EN
DE
Veel patiënten met maagklachten die worden verwezen voor een maagonderzoek, hebben dat onprettige onderzoek eigenlijk niet nodig. Dankzij een e-learningmodule worden ze bewuster van hun klachten en zien veel van hen ervan af. Dat schrijven onderzoekers van het Radboudumc in een recent in JAMA Internal Medicine gepubliceerd wetenschappelijk artikel. Dankzij die e-learning krijgen artsen meer ruimte om die patiënten te onderzoeken die het meest risico lopen op een onderliggende aandoening, en reduceren ze ongepaste zorg.
Mensen die de huisarts bezoeken met maagklachten, zoals pijn in de bovenbuik, oprispingen en misselijkheid, kunnen hun klachten in zeldzame gevallen ontlenen aan een tumor in de slokdarm of maag. Om dat uit te sluiten is één van de mogelijke onderzoeken een gastroscopie. Daarmee kijkt een arts in de slokdarm, de maag en de twaalfvingerige darm met een dunne slang waarop een camera is bevestigd. Zo’n maagonderzoek is vervelend voor de patiënt en kan soms zorgen voor complicaties.
Vaak geen duidelijke oorzaak
Judith de Jong en Marten Lantinga, maag-darm-leverartsen in opleiding in het Radboudumc, toonden in vooronderzoek aan dat bij het merendeel van deze onderzochte mensen die vervelende ingreep achteraf gezien niet nodig was geweest. Bij tachtig procent van de mensen die een maagonderzoek onderging, bleek last te hebben van functionele maagklachten: een diagnose waarvoor geen maagonderzoek noodzakelijk is. Slechts bij minder dan één procent was sprake van kanker.
Naar aanleiding van dat onderzoek namen Judith de Jong en Marten Lantinga in het kader van het landelijke ‘Doen of Laten?’-programma 119 patiënten onder de loep. Deze bezochten één van de vier regionale ziekenhuizen na een verwijzing voor een maagonderzoek door de huisarts. Bij 57 van de patiënten werd direct een gastroscopie ingepland, waarvan 47 uiteindelijk het onderzoek ondergingen. 62 patiënten kregen een aanbod om eerst twaalf weken een e-learning te volgen met informatie over hun klachten, de mogelijke oorzaken, en het maagonderzoek. Tijdens en na die periode konden ze alsnog kiezen voor een gastroscopie.
Geen behoefte aan maagonderzoek
Van de groep patiënten die eerst een e-learning aangeboden kreeg, hadden 38 van de 62 patiënten na twaalf weken nog steeds niet de behoefte voor een maagonderzoek. ‘Sterker nog: nagenoeg alle patiënten hadden na een jaar nog steeds geen behoefte aan een maagonderzoek, en we stelden geen ernstige ziekten zoals kanker vast bij de mensen die in dat jaar afzagen van de gastroscopie’, zegt de Jong. ‘Het is geruststellend en in de lijn van verwachting dat we weinig bijzonderheden troffen.’
Judith de Jong plaatst wel kanttekeningen bij haar resultaten. ‘De mensen die deelnemen zijn gemotiveerd, omdat ze al naar ons zijn verwezen door de huisarts. Onze volgende stap is daarom om onze e-learning direct beschikbaar te maken voor iedereen die maagklachten heeft, via een platform als Thuisarts.nl. Daarmee zorgen we dat de patiënt en de huisarts in geval van klachten onze e-learning gelijk kan gebruiken.’
Doelmatige zorg
Toch laten de resultaten zien dat de zorg op dit gebied alleszins beter kan, zegt Lantinga. ‘We zien dat het merendeel van de patiënten met maagklachten geen gastroscopie nodig heeft, en dat een groot deel van de patiënten dat bij ons komt voor een gastroscopie, langere tijd afziet van het onderzoek. Meer inzicht in deze patiëntengroep kan dus leiden tot minder ongepaste zorg.’
Dat heeft als voordeel dat veel patiënten zo’n onprettig onderzoek bespaard blijft, en dat duidelijker is voor arts én patiënt wie een gastroscopie nodig heeft. ‘Die alternatieve strategie maakt helderder wat de klachten veroorzaakt, en hoe je daarnaar moet handelen. Als je meteen naar een maagonderzoek grijpt, gaat je dat in veel gevallen niet verder helpen. Bovendien hebben we door een doelmatigere selectie meer tijd voor de patiënten met maagklachten die écht een gastroscopie en vervolgzorg nodig hebben.’
Over het onderzoek
Dit onderzoek is verricht in het kader van het ‘Doen of Laten?’-programma. Publicatie in JAMA Internal Medicine: Web-Based Educational Intervention for Patients With Uninvestigated Dyspepsia Referred for Upper Gastrointestinal Tract Endoscopy - Judith J. de Jong, Marten A. Lantinga, Adriaan C.I.T.L. Tan, Michel Aquarius, Robert C.H. Scheffer, Jan J. Uil, Philip R. de Reuver, Daniel Keszthelyi, Gert P. Westert, Ad A.M. Masclee, Joost P.H. Drenth.
Beschikbaarheid e-learning
Op 13 januari 2022 is de keuzehulp officieel gelanceerd. Hij is hier te vinden. De keuzehulp is bedoeld voor patiënten in de eerste en tweede lijn en leidt hopelijk tot betere zorg voor patiënten met dyspepsie en minder (ongepaste) gastroscopieën. Bent u zorgverlener en wilt u meer informatie? Meldt u dan hier.
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
