EN
DE
Nieuws
Muggendodend middel is een maand effectief
28 maart 2018
Bovendien tonen overdrachtmodellen die de potentiële impact van deze benadering voorspellen aan dat de combinatie van hoge doses ivermectine met een standaard malariabehandeling (dihydroartemisinin-piperaquine) bij massatoediening tot 61 procent meer effect kan hebben dan gebruik van antimalariamiddelen alleen. In gebieden waar slechts tien procent van de bevolking met malaria is besmet, kan de toevoeging van ivermectine het voorkomen van de ziekte terugdringen tot minder dan 0,1 procent gedurende meer dan zes maanden.
Volgens de onderzoekers blijkt uit deze resultaten eens te meer het potentieel van ivermectine om een krachtige nieuwe tool te worden in de bestrijding van malaria.
430.000 doden per jaar
Tachtig procent van de malariaslachtoffers, vooral kinderen jonger dan vijf jaar, komt uit Afrika. In sub-Saharisch Afrika doodt de malariaparasiet Plasmodium falciparum elk jaar 430.000 mensen. De resistentie tegen insecticiden groeit snel en de malariamuggen passen hun gedrag aan. Zo zoeken de muggen hun eten buiten, om aan de dodende werking van met insecticide behandelde klamboes en insecticidesprays binnenshuis te ontsnappen.
Het middel ivermectine werd 30 jaar geleden ontdekt. Sindsdien zijn ruim 2,5 miljard doses ervan gebruikt in Afrika en Latijns-Amerika om parasitaire wormen te doden die onder andere rivierblindheid en elefantiase veroorzaken. Het middel is veilig gebleken. Een eenmalige dosis van 300–400 µg/kg wordt nu aanbevolen bij een jaarlijkse bevolkingsbrede toediening, maar ivermectine kan veilig gebruikt worden in doses tot 2000 µg/kg.
Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat ivermectine, zelfs in zeer kleine hoeveelheden, toxisch is voor de Anopheles muggen die malaria verspreiden. Laboratoriumonderzoek toont aan dat muggen die zich voeden met het bloed van recentelijk behandelde individuen, sterven of te verzwakt zijn om de malariaparasiet door te geven. Eerder onderzoek toonde echter aan dat de muggendodende effecten van standaarddoseringen (150-200 µg/kg) minder dan zeven dagen aanhouden.
Leven van bloed
Aan dit gerandomiseerde onderzoek, uitgevoerd in het Jaramogi Oginga Odinga Teaching and Referral Hospital in Kisumu (Kenia), namen 141 volwassenen (18-50 jaar) met ongecompliceerde P falciparum malaria deel. De deelnemers werden willekeurig ingedeeld om dihydroartemisinin-piperaquine (DP) plus drie dagen 600 µg/kg ivermectine per dag (47 deelnemers), 300 µg/kg ivermectine per dag (48) of een placebo (46) in te nemen. De onderzoekers gaven de in laboratoria gekweekte malariamuggen op regelmatige tijdstippen het bloed van de patiënten en stelden elke dag vast, tot 28 dagen na de behandeling, hoeveel muggen overleefden. 128 deelnemers (91%) kwamen zeven dagen na de behandeling op controle en werden opgenomen in de hoofdanalyse.
De muggen die bloed kregen van deelnemers met de lagere dosering ivermectine (300 µg/kg per dag), gingen zeven dagen na de behandeling vier keer sneller dood dan de muggen die bloed kregen van deelnemers met een placebo. De muggensterfte was zes keer hoger na behandeling met de hogere dosering ivermectine (600 µg/kg per dag) dan met de placebo. Gedurende de twee weken na de behandeling stierf 41 procent van de muggen in de placebo-arm, vergeleken met 93 procent in de 300 µg/kg/dag-arm en 97 procent in de 600 µg/kg/dag-arm. Het effect op de muggensterfte bleef 28 dagen na de behandeling met beide ivermectine-doseringen significant hoger in vergelijking met de placebo.
Beide ivermectine-doseringen werden goed verdragen door het lichaam. Twee serieuze met de behandeling samenhangende bijwerkingen werden echter vastgesteld: een anafylactische reactie in de 300 μg/kg/dag-groep en een kortstondige verstoring van de normale elektrische activiteit van het hart in de 600 μg/kg/dag-groep, waarschijnlijk als gevolg van het antimalariamiddel DP. De meeste ongewenste bijwerkingen waren milde of matige gevallen. 5/45 (11%) deelnemers in de 600 µg/kg/dag-dosisgroep en 2/48 (4%) in de 300 µg/kg/dag-dosisgroep meldden ten minste één met de behandeling samenhangende ongewenste bijwerking. Geen bijwerkingen werden gemeld in de placebogroep. De meeste bijwerkingen waren milde, dosisafhankelijke visuele klachten van korte duur tijdens de toediening van het geneesmiddel.
Modellen op populatieniveau tonen aan dat de toevoeging van hoge doses van ivermectine gedurende drie dagen aan massatoediening van geneesmiddelen met DP de prevalentie van malaria kan terugdringen met 56% (600 µg/kg/dag dosis) en 44% (300 µg/kg/dag dosis) in gebieden met lage transmissie en met 61% en 54% in gebieden met hoge transmissie, zoals sub-Saharisch Afrika. Het middel kan zodoende de lokale malariabestrijding bevorderen.
Beperkingen
De onderzoekers wijzen op enkele beperkingen, zoals het feit dat het onderzoek alleen betrekking heeft op individuen met symptomatische malaria. De bevindingen zijn daardoor mogelijk niet relevant voor geneesmiddeltoediening-campagnes die gericht zijn op de hele bevolking, waarbij de meeste mensen asymptomatisch of niet besmet zijn. Ze merken ook op dat standaard in laboratoria gekweekte muggen zijn gebruikt die gevoelig zijn voor pyrethroïden en andere klassen van insecticiden, en zodoende mogelijk geen accurate weerspiegeling zijn van de wilde populaties. Ze benadrukken tot slot dat onderzoek inzake de veiligheid, verdraagzaamheid en effectiviteit van hoge doses van het geneesmiddel moet worden uitgevoerd bij kinderen, en in meerdere rondes, voordat het effect op de malariaverspreiding kan worden beoordeeld in campagnes in de bredere gemeenschap.
“Dit is het eerste onderzoek dat de veiligheid en effectiviteit van meerdere hogere doses van ivermectine op muggensterfte aantoont”, zegt Menno Smit van de Liverpool School of Tropical Medicine in Liverpool (UK), die de studie leidde. “Onze resultaten wijzen erop dat 300 µg/kg ivermectine per dag gedurende drie dagen een goed evenwicht biedt tussen effectiviteit en verdraagzaamheid.”
“Ondanks deze bemoedigende bevindingen is verder grondig onderzoek naar de veiligheid en effectiviteit bij jongere leeftijdsgroepen vereist. Daarna kunnen hoge doses van ivermectine op breder niveau worden toegediend, zodat we kunnen beoordelen wat het effect van het middel is op de malariaverspreiding en de menselijke gezondheid”, aldus Smit. Medeauteur Teun Bousema van het Radboudumc voegt toe dat “hoge doses van ivermectine mogelijk ook toegepast kunnen worden voor andere door vector-overgedragen ziekten, zoals het zikavirus, dengue (knokkelkoorts) en westnijlziekte, maar ook ziekten die door insecten en teken worden overgedragen, zoals de slaapziekte en ziekte van Lyme. Er moet verder onderzoek worden gedaan om het gebruik van hoge doses van ivermectine tegen deze insecten te beoordelen.”
In een schriftelijk commentaar merkt Regina Rabinovich van de Harvard T H Chan School of Public Health in Boston (VS) op: “Gezien de grote variëteit aan vectoren en parasieten zijn waarschijnlijk meerdere benaderingen vereist om deze uitdaging het hoofd te bieden. Het onderzoek naar de herbestemming van ivermectine zou, indien dit spoedig wordt gefinancierd, tegen 2022 voltooid kunnen zijn. Het zou een optie op korte termijn kunnen bieden. Als ivermectine effectief is, zouden nieuwe endectociden kunnen worden ontwikkeld die op veilige wijze vergelijkbare voordelen bieden met verbeterde eigenschappen, zoals een langere werkingsduur.”
De toevoeging van een ‘herbestemd' medicijn tegen parasieten aan de populatiebrede behandeling van malaria, kan het effect hiervan met 61 procent verhogen. Dit blijkt uit onderzoek van de Liverpool School of Tropical Medicine en het Radboudumc waarvan de resultaten op woensdag 28 maart zijn gepubliceerd in The Lancet Infectious Diseases.
Bovendien tonen overdrachtmodellen die de potentiële impact van deze benadering voorspellen aan dat de combinatie van hoge doses ivermectine met een standaard malariabehandeling (dihydroartemisinin-piperaquine) bij massatoediening tot 61 procent meer effect kan hebben dan gebruik van antimalariamiddelen alleen. In gebieden waar slechts tien procent van de bevolking met malaria is besmet, kan de toevoeging van ivermectine het voorkomen van de ziekte terugdringen tot minder dan 0,1 procent gedurende meer dan zes maanden.
Volgens de onderzoekers blijkt uit deze resultaten eens te meer het potentieel van ivermectine om een krachtige nieuwe tool te worden in de bestrijding van malaria.
430.000 doden per jaar
Tachtig procent van de malariaslachtoffers, vooral kinderen jonger dan vijf jaar, komt uit Afrika. In sub-Saharisch Afrika doodt de malariaparasiet Plasmodium falciparum elk jaar 430.000 mensen. De resistentie tegen insecticiden groeit snel en de malariamuggen passen hun gedrag aan. Zo zoeken de muggen hun eten buiten, om aan de dodende werking van met insecticide behandelde klamboes en insecticidesprays binnenshuis te ontsnappen.
Het middel ivermectine werd 30 jaar geleden ontdekt. Sindsdien zijn ruim 2,5 miljard doses ervan gebruikt in Afrika en Latijns-Amerika om parasitaire wormen te doden die onder andere rivierblindheid en elefantiase veroorzaken. Het middel is veilig gebleken. Een eenmalige dosis van 300–400 µg/kg wordt nu aanbevolen bij een jaarlijkse bevolkingsbrede toediening, maar ivermectine kan veilig gebruikt worden in doses tot 2000 µg/kg.
Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat ivermectine, zelfs in zeer kleine hoeveelheden, toxisch is voor de Anopheles muggen die malaria verspreiden. Laboratoriumonderzoek toont aan dat muggen die zich voeden met het bloed van recentelijk behandelde individuen, sterven of te verzwakt zijn om de malariaparasiet door te geven. Eerder onderzoek toonde echter aan dat de muggendodende effecten van standaarddoseringen (150-200 µg/kg) minder dan zeven dagen aanhouden.
Leven van bloed
Aan dit gerandomiseerde onderzoek, uitgevoerd in het Jaramogi Oginga Odinga Teaching and Referral Hospital in Kisumu (Kenia), namen 141 volwassenen (18-50 jaar) met ongecompliceerde P falciparum malaria deel. De deelnemers werden willekeurig ingedeeld om dihydroartemisinin-piperaquine (DP) plus drie dagen 600 µg/kg ivermectine per dag (47 deelnemers), 300 µg/kg ivermectine per dag (48) of een placebo (46) in te nemen. De onderzoekers gaven de in laboratoria gekweekte malariamuggen op regelmatige tijdstippen het bloed van de patiënten en stelden elke dag vast, tot 28 dagen na de behandeling, hoeveel muggen overleefden. 128 deelnemers (91%) kwamen zeven dagen na de behandeling op controle en werden opgenomen in de hoofdanalyse.
De muggen die bloed kregen van deelnemers met de lagere dosering ivermectine (300 µg/kg per dag), gingen zeven dagen na de behandeling vier keer sneller dood dan de muggen die bloed kregen van deelnemers met een placebo. De muggensterfte was zes keer hoger na behandeling met de hogere dosering ivermectine (600 µg/kg per dag) dan met de placebo. Gedurende de twee weken na de behandeling stierf 41 procent van de muggen in de placebo-arm, vergeleken met 93 procent in de 300 µg/kg/dag-arm en 97 procent in de 600 µg/kg/dag-arm. Het effect op de muggensterfte bleef 28 dagen na de behandeling met beide ivermectine-doseringen significant hoger in vergelijking met de placebo.
Beide ivermectine-doseringen werden goed verdragen door het lichaam. Twee serieuze met de behandeling samenhangende bijwerkingen werden echter vastgesteld: een anafylactische reactie in de 300 μg/kg/dag-groep en een kortstondige verstoring van de normale elektrische activiteit van het hart in de 600 μg/kg/dag-groep, waarschijnlijk als gevolg van het antimalariamiddel DP. De meeste ongewenste bijwerkingen waren milde of matige gevallen. 5/45 (11%) deelnemers in de 600 µg/kg/dag-dosisgroep en 2/48 (4%) in de 300 µg/kg/dag-dosisgroep meldden ten minste één met de behandeling samenhangende ongewenste bijwerking. Geen bijwerkingen werden gemeld in de placebogroep. De meeste bijwerkingen waren milde, dosisafhankelijke visuele klachten van korte duur tijdens de toediening van het geneesmiddel.
Modellen op populatieniveau tonen aan dat de toevoeging van hoge doses van ivermectine gedurende drie dagen aan massatoediening van geneesmiddelen met DP de prevalentie van malaria kan terugdringen met 56% (600 µg/kg/dag dosis) en 44% (300 µg/kg/dag dosis) in gebieden met lage transmissie en met 61% en 54% in gebieden met hoge transmissie, zoals sub-Saharisch Afrika. Het middel kan zodoende de lokale malariabestrijding bevorderen.
Beperkingen
De onderzoekers wijzen op enkele beperkingen, zoals het feit dat het onderzoek alleen betrekking heeft op individuen met symptomatische malaria. De bevindingen zijn daardoor mogelijk niet relevant voor geneesmiddeltoediening-campagnes die gericht zijn op de hele bevolking, waarbij de meeste mensen asymptomatisch of niet besmet zijn. Ze merken ook op dat standaard in laboratoria gekweekte muggen zijn gebruikt die gevoelig zijn voor pyrethroïden en andere klassen van insecticiden, en zodoende mogelijk geen accurate weerspiegeling zijn van de wilde populaties. Ze benadrukken tot slot dat onderzoek inzake de veiligheid, verdraagzaamheid en effectiviteit van hoge doses van het geneesmiddel moet worden uitgevoerd bij kinderen, en in meerdere rondes, voordat het effect op de malariaverspreiding kan worden beoordeeld in campagnes in de bredere gemeenschap.
“Dit is het eerste onderzoek dat de veiligheid en effectiviteit van meerdere hogere doses van ivermectine op muggensterfte aantoont”, zegt Menno Smit van de Liverpool School of Tropical Medicine in Liverpool (UK), die de studie leidde. “Onze resultaten wijzen erop dat 300 µg/kg ivermectine per dag gedurende drie dagen een goed evenwicht biedt tussen effectiviteit en verdraagzaamheid.”
“Ondanks deze bemoedigende bevindingen is verder grondig onderzoek naar de veiligheid en effectiviteit bij jongere leeftijdsgroepen vereist. Daarna kunnen hoge doses van ivermectine op breder niveau worden toegediend, zodat we kunnen beoordelen wat het effect van het middel is op de malariaverspreiding en de menselijke gezondheid”, aldus Smit. Medeauteur Teun Bousema van het Radboudumc voegt toe dat “hoge doses van ivermectine mogelijk ook toegepast kunnen worden voor andere door vector-overgedragen ziekten, zoals het zikavirus, dengue (knokkelkoorts) en westnijlziekte, maar ook ziekten die door insecten en teken worden overgedragen, zoals de slaapziekte en ziekte van Lyme. Er moet verder onderzoek worden gedaan om het gebruik van hoge doses van ivermectine tegen deze insecten te beoordelen.”
In een schriftelijk commentaar merkt Regina Rabinovich van de Harvard T H Chan School of Public Health in Boston (VS) op: “Gezien de grote variëteit aan vectoren en parasieten zijn waarschijnlijk meerdere benaderingen vereist om deze uitdaging het hoofd te bieden. Het onderzoek naar de herbestemming van ivermectine zou, indien dit spoedig wordt gefinancierd, tegen 2022 voltooid kunnen zijn. Het zou een optie op korte termijn kunnen bieden. Als ivermectine effectief is, zouden nieuwe endectociden kunnen worden ontwikkeld die op veilige wijze vergelijkbare voordelen bieden met verbeterde eigenschappen, zoals een langere werkingsduur.”
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
Meer nieuws
.aspx?width=800&height=533&ext=.jpg&type=BlockColumn1Zoom1)
Nieuwe test voor lymeziekte niet betrouwbaar
15 juni 2022 Amsterdam UMC, RIVM en Radboudumc publiceren studieresultaten in The Lancet Infectious Diseases lees meer
