Kijkoperatie leidt regelmatig tot fysieke klachten bij chirurg - Standaardapparatuur niet afgestemd op vrouwelijke chirurg

Nieuws Kijkoperatie leidt regelmatig tot fysieke klachten bij chirurg

18 mei 2017

Kijkoperaties in de buik zijn meer belastend voor chirurgen dan gewone buikoperaties. Bij een kijkoperatie werkt een chirurg bijvoorbeeld langer in dezelfde houding en moet hij/zij vaak kracht zetten vanuit een minder natuurlijke houding. Dit leidt vaker tot klachten aan het bewegingsapparaat, concluderen onderzoekers in het Radboudumc. Daarvoor analyseerden ze 35 medisch-wetenschappelijke artikelen over klachten van het houdings- en bewegingsapparaat bij chirurgen. De resultaten zijn gepubliceerd in Annals of Surgery.

Kijkoperaties zijn over het algemeen gunstig voor de patiënt: door de minimaal-invasieve chirurgie herstellen ze sneller en hebben ze minder grote littekens op de buik. Bij de ontwikkeling van nieuwe operatiemethoden, zoals deze vorm van minimaal-invasieve chirurgie, wordt vooral naar voordelen voor de patiënt gekeken en is er minder oog voor eventuele nadelen voor de chirurg. Bij kijkoperaties lijken nadelen op te treden voor de chirurg.

Chirurgen met klachten
Bertho Nieboer, gynaecoloog in het Radboudumc, onderzocht met collega’s uit Nijmegen en Leiden wat er in de medisch-wetenschappelijke literatuur bekend is over klachten van het houdings- en bewegingsapparaat bij chirurgen die kijkoperaties van de buik verrichten. Ze analyseerden de resultaten van 35 van dergelijke studies, die in kwaliteit en opzet soms behoorlijk van elkaar verschilden, maar voldoende aanknopingspunten boden voor enkele interessante conclusies.
Nieboer: “Uit onze analyse van de ruim 7100 respondenten in die studies blijkt dat gemiddeld 74% van de chirurgen, gynaecologen en urologen die kijkbuikoperaties uitvoeren inderdaad klachten ontwikkelen. Vaak gaat het om incidentele klachten zoals spier- en gewrichtspijn, maar ook chronische klachten komen voor. De meest betrokken lichaamsdelen waren de nek, rug, schouders en handen.”

Micropauzes
De onderzoekers vonden ook een verschil tussen mannen en vrouwen. Nieboer: “Vrouwen hebben vaker armklachten dan mannen. Dit kan veroorzaakt worden doordat de apparatuur meestal is afgestemd op mannen, die gemiddeld grotere handen hebben.” Al met al genoeg aanleiding om verder onderzoek te doen hoe de gesignaleerde klachten in de toekomst te voorkomen. Daarbij kan worden gedacht aan een beter ontwerp van de instrumenten, ergonomische training van de chirurgen en kleine pauzes tijdens de operatie.
Hoewel fysieke klachten bij robotchirurgie in dit onderzoek ook regelmatig voorkwamen, is deze techniek volgens Nieboer toch een interessante mogelijkheid om minimaal-invasieve operaties in een betere houding uit te voeren: “Naast de kosten en de voordelen voor de patiënt moet dan ook naar het gebruiksgemak voor de chirurg worden gekeken en vanuit ergonomisch oogpunt moeten ook vrouwelijke chirurgen bij die ontwikkeling worden betrokken.”

Vervolgonderzoek
Innovaties in de zorg moeten primair zijn gericht op de patiënt, maar de consequenties voor chirurgen moeten niet uit het oog verloren worden, menen de onderzoekers. Nieboer: “Pijnklachten en vermoeidheid kunnen de kwaliteit van het werk van chirurgen negatief beïnvloeden. Dat is niet wenselijk voor chirurgen en uiteindelijk ook nadelig voor de patiënt.” De onderzoekers zijn inmiddels bezig met vervolgonderzoek, gefinancierd door Movir.

Publicatie: Alleblas CCJ, de Man AM, van den Haak L, Vierhout ME, Jansen FW, Nieboer TE. Prevalence of Muscoskeletal Disorders Among Surgeons Performing Minimally Invasive Surgery: A Systematic Review. Annals of Surgery.