Ontstekingsremmer Anakinra lijkt ademhalingsfunctie te verbeteren in specifieke groep covid-19 patiënten

Een Grieks-Nijmeegs onderzoek naar het effect van anakinra bij acht ernstig zieke covid-19 patiënten laat een verbetering van de ademhalingsfunctie zien. De acht patiënten hadden allemaal tekenen van een overactief afweersysteem en orgaanfalen (hemofagocytair syndroom). De behandeling voorkwam niet dat drie van de zeven beademde patiënten uiteindelijk overleden. Ondanks de bemoedigende gegevens is het aantal patiënten in dit onderzoek nog te klein om harde conclusies te trekken, stellen de onderzoekers in Cell Host & Microbe.
 
Ernstige complicaties bij deze patiënten worden vooral veroorzaakt door ontstekingsprocessen, met name aangejaagd door de interleukines 1β en 6 (IL-1β, IL-6). Een teveel aan IL-1β kan leiden tot een hemofagocytair syndroom. Dit is een zeldzaam ziektebeeld waarbij macrofagen en T-cellen zich ongehoord snel vermenigvuldigen en cytokines produceren, wat het ontstekingsproces nog verder opjaagt. Hierdoor kan een zogenoemde ‘cytokinestorm’ ontstaat. Dit is een levensbedreigende situatie waarin ademhalingsproblemen, bloedstolsels, nierschade en leverproblemen ontstaan met een groot risico op orgaanfalen. De schatting is dat twee van de drie patiënten met een ernstige covid-19 infectie op de IC met een cytokinestorm komt te overlijden. De ontstekingsremmer anakinra remt de activiteit van IL-1β. Uit eerder onderzoek is bekend dat het gebruik van anakinra de overlijdenskans bij patiënten met een cytokinestorm ten gevolge van bloedvergiftiging vermindert met dertig procent.
 
Ontstekingsremmer
In het Grieks-Nijmeegse onderzoek wordt het effect van anakinra bij ernstig zieke Covid-19 patiënten met longontsteking en aanwijzingen voor een hemofagocytair syndroom beschreven. De zeven Griekse patiënten, allemaal mannen die werden beademd op de IC, hadden onderliggende aandoeningen zoals hoge bloeddruk en hartproblemen. Een week lang kregen ze anakinra, gecombineerd met antibiotica en hydroxychloroquine, een middel tegen malaria. Vier weken lang werd het effect van de behandeling gevolgd.
De symptomen van het hemofagocytair syndroom verminderden, de meeste laboratoriumuitslagen verbeterden en ook de ademhalingsfunctie ging vooruit. Desondanks overleden uiteindelijk drie van de zeven patiënten. Dat is lager dan de 67 procent overlijdenskans die in andere studies wordt gevonden, maar het gaat hier om relatief weinig patiënten. Onderzoek met meer patiënten zijn nodig om deze eerste positieve gegevens te bevestigen.
 
Interessante optie verder onderbouwen
De achtste patiënt was een Nederlandse vrouw die behandeld werd met chemotherapie en met hydroxychloroquine voor reumatoïde artritis. Zij werd opgenomen met covid-19. Tijdens de opname verslechterde aanvankelijk haar conditie. Bloedonderzoek liet tekenen zien van een hemofagocytair syndroom waarop gestart werd met anakinra. Quirijn de Mast, die als internist bij de behandeling in het Radboudumc was betrokken: “Vanaf de eerste behandeldag knapte ze op. De ontsteking en de behoefte aan extra zuurstof namen af en na ruim een week kon ze het ziekenhuis verlaten.”
“Op basis van deze gegevens lijkt toediening van anakinra bij covid-19 patiënten met tekenen van een hemofagocytair syndroom een interessante optie”, zegt Evangelos J. Giamarellos-Bourboulis, hoogleraar interne geneeskunde aan de National and Kapodistrian University of Athens en coördinator van het onderzoek, “maar we zullen grotere klinische studies moeten doen om deze gegevens verder te onderbouwen.”
 

Illustratie uit: Cell Host & Microbe
 
­­­­­­­­­­­­­­­­­­­-
Publicatie in Cell Host & Microbe: Favorable anakinra responses in severe covid-19 patients with secondary hemophagocytic lymphohistiocytosis - George Dimopoulos, Quirijn de Mast, Nikolaos Markou, Maria Theodorakopoulou, Apostolos Komnos, Maria Mouktaroudi, Mihai G. Netea, Themistoklis Spyridopoulos, Rebecca J. Verheggen, Jacobien Hoogerwerf, Alexandra Lachana, Frank L. van de Veerdonk, Evangelos J. Giamarellos-Bourboulis

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen