Binnen twee weken diagnose prostaatkanker

10 juli 2017

Het Radboudumc Centrum voor Oncologie heeft het diagnosetraject voor prostaatkanker grondig vernieuwd. Daardoor weten mannen met mogelijk prostaatkanker in maximaal twee weken waar ze precies aan toe zijn, een proces dat nu soms maanden duurt. Bovendien is de diagnostiek nauwkeuriger geworden en krijgt iedere patiënt een persoonlijk, multidisciplinair afgewogen behandeladvies. De innovaties leiden naar verwachting tot minder onnodige behandelingen en lagere landelijke uitgaven aan prostaatkankerzorg. Het vernieuwde diagnosetraject is mede mogelijk gemaakt door zorgverzekeraar Coöperatie VGZ.

Ruim 40.000 mannen met een verhoogde PSA gaan jaarlijks naar het ziekenhuis om een diagnose te laten stellen voor de meest voorkomende vorm van kanker onder mannen: prostaatkanker. Deze patiënten met een verhoogde PSA werden tot nu allemaal via een echogeleide TRUS-biopsie gediagnosticeerd. Het Radboudumc Centrum voor Oncologie heeft in het vernieuwde diagnosetraject de echogeleide TRUS-biopsie vervangen door een mp-MRI scan. Met deze MRI-scan kan het prostaatweefsel nauwkeuriger worden beoordeeld, met als gevolg dat bij alle patiënten met een goede uitslag op de MRI geen biopten meer hoeven te worden genomen. Dat maakt de diagnose ook sneller en patiëntvriendelijker. 

“Bij een TRUS-biopsie wordt er met een naald op twaalf willekeurige plekken een stukje weefsel afgenomen uit de prostaat. Dat is geen prettige ingreep. Door te beginnen met de MRI, is een biopsie in de helft van de gevallen niet meer nodig,” aldus dr. Michiel Sedelaar, uroloog bij het Radboudumc Centrum voor Oncologie. “En als vervolgonderzoek toch noodzakelijk is, gebruiken we de MRI-beelden om de biopsie gericht te nemen. Willekeurig prikken hoeft niet meer. Gemiddeld betekent dit zo’n 80% minder prikken met naalden en dus ook minder complicaties.” In sommige situaties is het nodig om na de diagnose prostaatkanker nog aanvullende scans te maken van de lymfeklieren en de botten. “Hiervoor gebruiken we een voor Nederland unieke combinatie van geavanceerde scantechnologieën: de Nano-MRI en de 68Ga-PSMA PET-CT”, verklaart prof. dr. Jelle Barentsz, radioloog bij het Radboudumc Centrum voor Oncologie. “We kunnen hier zeer nauwkeurig hele kleine uitzaaiingen elders in het lijf mee opsporen.”
 

Snel, multidisciplinair advies

Het traject is ingericht volgens het ‘patiënt als partner’-principe. Op elk beslismoment tijdens en na de diagnose krijgen patiënten informatie die hen helpt zo veel mogelijk zelf hun keuzes te maken. Het Radboudumc Centrum voor Oncologie ondersteunt dit proces met digitale tools en persoonlijk advies. Dit advies wordt gegeven door een in prostaatkanker gespecialiseerd team van artsen, verpleegkundigen en onderzoekers uit verschillende medische disciplines.
 
De doorlooptijd van het diagnosetraject is teruggebracht van soms wel drie maanden tot maximaal twee weken. Patiënten bij wie niets aan de hand is, horen dat zelfs al op de dag van het eerste MRI-onderzoek. Als er afwijkingen worden vastgesteld op de MRI, is binnen een week bekend of er sprake is van kanker en zo ja, in welke gradatie. De onderzoeken om eventuele uitzaaiingen op te sporen zijn binnen uiterlijk  twee weken afgerond.
 

Beter en betaalbaar

De nieuwe diagnostiek is ontwikkeld binnen de kwaliteitsalliantie voor betere en betaalbare zorg  tussen het Radboudumc en Coöperatie VGZ.  De zorgverzekeraar heeft de vernieuwde diagnostiek opgenomen in het zorginkoopbeleid en zal de verdere uitrol ervan in Nederland actief gaan stimuleren. Als elke patiënt met een verhoogd PSA deze diagnostiek zou ondergaan, dalen  de uitgaven aan prostaatkankerzorg naar verwachting met €5,7 miljoen euro.  “Het sneltraject prostaatdiagnostiek is een mooi voorbeeld van gepaste en zinnige zorg: zorg die beter is voor de patiënt en goedkoper is voor de maatschappij”, verklaart Ab Klink, bestuurslid bij Coöperatie VGZ. “Door de betere diagnostiek krijgen patiënten sneller de juiste diagnose, vinden er minder onnodige behandelingen plaats en zijn er minder complicaties. De doorlooptijd van het totale diagnostische traject daalt van een aantal maanden tot 2 weken. Ongeveer de helft van alle patiënten ontvangt zijn diagnose en advies zelfs al op de eerste dag. De kosten van diagnose zijn gemiddeld hoger, maar dat wordt gecompenseerd door effectievere en minder onnodige behandelingen. Zo houden artsen en zorgverleners de zorg betaalbaar, juist door de kwaliteit te verbeteren.”

Promotieonderzoek van radioloog in opleiding Maarten de Rooij laat zien dat, in vergelijking met de huidige zorg, het gebruik van MRI de overbehandeling en overdiagnostiek drastisch (89 procent) kan doen afnemen.

Ook de ProstaatKankerStichting ondersteunt initiatieven, zoals in het Radboudumc, die gericht zijn op het verbeteren van de kwaliteit van zorg, met aandacht voor het patientenperspectief. Een diagnosetraject waarbij state-of-the art diagnostiek wordt ingezet, een patient snel(ler) weet waar hij aan toe is en een multidisciplinair advies krijgt. En aandacht is voor goede informatie op maat die voor de patient bijdraagt aan het kunnen nemen van een goed besluit over zijn behandeling. 
 

Uitbreiding capaciteit

Het sneltraject prostaatdiagnostiek is bedoeld voor mannen tussen de 50 en de 75 jaar bij wie door de huisarts een verhoogde PSA-waarde is vastgesteld, en die nog niet eerder aanvullend diagnostisch onderzoek hebben laten uitvoeren. Na een adviesgesprek, waarin de diagnose wordt besproken, kiezen patiënten hoe en in welk ziekenhuis ze de behandeling willen laten uitvoeren.
 
Het Radboudumc hoopt dat de vernieuwde prostaatkankerdiagnose wordt overgenomen door andere ziekenhuizen. Naar verwachting zal dat nog even duren, omdat het tijd kost om de benodigde kennis, techniek en expertise op te bouwen. Het Radboudumc houdt daarom rekening met een toestroom aan patiënten. “We zijn nu voorbereid om twee keer zo veel patiënten als normaal op te vangen voor prostaatkankerdiagnose”, aldus Sedelaar. “Indien nodig kunnen we verder uitbreiden, maar dat zal wel tijd kosten. Ons streven is om elke patiënt binnen een week na doorverwijzing door de huisarts te kunnen ontvangen voor het eerste onderzoek. Maar als de behoefte groter blijkt, dan kan het zijn dat patiënten tijdelijk langer moeten wachten op hun eerste afspraak.  We hopen op begrip daarvoor. ”
 

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Radboudumc Centrum voor Oncologie Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen