Twee studies laten potentie zien van getrainde immuniteit voor de behandeling van kanker

Ons immuunsysteem bestaat uit twee delen; het aangeboren en het verworven immuunsysteem. Lang werd gedacht dat het verworven deel kan leren de ziekteverwekkers waarmee het in aanraking komt te herkennen, en dat het aangeboren deel dat niet kan. Maar de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat het aangeboren immuunsysteem wel degelijk ook een geheugen heeft en dus ‘getraind’ kan worden. Dat trainen houdt in dat een vaccinatie, zoals het BCG-vaccin, het immuunsysteem kan voorbereiden op, en wapenen tegen, een ziekte – ook van heel andere ziekteverwekkers als waarmee het getraind is. Het pionierende werk van Radboudumc hoogleraar Mihai Netea van afdeling Interne Geneeskunde richt zich hier onder andere op.

In twee publicaties die deze maand in wetenschappelijk tijdschrift Cell staan is deze getrainde immuniteit onderzocht op potentie voor behandelingen tegen kanker.

Transplantatie van getrainde immuniteit

In de eerste studie, in muizen, wisten Mihai Netea en collega’s van Universiteit van Dresden getrainde immuniteitseffecten van het ene individu naar het andere te verplaatsen door immuuncellen te transplanteren. Daarvoor trainden zij eerst het immuunsysteem van de donordieren door een stof uit schimmels in te brengen waarvan bekend is dat het het aangeboren immuunsysteem stimuleert. Deze stof, β-glucaan, verandert de productie van deze cellen, granulocyten, in het beenmerg zodanig dat deze cellen agressiever zijn tegen tumoren. De muizen die deze granulocyten vervolgens toegediend kregen, bleken óók weerbaarder tegen tumorgroei.

Ook na het transplanteren van beenmerg, het weefsel dat granulocyten produceert, bleef dit effect zichtbaar. Het onderzoek laat dus zien dat de granulocyten een sleutelrol kunnen spelen in de anti-tumorafweer van het getrainde afweersysteem.

Artikel:Innate immune training of granulopoiesis promotes 1 anti-tumor activity.

Getrainde immuniteit door een ontworpen molecuul

In de tweede studie, een groot project waar ook Leo Joosten en Raphaël Duivenvoorden van Radboudumc bij betrokken waren, is aangetoond dat de getrainde immuniteit veroorzaakt kan worden door een ‘nanobiologic’, een door mensenhanden ontworpen molecuul. Het nanobiologic uit deze studie (MTP10-HDL genaamd) was ontwikkeld door Willem Mulder en collega’s van TU Eindhoven en Mount Sinai Medical School in New York.

Voordat de onderzoekers bij MTP10-HDL uitkwamen, zijn eerst allerlei mogelijke kandidaten uitgebreid gescreend. Daaruit kwam dit specifieke molecuul naar voren, omdat het een remmend effect bleek te hebben op de tumorgroei in muizen. Vervolgens kwam uit diepgaander onderzoek naar voren dat ook hier het aangeboren immuunsysteem getraind werd door een verandering in het beenmerg, aangewakkerd door de nanobiologic. Het resultaat was dat het immuunsysteem makkelijker kon doordringen in de directe omgeving van de tumor, wat een remmend effect heeft op de tumorgroei, maar wellicht ook andere behandelingen effectiever kan maken als een soort katalysator.

Mihai Netea: “Deze studies laten zien dat het stimuleren van getrainde immuniteit een belangrijk anti-kanker effect kan hebben. In combinatie met de huidige immunotherapie met ‘checkpoint inhibitors’, heeft het aanzetten van de getrainde immuniteit de potentie om de behandeling van kanker significant te verbeteren.”

Artikel: Trained immunity-promoting nanobiologics suppress tumor growth and potentiate checkpoint blockade immunotherapy

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen