EN
DE
In Nederland start deze week een grote studie in 22 ziekenhuizen, waaronder alle UMC’s én de Santeon topklinische ziekenhuizen, die gaat onderzoeken of het vaccin tegen tuberculose (het BCG-vaccin) bescherming biedt tegen de gevolgen van een infectie met het coronavirus bij kwetsbare ouderen. Het ministerie van VWS hecht groot belang aan dit onderzoek en heeft aan ZonMw gevraagd het daarom als urgent traject op te nemen in de onderzoeksprogrammering voor COVID-19. Het Radboudumc speelt een centrale rol bij de studie, die wordt gecoördineerd door UMC Utrecht.
COVID-19 blijkt vooral kwetsbare ouderen ernstig ziek te maken. Zij lopen dan ook het hoogste risico om aan de infectie te overlijden. Op dit moment is er nog geen specifiek vaccin tegen COVID-19 beschikbaar. Eerder onderzoek toonde al aan dat het BCG-vaccin niet alleen beschermt tegen tuberculose, maar ook de afweer tegen andere ziekteverwekkers kan verhogen doordat het immuunsysteem een tijdelijke ‘boost’ krijgt. Mogelijk biedt deze oppepper gedeeltelijke bescherming tegen een infectie met het coronavirus, waardoor mensen minder last krijgen van COVID-19 en de infectie mogelijk ook milder verloopt.
Kwetsbare ouderen
Voor deze placebo-gecontroleerde studie worden kwetsbare patiënten van 60 jaar en ouder benaderd om deel te nemen via het ziekenhuis waar ze onder behandeling zijn. In de studie wordt naar twee primaire eindpunten gekeken: (a) het aantal coronabesmettingen dat optreedt, óf (b) het optreden van luchtweginfecties (inclusief COVID-19) waarvoor een medische behandeling noodzakelijk is. Om zo snel mogelijk resultaten te hebben worden er de komende twee maanden door de deelnemende ziekenhuizen tussen de 5.200 en 7.000 kwetsbare ouderen gerekruteerd, die gedurende 6 maanden na vaccinatie gevolgd worden. Rond het einde van dit jaar worden de eerste resultaten verwacht.
Meer onderzoek naar BCG-vaccin bij kwetsbare ouderen
Het Radboudumc heeft samen met de Universiteit van Athene al voor de uitbraak van de coronapandemie onderzoek uitgevoerd naar de effecten van het BCG-vaccin bij kwetsbare ouderen. De resultaten, nu gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Cell, tonen aan dat ouderen die het vaccin ontvingen minder vaak luchtweginfecties opliepen dan ouderen die het placebo kregen.
Hoogleraar Experimentele Interne Geneeskunde Mihai Netea: “Twee jaar geleden zijn we deze ACTIVATE studie gestart. Het toont niet aan of het BCG-vaccin ook werkt tegen COVID-19, vanwege de lage aantallen van COVID-19-infecties in deze studie. Het onderzoek laat wel zien dat de BCG-vaccinatie in ieder geval veilig is om te geven aan ouderen, en dat het hen kan beschermen tegen diverse infecties. Daarom hebben wij verschillende studies lopen naar de effecten specifiek gericht op COVID-19. Alleen deze vervolgstudies kunnen een antwoord geven op de vraag of BCG-vaccinatie ook werkt tegen COVID-19.”
Bewezen veilig
Het BCG-vaccin is het meest toegediende vaccin ter wereld en wordt al tientallen jaren over de hele wereld gebruikt om tuberculose te voorkomen. Dat heeft er voor gezorgd dat het vaccin bewezen veilig is en dat de mogelijke bijwerkingen bekend zijn. Daarnaast komt er steeds meer bewijs dat het BCG-vaccin het immuunsysteem stimuleert en daardoor beschermt tegen luchtweginfecties in het algemeen.
Recente BCG-studies
De BCG-PRIME studie is de vierde studie in Nederland met het BCG-vaccin tegen COVID-19 in korte tijd. De afgelopen maanden werden onder leiding van het Radboudumc (prof. Mihai Netea) en UMC Utrecht (prof. Marc Bonten) al drie andere studies gestart naar de mogelijk beschermende werking van het BCG-vaccin tegen het corona-virus.
- In maart startte een placebo-gecontroleerde studie naar het beschermend effect van het BCG vaccine in 1.500 Nederlandse zorgmedewerkers.
- In april startte een placebo-gecontroleerde studie naar het beschermend effect van het BCG vaccine in 1.600 relatief gezonde zestigplussers in Nederland .
- In juli startte het Nederlandse deel van een internationale placebo-gecontroleerde studie naar het beschermend effect van het BCG-vaccin in 10.000 zorgmedewerkers (BRACE-studie), waarvan er 2.000 in Nederland zijn gerekruteerd.
In de eerder gestarte studies zijn inmiddels alle deelnemers gevaccineerd en zij worden nu systematisch opgevolgd, waarbij wordt gekeken of ze COVID-19 ontwikkelen en naar de ernst van de symptomen. Het tijdpad voor publicatie van de resultaten hangt af van óf en hoe snel er verschillen ontstaan tussen het aantal coronagevallen en ernst van de symptomen tussen de BCG-groep en de placebogroep.
Brede samenwerking
De BCG-PRIME studie is opgezet door het UMC Utrecht met steun van het ministerie van VWS en is gefinancierd door middel van een ZonMw-subsidie van maximaal € 8.5 miljoen. Aan de studie nemen deel de Nederlandse academische ziekenhuizen (Amsterdam UMC, Erasmus MC, LUMC, Radboudumc, UMC Groningen, UMC Maastricht, UMC Utrecht), de Santeon topklinische ziekenhuizen (Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Catharina Ziekenhuis, Maasstad Ziekenhuis, Martini Ziekenhuis, Medisch Spectrum Twente, OLVG, St. Antonius Ziekenhuis) en verder Amphia Ziekenhuis, Ziekenhuis Bernhoven, Haga Ziekenhuis, Ikazia Ziekenhuis, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Meander Medisch Centrum, Rijnstate Ziekenhuis en het Zuyderland Ziekenhuis.
Interesse in deelname aan het onderzoek?
Wilt u meer weten over deelname aan het onderzoek? Neemt u dan telefonisch contact op met 06 - 27 38 03 63. Ook kunt u een e-mail sturen. Tevens kunt u contact opnemen met uw behandelend arts als u onder behandeling bent in één van de deelnemende ziekenhuizen.
Heeft u in het verleden het BCG-vaccin ontvangen?
Als u in het verleden het BCG-vaccin heeft ontvangen, betekent dat niet dat het vaccin op dit moment nog steeds effect heeft. Hoe recenter het gegeven is, hoe sterker het effect. Of het vaccin werkt tegen de gevolgen van COVID-19 is niet bewezen, maar wordt op dit moment onderzocht.
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
