Vroegtijdig longkanker opsporen met 3D navigatie nieuwe methode vergroot kans op genezing longkanker

24 januari 2018

Het Radboudumc start onderzoek met een nieuwe 3D-navigatietechniek om longkanker in een vroeg stadium op te sporen. Longkanker wordt nu vaak te laat ontdekt, waardoor genezing meestal niet meer mogelijk is. De sterfte aan longkanker neemt de laatste jaren dan ook toe. Longartsen gaat de toepassing van deze techniek op kleine schaal onderzoeken in speciale operatiekamers. Als de methode succesvol is, kan deze in meer ziekenhuizen worden toegepast, bijvoorbeeld voor het bevolkingsonderzoek naar longkanker.

Veel patiënten in het ziekenhuis krijgen tegenwoordig een CT-scan van het bovenlichaam. Door de steeds hogere kwaliteit van deze scans komen ook kleine longafwijkingen aan het licht. Deze kunnen een beginstadium van longkanker zijn. Daarnaast kan bevolkingsonderzoek op basis van CT-scans meer voorstadia van longkanker opsporen. Dit leidde in de National Lung Screening Trial in de Verenigde Staten tot twintig procent minder longkankersterfte door het vinden van vroege stadia van longkanker. Als longkanker vroeg wordt ontdekt, is de kans op genezing nog relatief groot.
 
Ingrijpende procedure
Als er aanwijzingen zijn voor een kwaadaardige tumor, moet de arts een stukje weefsel afnemen om een diagnose te kunnen stellen. De arts neemt hiervoor een biopt door met een naald door de borstkas in de afwijkende plek te prikken. Soms is het zelfs nodig om een stukje operatief te verwijderen. Beide procedures zijn ingrijpend voor de patiënt en leiden relatief vaak tot complicaties. In de Amerikaanse studie bleek dat meer dan 95 procent van de biopten goedaardig waren. Het verbeteren en vereenvoudigen van de diagnostische procedures is dus hard nodig.
 
CONTROL studie
Het Radboudumc onderzoekt nu als eerste ziekenhuis in Nederland navigatieapparatuur die het mogelijk maakt om via de luchtwegen longkanker vast te stellen in kleine afwijkingen in de longen. Het nemen van een biopt door de borstkas is dan niet meer nodig. Binnen de CONTROL studie kijken onderzoekers bij een kleine groep patiënten of de apparatuur kan leiden tot een nauwkeurige diagnose. Zij gebruiken hiervoor de MITeC hybride operatiekamers waar CT- en echo-miniprobe-apparatuur aanwezig is. Vervolgonderzoek in het Radboudumc is daarna gericht op het verder ontwikkelen van de techniek, zodat deze ook beschikbaar komt voor patiënten in andere ziekenhuizen. Toepassing ervan in bevolkingsonderzoek wordt daarmee ook mogelijk.
 
3D navigatie
De technologie is een combinatie van beeldvorming en stuurbaar instrumentarium. Met de CT-scan waarop de longafwijking is gezien, maakt de computer een virtueel driedimensionaal pad naar de afwijking (zie afbeelding 1). Dit pad maakt gebruik van de luchtwegen zelf. De arts kan in de operatiekamer met een bronchoscoop dit pad volgen met hulp van sensoren op de patiënt en in zijn instumenten (zie afbeelding 2). Een kleine sonde maakt op de plek van bestemming een soort röntgenfoto om zeker te weten dat de afwijking bereikt is. Als dat zo is, kan er een beetje weefsel worden afgenomen voor verder onderzoek.
 
Beter genezen
De nieuwe techniek is geschikt voor de opsporing van niet-kleincellig longkanker, dat 85 procent van de gevallen van longkanker uitmaakt. Erik van der Heijden, longarts van het Radboudumc leidt het onderzoek: “Als een kleine afwijking in de long een beginnende vorm van longkanker blijkt te zijn, is deze nog goed te behandelen. Met behulp van CT’s kunnen we de ontwikkeling van longkanker dus vroegtijdig opsporen. Dit maakt dat longkanker in steeds meer gevallen goed te genezen is. Nu blijft het nog te vaak beperkt tot een palliatief beleid door het late stadium van de diagnose.”


Afbeelding 1: Screenshot van de software waarmee een navigatiepad in de longen wordt uitgestippeld op basis van een CT-scan


Afbeelding 2: Artist impression van een arts die in de operatiekamer de bronchoscoop door de longen stuurt op basis van een 3D navigatiepad

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Radboudumc Centrum voor Oncologie Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen