Mechanisme achter resistentie van malariaparasieten tegen artemisinine verklaard

8 januari 2020

Resistentie van malariaparasieten tegen het veelgebruikte malariamedicijn artemisinine is een groeiend probleem. Hoe deze parasieten resistent worden, is nu opgehelderd door onderzoekers van het Radboudumc en het Bernhard Nocht Institute for Tropical Medicine (BNITM) in Hamburg.

Medicijn artemisinine stuit op resistentie

Plasmodium falciparum, de parasiet die malaria veroorzaakt, infecteert elk jaar meer dan 200 miljoen nieuwe mensen en dit leidt jaarlijks tot meer dan 400.000 doden. Het medicijn artemisinine wordt doorgaans gebruikt in combinatie met andere medicijnen als behandeling tegen de ziekte. Door opkomende resistentie van de malariaparasiet tegen het medicijn artemisinine komt de effectiviteit ervan steeds meer in het geding.

Het was al bekend dat mutaties in het eiwit Kelch13 in de parasiet samenvallen met artemisinine-resistentie, maar het was nog onduidelijk welke rol dit gemuteerde eiwit hierin precies speelt. Samen met collega’s van het Hamburgse BNITM is het moleculair bioloog Richard Bartfai wel gelukt om het mechanisme achter de artemisinine-resistentie in malariaparasieten op te helderen.

Verminderde hemoglobine-opname zorgt voor minder dodelijke artemisinine

Malariaparasieten besteden een deel van hun levenscyclus in rode bloedcellen, waar ze zich voeden met hemoglobine uit deze cellen. De onderzoekers ontdekten dat parasieten met een mutatie in het gen dat codeert voor het eiwit Kelch13 de hemoglobine minder goed kunnen opnemen. Hierdoor produceert de parasiet dus ook minder afbraakproducten van hemoglobine – en deze afbraakproducten zijn nu net nodig om het medicijn artemisinine te activeren. Doordat het medicijn niet meer geactiveerd wordt in parasieten met de Kelch13-mutatie, is het medicijn niet meer in staat de parasiet te doden en ontstaat er resistentie.

‘Deze ontdekking is een doorbraak in ons begrip van artemisinine-resistentie maar betekent niet meteen dat er een oplossing gevonden is voor het probleem’, zegt Richard Bartfai. ‘Echter, nu we het mechanisme snappen, kunnen we strategieën gaan bedenken om met behulp van andere medicijnen de resistentie in parasieten tegen te werken.’

De resultaten werden op 3 januari gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen