Darmkankergen veroorzaakt ook borstkanker De zoektocht naar nieuwe genetische oorzaken van kanker gaat door

12 februari 2019

Zeldzame mutaties in het NTHL1-gen, die eerder alleen in verband werden gebracht met darmkanker, kunnen ook borstkanker en andere soorten kanker veroorzaken. Onderzoekers van het Radboudumc, LUMC en het Prinses Máxima Centrum beschrijven dit nieuwe multi-tumorsyndroom samen met internationale collega’s in Cancer Cell. Nicoline Hoogerbrugge, hoogleraar erfelijke kanker bij het Radboudumc: “We dachten dat we alle multi-tumorsyndromen wel kenden, maar met deze ontdekking zetten we een nieuwe stap in het vinden van kankergenen.”

Hoogerbrugge en collega’s toonden drie jaar geleden al aan dat mutaties in het NTHL1-gen kunnen leiden tot darmpoliepen, die zich kunnen ontwikkelen tot darmkanker. Nu blijkt echter dat patiënten met een mutatie in dit gen vaak ook andere soorten kanker krijgen. In hun vandaag verschenen artikel beschrijven de onderzoekers 17 families met één generatie waarin personen NTHL1-mutaties hebben. De helft van de onderzochte patiënten ontwikkelde in hun leven meerdere soorten kanker, waarbij vooral borstkanker opvallend vaak voorkwam.

Mutaties in het NTHL1-gen zijn heel erg zeldzaam. De mutatie in het gen kan alleen tot kanker leiden als iemand van beide ouders zo’n mutatie heeft meegekregen. De onderzoekers schatten in dat dit bij ongeveer 1 op de 115.000 mensen het geval is. NTHL1-mutaties en het bijbehorende multi-tumor syndroom zijn moeilijk op te sporen, omdat dit slechts in één generatie van een familie tot kanker leidt. Hoogerbrugge: “Op dit moment kijken we al bij patiënten met veel darmpoliepen of ze mutaties hebben in het NTHL1-gen. Maar we zouden veel breder moeten kijken. Op termijn willen we ook gaan kijken of er mutaties zijn in het NTHL1-gen bij patiënten die zelf vaker kanker ontwikkelen, en ook  broers en zussen hebben met meerdere vormen van kanker.”

Een betere karakterisering van patiënten met mutaties in het NTHL1-gen leidt tot een betere inschatting van het risico dat deze patiënten lopen op bepaalde soorten kanker. “Het is voor patiënten belangrijk om te weten hoe groot hun kans is op bijvoorbeeld borstkanker. En voor mij als arts ook, om aanbevelingen te kunnen doen,” zegt Maartje Nielsen, klinisch geneticus bij het LUMC. Patiënten bij wie een mutatie in het NTHL1-gen wordt ontdekt, zouden volgens haar in aanmerking moeten komen voor screening op verschillende soorten kanker, zoals darm- en borstkanker.

Mutatiepatroon
De onderzoekers hebben een nieuwe methode gebruikt om vast te stellen dat NTHL1-mutaties ook borstkanker en andere soorten kanker veroorzaken. Mutaties in het NTHL1-gen veroorzaken namelijk een specifiek patroon van andere mutaties. Doordat dit patroon alleen voorkomt in tumoren van patiënten met een NTHL1-mutatie, maar niet in andere tumoren, konden de onderzoekers dit patroon koppelen aan het NTHL1-gen. Deze methode kan in de toekomst ook gebruikt worden om nieuwe genetische oorzaken van kanker op te sporen.

Roland Kuiper, moleculair geneticus verbonden aan het Prinses Máxima Centrum: “Er zijn meer dan 30 van dergelijke patronen bekend, niet alleen specifiek voor NTHL1. Als we bij een patiënt met meerdere soorten kanker zien dat al deze tumoren hetzelfde mutatiepatroon hebben, hebben we een sterke aanwijzing dat er iets genetisch aan de hand is. Die tumoren zijn dan allemaal op dezelfde manier ontstaan.” Richarda de Voer, moleculair bioloog bij het Radboudumc, voegt daaraan toe: “Het is de laatste jaren steeds moeilijker geworden om nieuwe kankergenen te vinden. Door mutatiepatronen in patiënten te vergelijken, kunnen we weer een nieuwe stap maken om de genetische oorzaak bij meer kankerpatiënten op te lossen.”

NTHL1
NTHL1 is betrokken bij DNA-reparatie. Het herkent een specifieke vorm van DNA-schade. Bij een mutatie in het NTHL1-gen, doen de NTHL1-eiwitten hun werk niet en wordt deze schade niet herkend en vervolgens ook niet hersteld. Zo ontstaan meer mutaties, wat een aanleiding is voor kanker.
Mutaties in het NTHL1-gen leiden er toe dat veranderingen van de letter ‘C’ in het DNA naar een ‘T’ niet worden gerepareerd. Dit gebeurt op specifieke plekken in het DNA, waardoor er een herkenbaar mutatiepatroon ontstaat.

Publicatie in Cancer Cell

Mutational Signature Analysis Reveals NTHL1 Deficiency to Cause a Multi-tumor Phenotype, Grolleman, Judith E. et al., Cancer Cell , Volume 35 , Issue 2 , 256 - 266.e5, https://doi.org/10.1016/j.ccell.2018.12.011 

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Radboudumc Centrum voor Oncologie Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen