Minder ontsteking bij een traditioneel Tanzaniaans dieet dan bij een westers dieet

Tanzanianen die in de stad wonen hebben een meer geactiveerd immuunsysteem in vergelijking met hun landgenoten op het platteland. Het verschil in dieet lijkt hiervoor een verklaring te zijn: in de steden eten mensen een meer westers dieet, waar in ruraal gebied vaker een traditioneel dieet wordt gegeten. Onderzoekers van het Radboudumc en collega’s van het LIMES Instituut van de Universiteit van Bonn en het KCRI in Tanzania denken dat deze activatie van het immuunsysteem bijdraagt aan de snelle toename van welvaartsziekten in stedelijke gebieden in Afrika.

Het onderzoek, nu gepubliceerd in Nature Immunology, is uitgevoerd onder ruim 300 Tanzanianen, waarvan een deel in de stad Moshi en een deel op het platteland woont. De onderzoekers bekeken het dieet van deze mensen en verzamelden hun gegevens en materiaal. Hieruit kwam naar voren dat het immuunsysteem van mensen in de stad meer ontstekingsstoffen maakte dan mensen op het platteland. Deze mensen hadden geen gezondheidsklachten en waren niet ziek, maar deze ontstekingsreacties vormen op langere termijn een risico op het ontwikkelen van welvaartsziekten, zoals hart- en vaataandoeningen.

De functie van het immuunsysteem en wat de activatie veroorzaakte, werd onderzocht met nieuwe technieken. Quirijn de Mast, internist-infectioloog van het Radboudumc en hoofdonderzoeker: “We keken hierbij onder meer naar de samenstelling van stofwisselingsproducten – metabolieten – en actieve RNA-moleculen in het bloed.”

Grote verschillen in eetpatronen

Hieruit kwam naar voren dat de verschillen in voedsel een invloed hebben op de werking van het immuunsysteem. Het traditionele Tanzaniaanse dieet – met veel vezels, groenten en fruit - bevat aanzienlijke hoeveelheden flavonoïden (natuurlijke bestanddelen van planten) en andere ontstekingsremmende stoffen. Bij mensen met een stedelijk voedingspatroon, met veel bewerkt voedsel en voedsel met verzadigde vetten en suikers, zien we juist dat metabolieten die een rol spelen in de cholesterolstofwisseling verhoogd zijn. Ook het seizoen had een invloed op het immuunsysteem. Tijdens het droge seizoen wordt er geoogst en zijn er meer verse groenten en fruit beschikbaar. De mensen uit de stad bleken in dit seizoen minder ontsteking te hebben.

Trek naar de steden in Afrika

Dat een Westerse leefstijl en eetgewoonten leiden tot chronische ziekten is al langer bekend. Met de resultaten uit deze studie zijn volgens Quirijn de Mast twee zaken van belang aangetoond. “Allereerst laten we zien dat een traditioneel Tanzaniaans dieet een gunstige invloed heeft op ontsteking en de werking van het immuunsysteem. Dit is belangrijk omdat in Tanzania, maar ook in andere delen van Afrika een snelle urbanisatie aan de gang is. De trek van platteland naar stad leidt tot veranderingen in het dieet en gaat gepaard met een snelle toename van het aantal welvaartsziekten, wat moeilijk op te vangen is door het zorgsysteem daar. Daarom is preventie essentieel, een dieet kan hierbij van groot belang zijn.”

Westerse landen kunnen leren van de resultaten

Ten tweede zijn deze gegevens uit Afrika ook relevant voor westerse landen. Urbanisatie heeft in de meeste westerse landen al lang geleden plaatsgevonden. Het bestuderen van populaties die zich in verschillende fasen van urbanisatie bevinden levert daarom unieke mogelijkheden op om beter te begrijpen hoe dieet en levensstijl het immuunsysteem van het menselijk lichaam beïnvloeden.

TransMic: Gevolgen van de verwestering van dieet

Dit onderzoek, mede gefinancierd door ZonMw, is onderdeel van de TransMic studie, een internationaal project naar ‘verwestering’ van het dieet en wat dat teweegbrengt in het lichaam. In dit internationale project, dat het Radboudumc samen met collega’s uit Bonn, Florence en van het Kilimanjaro Christian Medical Centre (KCMC) in Tanzania uitvoert, bestuderen de onderzoekers, onder wie Quirijn de Mast, André van der Ven en Mihai Netea, gegevens van inwoners van Tanzania, Burkina Faso en Europa.

Over de publicatie

Publicatie in Nature Immunology: Urban living in healthy Tanzanians is associated with an inflammatory status driven by dietary and metabolic changes – Godfrey S. Temba, Vesla Kullaya, Tal Pecht, Blandina T. Mmbaga, Anna C. Aschenbrenner, Thomas Ulas, Gibson Kibiki, Furaha Lyamuya, Collins K. Boahen, Vinod Kumar, Leo A.B. Joosten, Joachim L. Schultze, Andre J. van der Ven, Mihai G. Netea, Quirijn de Mast. DOI: 10.1038/s41590-021-00867-8.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen