Tweede Kamerleden hebben op 3 juli unaniem vóór de motie van Tjeerd de Groot (D66) gestemd om alle dierproeven openbaar te registreren. Onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU), het Radboudumc en het Netherlands Heart Institute (NLHI) lanceerden op 11 april het eerste online platform ontwikkeld om dierproeven openbaar te registreren: www.preclinicaltrials.eu. Het doel hiervan is om transparantie en het delen van data te stimuleren. Daarnaast kan preregistratie (voor de start van de studie registreren) leiden tot een verbeterde kwaliteit van de studie en een verbeterde rapportage van belangrijke informatie over de opzet van de dierproef.
Dierproeven worden gebruikt om de veiligheid en werkzaamheid van nieuwe medicijnen en therapieën te onderzoeken. Dit moet ertoe leiden dat deze op een veilige manier kunnen worden ontwikkeld, voordat patiënten aan eventuele risico’s worden blootgesteld. Het is echter vaak lastig om veelbelovende resultaten uit dierstudies te vertalen naar een werkzaam medicijn voor patiënten. Dit komt deels doordat dierproeven niet altijd goed worden ontworpen, gerapporteerd of geëvalueerd.Negatieve dierstudies worden niet altijd gepubliceerd, waardoor er een overschatting van de resultaten kan ontstaan. Dit kan er zelfs toe leiden dat dierstudies onnodig worden herhaald. Ook wordt er te weinig aandacht besteed aan het minimaliseren van het risico op bias (onbedoelde vertekening van de resultaten) in dierstudies, door bijvoorbeeld te blinderen en te randomiseren. Dit kan de vertaling naar de mens negatief beïnvloeden. Om die reden wordt in Nijmegen bij ieder dierexperiment vooraf getoetst of er op de juiste wijze wordt gerandomiseerd en geblindeerd.
Screenshot van de website Preclinicaltrials.eu
Hoog op de agenda
Preregistratie levert een belangrijke bijdrage aan het optimaliseren van dierproeven. Preregistratie is eerder al geadviseerd in een rapport van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Voor studies met mensen is preregistratie al gebruikelijk. Het unanieme oordeel van de Tweede Kamer om dit hoog op de agenda te zetten is een nieuwe stimulans voor onderzoekers en onderzoeksinstituten om na te gaan hoe preregistratie geïmplementeerd kan worden. Met het ontwikkelen van het platform www.preclinicaltrials.eu en de politieke betrokkenheid is Nederland wereldwijd koploper op het gebied van preregistratie van dierproeven.
Transparantie
"Het hoofddoel van ons register is het creëren van transparantie,” zegt Kim Wever, die vanuit het Radboudumc betrokken is bij het project. “Een groot aantal wetenschappelijke tijdschriften vraagt al om preregistratie, óók voor dierproeven, en www.preclinicaltrials.eu is speciaal voor dierproeven ontworpen. Het maakt niet uit of je studie een kleine pilot is, of een multicenter preclinical trial. Dat kun je in het protocol namelijk aangeven.”
Gebruiksvriendelijk
Geregistreerde gebruikers kunnen kosteloos van het platform gebruik maken. Naast het doorzoeken van het register, kunnen onderzoekers een eigen protocol registreren. Het formulier hiervoor is ontworpen in samenwerking met onderzoekers van onder andere het Radboudumc, het UMC Utrecht en de universiteit van Sydney, veelal op basis van de werkprotocollen die bij deze instituten voor de aanvraag en registratie van dierstudies worden gebruikt. Dit vereenvoudigt het invullen van het formulier.
Objectief
Om de objectiviteit van het onderzoek te waarborgen, worden onderzoeksgegevens geanonimiseerd opgeslagen, legt Kim Wever uit: “Het onderzoeksinstituut waar een geregistreerd protocol wordt uitgevoerd is te zien, maar de gegevens van de uitvoerend onderzoeker van de geregistreerde protocollen zijn geanonimiseerd. Alle protocollen zijn zichtbaar en doorzoekbaar met trefwoorden, behalve de protocollen waarbij de embargo optie is aangevinkt: je kunt aangeven dat je protocol pas zichtbaar mag worden na één jaar. Dit kan van belang zijn wanneer er bijvoorbeeld een patent aangevraagd gaat worden op basis van de dierproef.”
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.