Beter uit bed Haal het bed uit het dna van het ziekenhuis

Patiënten herstellen sneller dankzij zorginnovatie Beter uit bed, gericht op het beweeggedrag van patiënten in het Radboudumc.

Het bed speelt nog altijd een centrale rol in een ziekenhuis. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat patiënten in het ziekenhuis gemiddeld 80% van de tijd in bed liggen, vaak zonder dat hiervoor een medische noodzaak  bestaat. Die inactiviteit heeft nadelige gevolgen voor onder andere hersenen, spieren, uithoudingsvermogen en daarmee het herstel. Patiënten moeten hierdoor onnodig lang in het ziekenhuis verblijven en zijn minder goed hersteld van hun opname wanneer ze weer thuis zijn.  Voor patiënten is het dus belangrijk dat ze gedurende hun opname ook voldoende bewegen. 

Een belangrijke reden dat patiënten veel tijd in bed doorbrengen, is dat de zorg rondom het ziekenhuisbed is georganiseerd. Vanuit logistiek oogpunt is dit logisch. Een patiënt in zijn pyjama in bed is gemakkelijk vindbaar. Ook de inrichting en zorg zijn ingericht rondom het bed zoals tv boven bed, eten op bed, bezoek naast bed, dokter aan bed en lichamelijk onderzoek in bed. Patiënten van het Radboudumc gaven in een onderzoek echter aan, dat ze hierdoor minder bewegingsruimte ervaren en daardoor vaak te weinig bewegen. Een andere veel genoemde reden om minder te bewegen, is kennisgebrek.  Bedrust na een ingreep in het ziekenhuis wordt door patiënten en mantelzorgers nog,  vaak onterecht, als ‘veilig’ gezien. Uit onderzoek blijkt echter dat het voor het herstel van de patiënt juist belangrijk  is om  goed te bewegen.

Om de vaak kwetsbare patiënten én zorgprofessionals in beweging te krijgen,  moest de zorg anders georganiseerd worden. Dat vroeg om een andere mindset onder personeel en mantelzorgers maar ook om beschikbaarheid van materialen en aanpassing van de inrichting. Beter uit bed zorgt er daarom voor dat patiënten van het Radboudumc  wel kunnen bewegen en daarmee beter herstellen. Daarom staat op de afdeling Cardio-Thoracale Chirurgie en Cardiologieniet langer het bed centraal bij de behandeling. Door deze vernieuwde aanpak, hebben deze patiënten  in een periode van zes maanden een stuk minder tijd op bed doorgebracht, deze tijd is ten goede gekomen aan activiteiten als zitten (+36%) en lopen (+22%).

Het zorginnovatieproject Beter uit bed laat dus zien dat patiënten best meer willen en kunnen bewegen, maar dat het ziekenhuis zich dan wel moet aanpassen aan de patiënt.  Daarom wordt dit project nu verder uitgerold binnen het ziekenhuis.

Mindset & cultuur
Het Beter uit Bed project pakt de verschillende aspecten van de beddencultuur aan. Een daarvan is de mindset van zorgverleners. Zij zijn geschoold in het belang van het in beweging krijgen van patiënten en in technieken om dit veilig te begeleiden. Ook zijn diverse acties uitgevoerd die belemmeringen om te bewegen bestrijden. Zo wordt het gebruik van katheters en infusen zoveel mogelijk geminimaliseerd. Patiënten krijgen voorlichting over bewegen en er worden op maat gemaakte oefenprogramma’s  aangeboden. Ook de terminologie wordt aangepakt om tegen te gaan dat ook hier het bed de hoofdrol houdt:denk aan aantal ligdagen als het gaat om de opnameduur en het aantal bedden om de omvang van het ziekenhuis of afdeling uit te drukken). Daarnaast worden mantelzorgers ook actief geïnformeerd over wat patiënten kunnen en hoe dit bijdraagt aan hun herstel.

Beschikbaarheid materialen
Als alternatief voor het bed zijn relaxstoelen en infuuspalen met loopsteun aangeschaft. Op deze manier wordt het voor patiënten makkelijker om rust af te wisselen met voldoende beweging.  Het bed in de kamer kan niet verdwijnen maar met daarvoor ontworpen bedhoezen staat deze niet meer centraal in de kamer.

Aanpassing bouw en inrichting
Uit onderzoek onder patiëntenbleek dat zij de omgeving  in het ziekenhuis vaak niet stimulerend vonden om te bewegen. Daarnaast gaven veel patiënten ook aan dat ze soms niet wisten dat ze van de kamer af mochten komen om te bewegen. In samenwerking met patiënten, zijn daarom de ziekenhuisgangen aantrekkelijker gemaakt door gebruik te maken van kleuren en kunst, zodat zij zich ook welkom voelen buiten hun kamer. Daarnaast ontvangen patiënten bij opname een routekaart, waarop wandelroutes zichtbaar zijn en verschillende zitjes en activiteiten staan aangegeven. Activiteiten zijn er in de vorm van een beweeghoek, waar patiënten door een virtueel landschap fietsen op hometrainers en waar patiënten elkaar ontmoeten aan een spellentafel. Andere activiteiten die worden aangeboden zijn bijvoorbeeld gezamenlijke lunches en bewegen op muziek.

De aanpassingen op de afdelingen zijn positief ontvangen door zowel patiënt als zorgverlener. Enkele reacties:

 “Als je in zo’n stoel zit dan hoor je erbij. Je voelt je meer mens. In bed voel je je ziek. Dit voelt prettig.” - Hans de Koning, patiënt CTC

“De stoel is gemakkelijk, is goed aan te passen op mijn lange lijf. Dit zit fijner als in bed. In bed heb ik last van mijn rug vooral nu mijn longen nog niet op orde zijn. De infuuspaal is handig om mee te lopen, ik kan mijn zuurstoftank hierdoor meenemen.” - Yvonne Kempe, patiënt CTC

“Beter uit bed vind ik een goed initiatief, het heeft zeker bijgedragen aan betere patiëntzorg.” - Jos Kuijpers, verpleegkundige CTC

“De patiënt merkt zelf dat de aanpak van Beter uit Bed bijdraagt aan het herstel.” - Astrid van der Weijer, verpleegkundige CTC

“Er staat in onze zorgvisie dat het functioneren de focus wordt en niet meer de ziekte. En door Beter uit bed hebben we nu een van de tools om dit in gang te zetten.” Jolanda ter Sluysen, zorgleidinggevende CTC
 

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  PreventieNieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen