewicz, Edward A. Fisher, Filip K. Swirski, Matthias Nahrendorf, Bin Zhang, Yang Li, Bowen Zhang, Leo A. B. Joosten, Gerard Pasterkamp, Arjan Boltjes, Zahi A. Fayad, Esther Lutgens,Mihai G. Netea, Niels P. Riksen, Willem J. M. Mulder, Raphaël Duivenvoorden.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen