‘Arbeidsgeneeskundige zorg inbedden en financieren’

Nieuws ‘Arbeidsgeneeskundige zorg inbedden en financieren’

26 november 2020

Arbeidsgeneeskundige zorg moet een vast onderdeel worden van de behandeling van alle kankerpatiënten. Daarvoor is structurele financiering nodig. Dit was de kernboodschap van het virtuele werkbezoek op 2 november aan het Radboudumc en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK).

Tientallen vertegenwoordigers van zorgverzekeraars, ministeries en andere zorg- en arbeidsorganisaties luisterden tijdens het online werkbezoek naar de visie van experts op arbeidsgeneeskundige zorg.

Meer ‘awareness’

De helft van de Nederlanders heeft een of meer chronische aandoeningen. Omgerekend is één op de drie werknemers chronisch ziek. Uit onderzoek van het Radboudumc blijkt dat 80 procent graag wil blijven werken. Maar in de praktijk lukt dat niet altijd. Kortom, het probleem is groot en wordt de komende jaren nog veel groter, stelt Bertine Lahuis, voorzitter van de Raad van Bestuur van het Radboudumc. ’’Er zijn zoveel mensen die uit het arbeidsproces gaan, dat is een zorg.’’

Bertine Lahuis pleit voor meer ‘awareness’ voor ziek zijn en werk. Daarnaast moeten de schotten tussen de domeinen van zorg, arbeid en het sociale domein verdwijnen. ’’Klinische arbeidsgerelateerde zorg past niet in ons zorgsysteem en wordt niet structureel gefinancierd. Laten we nadenken over oplossingsmogelijkheden en daar samen de schouders onderzetten.’’

Aanpak arbeidsgeneeskundige

Het Radboudumc heeft een team van vijf - binnenkort zeven - klinisch arbeidsgeneeskundigen. Zij zijn onderdeel van de behandelteams voor mensen met kanker, mensen die op jonge leeftijd een herseninfarct krijgen en mensen met de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of Lyme en Q koorts. En beginnen nu ook met nazorg voor COVID-patiënten.

Eén van de klinisch arbeidsgeneeskundigen is Desiree Dona. “Patiënten willen werken maar ervaren veel belemmeringen”, vertelt ze. “Het doel van de arbeidsgeneeskundige zorg, is behoud van arbeidsvermogen, terugkeer naar werk en behoud van inkomen. We gaan samen met de patiënt kijken welke zorg noodzakelijk is om een zo goed mogelijke terugkeer in werk te garanderen. We doen dat door hem goed voor te lichten, inzicht te geven en uitgebreid scenario’s door te nemen. We leggen verbinding met de eerstelijnszorg, de bedrijfsarts of de verzekeringsarts, met werkgevers, gemeenten, opleidingen en naasten van patiënten. En we coördineren de zorg. Net zolang totdat mensen weer zo goed mogelijk geïntegreerd zijn op de werkvloer.’’

Uiteindelijk wordt iedereen beter van deze aanpak: zowel de patiënt, zijn werkgever als de artsen in het ziekenhuis. Desiree Dona: ’’Patiënten zijn beter in staat om zelf keuzes te maken en zijn meer zelfredzaam. Terwijl artsen zien dat patiënten door arbeidsgeneeskundige zorg beter gaan functioneren.’’

Behoefte patiënten

Dat patiënten behoefte hebben aan arbeidsgerichte zorg, wordt bevestigd door onderzoek van NFK onder 3.500 kankerpatiënten en ruim 600 naasten, en patiëntenvereniging Hematon onder 400 mensen met bloed- of lymfeklierkanker en hun partners. ’’Daaruit blijkt dat zestig procent nooit met zijn behandelaar heeft gepraat over werk,’’ zegt Hans Lomans, bestuursvoorzitter van Hematon. ’’Terwijl behoud en het terugkrijgen van levenskwaliteit voor mensen met kanker enorm belangrijk is. Kunnen blijven werken hoort daarbij.’’

Een ander voorbeeld betreft de mensen die op jonge leeftijd een herseninfarct krijgen. De helft van de patiënten is acht jaar na een herseninfarct nog steeds werkeloos. Nederland telt bijna 200.000 jonge mensen met blijvend hersenletsel: een enorm arbeidspotentieel. Frank-Erik de Leeuw vertelt dat de poli Neurologie van het Radboudumc de arbeidsgeneeskundige zorg zelf financiert. ’’Wij vinden de multidisciplinaire aanpak waarbij expertise over herseninfarcten op een jonge leeftijd en op het gebied van re-integratie, wet- en regelgeving samenkomen, belangrijk. We leveren persoonsgerichte, doelmatige zorg. Het zou mooi zijn als de rest van Nederland dit overneemt.’’

‘Position paper’ aan Tweede Kamer

Mirjam van Belzen, belangenbehartiger Kwaliteit van Leven van de NFK, vertelt over de ‘position paper’ die de koepelorganisatie voor patiëntenorganisaties heeft overhandigd aan de Tweede Kamer. Met daarin twee punten: een pleidooi om arbeidsgeneeskundige zorg onderdeel van te maken van de reguliere zorg voor elke chronisch zieke patiënt. En om dit te financieren via de zorgwet.

Volgens Bertine Lahuis moeten de ministeries van VWS en Sociale Zaken daarnaast praten over een nieuwe DBC (Diagnose Behandelcombinatie) die betaling van arbeidsgeneeskundige zorg mogelijk maakt. “In het Radboudumc lopen al verschillende onderzoeken naar de uitkomsten van arbeidsgeneeskundige zorg”, vertelt Desiree Dona. Zij en haar collega’s zoeken naarstig naar aanvullende financiering. “Structurele financiering maakt het makkelijker om ons in te zetten voor meer-jarenonderzoek waarmee we kunnen aantonen dat wat we doen echt werkt.’’

‘Langetermijnvisie nodig’

Wout Adema, directeur Zorg bij Zorgverzekeraars Nederland (ZN) stelt voor dat het Radboudumc afspraken maakt over haar beoogde onderzoekslijn met zorgverzekeraars. De directeur gezond en veilig werken van het ministerie van Sociale Zaken Heidi Boussen noemt het verhaal van het Radboudumc en de NFK over structurele inbedding én financiering van arbeidsgerelateerde zorg ‘een bekend pleidooi’.

Dit is volgens Boussen echter niet ‘snel via een paar afspraken geregeld’. ’’Er is een langetermijnvisie nodig.’’ De bezoekers van het digitale werkbezoek pleiten ook voor zo’n visie. Daarvoor zijn dan wel middelen en voorzieningen nodig om een dergelijke visie met betrokken partijen te ontwikkelen en met onderzoek te onderbouwen. Bertine Lahuis nodigt alle betrokken partijen uit voor een nieuw rondetafelgesprek. ’’Laten we samen bouwen aan de toekomst.’’