Nieuwe risicofactor voor vaginale schimmelinfec­ties Teveel aan afweerstoffen door defect gen verklaart klachten

13 juni 2019

Veel vrouwen kampen met terugkerende vaginale schimmelinfecties. Het is onduidelijk waarom sommigen hier gevoeliger voor zijn dan anderen. Onderzoekers van het Radboudumc ontdekten dat mutaties in het gen SIGLEC15 hier een belangrijke rol in spelen. Deze mutaties verstoren de afweerreactie, schrijven de onderzoekers op 12 juni in Science Translational Medicine.

Bijna alle vrouwen worden wel eens lastig gevallen door een vaginale schimmelinfectie. Zelden gevaarlijk, maar wel belastend vanwege de jeuk en pijn. De boosdoener is de schimmel Candida albicans, die van nature voorkomt op warme vochtige plekken in het lichaam, samen met nog talloze andere bacteriën en schimmels. Normaal gesproken houdt de Candida schimmel zich koest, maar als de natuurlijke balans tussen de micro-organismen verstoord raakt, kan hij gaan woekeren met infecties tot gevolg.
 
Bij drie tot acht procent van de vrouwen komen deze infecties regelmatig terug, gemiddeld drie keer per jaar. Deze infecties zijn keer op keer prima te behandelen, maar een definitieve oplossing voor dit terugkerende probleem is er niet. Ook de vraag waarom sommige vrouwen gevoelig zijn voor deze infecties, is nog onbeantwoord. Diabetes kan hierbij een rol spelen, net als langdurig gebruik van antibiotica of anticonceptiepillen, maar geen van deze risicofactoren is van toepassing op de meerderheid van vrouwen met terugkerende infecties. Ook de eigenschappen van de schimmel zelf geven geen sluitende verklaring.
 
Onbekend gen
Het zou kunnen dat sommige vrouwen een genetische aanleg hebben voor het krijgen van schimmelinfecties. Daar is al wel eerder naar gekeken, maar slechts op basis van een paar vooraf aangewezen genen die een rol spelen in de afweerreactie tegen Candida. Dit leverde weinig eenduidige resultaten op. Martin Jaeger en zijn collega’s van het Radboudumc vergeleken daarom het complete genetische profiel van 155 vrouwen met en 172 vrouwen zonder vatbaarheid voor Candida-infecties. Zij ontdekten dat het gen SIGLEC15 een belangrijke rol heeft. ‘Dit gen is niet zo heel bekend,’ vertelt Jaeger, ‘dus er is nog relatief weinig onderzoek naar gedaan.’
 
Overschot
Het SIGLEC15-gen is actief in diverse afweercellen. Het zorgt voor de aanmaak van zogenaamde lectine-eiwitten die zich kunnen binden aan suikermoleculen, waaronder het suiker siaalzuur dat aan de buitenkant van schimmelcellen zit. Zodra het lectine aan de schimmel geplakt zit, kan het afweersysteem de schimmel herkennen en opruimen. Jaeger: ‘Door een defect in het SIGLEC15 gen, herkennen de afweercellen de schimmel niet en kan deze blijven groeien. Hierdoor komen er weer meer afweercellen, maar omdat deze de schimmel nog steeds niet herkennen, blijven er schimmels komen. En zo gaat het door. De klachten worden uiteindelijk niet veroorzaakt door een tekort aan afweerstoffen, maar juist door een overschot.’
 
Herkenning
De vondst van het SIGLEC15 gen geeft meer informatie over de oorzaak van schimmelinfecties, maar kan deze niet volledig verklaren, zegt Jaeger: ‘Er zijn waarschijnlijk meerdere genen betrokken bij terugkerende vaginale schimmelinfecties. Het is ook niet zo dat iedereen met deze SIGLEC15 genmutatie automatisch infecties krijgt. Er spelen veel factoren een rol, maar we hebben nu wel een belangrijke factor gevonden die een rol speelt bij de herkenning van de Candida schimmel.’
 
Voor de behandeling van vaginale schimmelinfecties blijft het belangrijk om de overreactie van het immuunsysteem te remmen, maar de kwaal definitief verhelpen, wordt lastig, denkt Jaeger: ‘Omdat het dus een genetische component heeft. Die is niet zo makkelijk weg te nemen helaas.’

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen