Nieuwe methode om eierstokkanker te voorkómen verhoogt kwaliteit van leven

Onderzoekers van het Radboudumc hebben aangetoond dat de kwaliteit van leven bij vrouwen met een BRCA1 of BRCA2 mutatie beter is na een eileiderverwijdering met uitgestelde eierstokverwijdering om eierstokkanker te voorkómen. Omdat vrouwen met deze mutatie naast een verhoogd risico op borstkanker ook een verhoogd risico hebben op eierstokkanker, wordt geadviseerd om de eileiders en eierstokken gelijktijdig te verwijderen rond de leeftijd van veertig, met een vervroegde overgang tot gevolg. Bij een behandeling waarbij eerst alleen de eileiders worden verwijderd en op een later tijdstip de eierstokken, komen vrouwen niet vervroegd in de overgang, wat de kwaliteit van leven verbetert.

Vrouwen met een BRCA1 of BRCA2 mutatie hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van eierstokkanker, dit is 44% bij BRCA1 en 17% bij BRCA2. Dit is duidelijk hoger dan bij de gemiddelde Nederlandse vrouw (1.3%). Bovendien geeft eierstokkanker in een vroeg stadium weinig klachten, is het niet goed vroegtijdig vast te stellen en is de prognose vaak ongunstig. Vrouwen met een BRCA mutatie krijgen nu het advies om rond hun veertigste levensjaar hun eileiders en eierstokken te verwijderen om de kans op eierstokkanker te verlagen. Dit is een erg effectieve behandeling, maar kan leiden tot veel nadelige gevolgen. Door het verwijderen van de eileiders en eierstokken komen vrouwen namelijk in een vroegtijdige overgang, met verschillende gevolgen op zowel de korte termijn (opvliegers, nachtzweten, seksuele problemen) als de lange termijn (hart- en vaatziekten, osteoporose en cognitieve problemen). Deze klachten kunnen een verminderde kwaliteit van leven als gevolg hebben en zijn slechts deels met hormonen op te lossen.

Groot nationaal onderzoek

Om de vroegtijdige overgang en de verminderde kwaliteit van leven van deze groep patiënten na zo’n preventieve operatie te beperken, is het Radboudumc met steun van KWF kankerbestrijding in 2015 een nationaal onderzoek gestart naar een alternatief: het verwijderen van de eileiders, maar de eierstokken voorlopig laten zitten. De 577 patiënten die meededen aan dit onderzoek kwamen uit verschillende UMC’s en regionale ziekenhuizen in Nederland. “Er zijn namelijk zeer sterke aanwijzingen dat eierstokkanker vaak niet in de eierstokken, maar in de eileiders ontstaat. Door eerst de eileiders te verwijderen en de eierstokken te laten zitten tot de vrouwen maximaal 45 jaar (BRCA1) of 50 jaar (BRCA2) oud zijn, kunnen we de overgang uitstellen en daarmee de kwaliteit van leven verbeteren”, zegt Miranda Steenbeek, eerste auteur van het artikel dat nu verschenen is in JAMA Oncology

Kwaliteit van leven

Uit het onderzoek bleek dat vrouwen die kozen voor een eileiderverwijdering een betere menopauze-gerelateerde kwaliteit van leven hadden, dan vrouwen die met de nu gangbare behandeling zowel de eileiders als eierstokken lieten verwijderen. Eileiderverwijdering bleek ook een verbetering te laten zien ten opzichte van de groep vrouwen die na de standaardbehandeling hormoontherapie gebruikten. Niet alleen de kwaliteit van leven bleek beter, ook het seksueel functioneren van de vrouwen die volgens de nieuwe methode geopereerd werden, was beter. Een veelbelovend resultaat. Binnen deze studie is vooral gekeken naar de kwaliteit van leven, maar nog niet of het werkt om eierstokkanker te voorkómen en wat de invloed is op de langetermijneffecten van een vroege eierstokverwijdering, zoals een hoger risico op hart- en vaatziekten. Tot nu toe is bij geen van de patiënten eierstokkanker opgetreden na een eileiderverwijdering, maar de vrouwen worden nog niet lang genoeg gevolgd om hier conclusies aan te verbinden. Vanwege de uitgebreide veiligheidsregels, wordt deze eileiderverwijdering met uitgestelde eierstokverwijdering alleen nog in studieverband aangeboden. Om te bepalen wat de veiligheid en de invloed is op het voorkómen van eierstokkanker, is er een grote internationale vervolgstudie gestart vanuit het Radboudumc. De resultaten van dit onderzoek worden over tien tot vijftien jaar verwacht.

Dit onderzoek is uitgevoerd onder leiding van Joanne de Hullu, Rosella Hermens en Nicoline Hoogerbrugge.

Over de publicatie in JAMA Oncology

Salpingectomy with delayed oophorectomy instead of salpingo-oophorectomy to improve quality of life in BRCA1/2 carriers (TUBA study): a multicenter preference trial -  Miranda P. Steenbeek, Marline G. Harmsen, Nicoline Hoogerbrugge, Marieke Arts-de Jong, Angela H.E.M. Maas, Judith B. Prins, Johan Bulten, Steven Teerenstra, Majke H.D. van Bommel, Helena C. van Doorn, Marian J.E. Mourits , Marc van Beurden, Ronald P. Zweemer, Katja N. Gaarenstroom,  Brigitte F.M. Slangen, Monique M.A. Brood-van Zanten, M. Caroline Vos, Jurgen M.J. Piek, Luc R.C.W. van Lonkhuijzen, Mirjam J.A. Apperloo, Sjors F.P.J. Coppus, Leon F.A.G. Massuger, Joanna IntHout, Rosella P.M.G. Hermens, Joanne A. de Hullu.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Radboudumc Centrum voor Oncologie Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen