EN
DE
Nieuws
Nieuwe afweerreactie tegen malariaparasiet ontdekt
6 juni 2019
Plasmodium falciparum is een eencellige parasiet die voor zijn hele levenscyclus afhankelijk is van muggen en mensen. Wanneer een geïnfecteerde mug een mens steekt, spuit deze parasieten in die de mens ziek maken en soms tot sterfte leiden. Een deel van de ziekmakende parasieten ontwikkelt zich tot mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen die vervolgens weer door een andere mug opgenomen kunnen worden. Een deel van die parasietontwikkeling vindt plaats in rode bloedcellen in het beenmerg.
Hoogleraar Epidemiologie van Tropische Infectieziekten Teun Bousema van het Radboudumc: “Er bestaat geen individuele, magische oplossing voor malaria, maar dit is wel een ontdekking met potentie. Het helpt ons om te begrijpen hoe malaria zich door gemeenschappen verspreidt, en biedt aanknopingspunten voor nieuwe middelen. Zulke innovatieve middelen zijn essentieel voor de voortzetting van de continue campagne om deze verschrikkelijke ziekte een halt toe te roepen.”
De meest dodelijke vorm van malaria wordt veroorzaakt door een eencellige parasiet, Plasmodium falciparum, die door muggen wordt overgedragen. Eenmaal in de mens ontwikkelt de parasiet zich in vijf fasen van een ongeslachtelijke cel tot volgroeide mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen. Die cellen kunnen vervolgens weer door muggen opgezogen worden, waarna bevruchting van de parasieten in de muggenmaag plaatsvindt. De nakomelingen kunnen na een steek van de mug weer in een nieuwe mens terechtkomen. De efficiënte verspreiding van malaria via geslachtscellen wordt gezien als een van de grootste uitdagingen bij de bestrijding van malaria.
Rode bloedcellen die geïnfecteerd zijn met de geslachtscellen van malariaparasieten kunnen door het immuunsysteem herkend en bestreden worden, ontdekte Teun Bousema van het Radboudumc samen met internationale collega’s. Eerder werd gedacht dat de parasiet in deze fase onaantastbaar was. Het immuunsysteem heeft alleen meestal wel wat hulp nodig bij het opruimen van de parasiet. Een nieuw vaccin zou hierbij kunnen helpen.
Plasmodium falciparum is een eencellige parasiet die voor zijn hele levenscyclus afhankelijk is van muggen en mensen. Wanneer een geïnfecteerde mug een mens steekt, spuit deze parasieten in die de mens ziek maken en soms tot sterfte leiden. Een deel van de ziekmakende parasieten ontwikkelt zich tot mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen die vervolgens weer door een andere mug opgenomen kunnen worden. Een deel van die parasietontwikkeling vindt plaats in rode bloedcellen in het beenmerg.
Immuunreactie versterken met vaccin?
De onderzoekers ontdekten eiwitten van de geslachtscellen van de malariaparasiet op de buitenkant van hun rode bloedcellen. Die eiwitten worden herkend en aangepakt door het immuunsysteem. Deze afweerreactie resulteert in een afname in het aantal ontwikkelende geslachtscellen die weer muggen kunnen infecteren. De nieuw ontdekte vorm van immuniteit onderbreekt de ontwikkeling van malariaparasieten en voorkomt zo dat het menselijk bloed besmettelijk wordt voor muggen. De resultaten bieden aanknopingspunten voor een vaccin dat deze afweerreactie versterkt en misschien de verspreiding van malaria helemaal kan voorkomen.Hoogleraar Epidemiologie van Tropische Infectieziekten Teun Bousema van het Radboudumc: “Er bestaat geen individuele, magische oplossing voor malaria, maar dit is wel een ontdekking met potentie. Het helpt ons om te begrijpen hoe malaria zich door gemeenschappen verspreidt, en biedt aanknopingspunten voor nieuwe middelen. Zulke innovatieve middelen zijn essentieel voor de voortzetting van de continue campagne om deze verschrikkelijke ziekte een halt toe te roepen.”
Bouwen op eerdere ontdekkingen
Eerder ontdekte Teun Bousema al dat sommige mensen na een malaria-infectie een afweerreactie ontwikkelen die voorkomt dat ze nieuwe muggen besmetten. De antistoffen die deze mensen aanmaken worden door de mug opgezogen en schakelen in de muggenmaag de malariaparasiet uit. De patiënten hebben zelf geen voordeel van de antistoffen die ze aanmaken, maar andere mensen – die door deze muggen gebeten worden – wel. Het is een interessante vorm van altruïstische immuniteit. Bousema ontdekte dat één op de vijfentwintig malariapatiënten verspreiding van de ziekte zo voorkomt. De nieuw ontdekte afweerreactie, deze week gepubliceerd in Science Translational Medicine, werkt vroeger in de parasietontwikkeling en voorkomt de uitrijping van malariaparasieten in het beenmerg. Het menselijk afweersysteem kan parasieten dus opruimen voordat ze de mug bereiken en zelfs als ze de mug bereiken hun besmettelijkheid nog remmen.Over malaria
Malaria is met zo’n 216 miljoen gevallen en 400.000 doden per jaar een van de grootste infectieziekten van deze tijd. De laatste jaren is er een opwelling in het aantal zieken, vooral in Sub-Sahara Afrika en Zuid-Amerika.De meest dodelijke vorm van malaria wordt veroorzaakt door een eencellige parasiet, Plasmodium falciparum, die door muggen wordt overgedragen. Eenmaal in de mens ontwikkelt de parasiet zich in vijf fasen van een ongeslachtelijke cel tot volgroeide mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen. Die cellen kunnen vervolgens weer door muggen opgezogen worden, waarna bevruchting van de parasieten in de muggenmaag plaatsvindt. De nakomelingen kunnen na een steek van de mug weer in een nieuwe mens terechtkomen. De efficiënte verspreiding van malaria via geslachtscellen wordt gezien als een van de grootste uitdagingen bij de bestrijding van malaria.
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
Meer nieuws
Leidende rol Nederland bij ontwikkeling van nieuwe tuberculosebehandelingen
15 juli 2021 Radboudumc coördineert groot internationaal samenwerkingsproject UNITE4TB lees meer
Eerste Nederlandse hoogleraar Uitbraken van infectieziekten in het Radboudumc
3 juni 2021Chantal Bleeker-Rovers over onderzoek naar corona, Q-koorts en andere infectie-uitbraken
lees meer