Zorgt de volle maan voor slapeloosheid, of niet?

De invloed van de maan op de mens is berucht. Vooral verhalen over slapeloosheid door volle maan komen veel voor. Ook recente studies laten zien dat volle maan onze slaap daadwerkelijk kan verstoren. Martin Dresler van het Radboudumc onderzocht met collega’s van het Max Planck Institute of Psychiatry in München de invloed van de maan op slaap. En wat blijkt: er is geen aantoonbare relatie tussen de maancyclus en de slaapkwaliteit van de mens. Selectieve publicatie van onderzoeksgegevens heeft het beeld vertekend.

Invloedrijke eigenschappen

Al eeuwenlang krijgt de maan invloedrijke eigenschappen op gezondheid, gedrag en psychologie toegedicht, vooral in relatie tot slaap. Ook wetenschappelijk onderzoek toonde een verband tussen slaap en maan. Veel van deze studies maken gebruik van bestaande slaapdata. De bevindingen zijn echter zeer wisselend en lang niet altijd op objectieve manier gemeten, bijvoorbeeld met behulp van EEG. In sommige studies zijn vrouwen gevoeliger voor de maan, in andere juist mannen. Volgens twee recente publicaties in Current Biology vertraagt de maanstand de REM-slaap. Vreemd genoeg is in de publicatie van Smith uit 2014 de nieuwe maan hiervoor verantwoordelijk, terwijl in een studie van Cajochen uit 2013 de volle maan de oorzaak is.

22.000 nachten slapen

Om het maan-effect duidelijk te maken, onderzocht Martin Dresler van het Donders Instituut de slaapgegevens uit verschillende studies bij 2.097 nachten slaap van 1.265 vrijwilligers  De belangrijkste conclusie: “In deze groep konden we geen enkel statistisch verband vinden tussen slaapkwaliteit en de stand van de maan.” Dresler keek ook naar ongepubliceerde data uit diverse onderzoeken van in totaal meer dan 20.000 nachten slaap. “Deze data is nooit gepubliceerd omdat er uit het onderzoek geen duidelijke resultaten naar voren kwamen. De gerapporteerde effecten van de maan kunnen heel goed een resultaat zijn van publicatiebias: het bewust of onbewust selectief publiceren van onderzoeksresultaten.”

In de la, uit de la

Publicatiebias, ook bekend als het bureaula-probeem, is het verschijnsel dat onderzoek niet wordt gepubliceerd als het geen duidelijke resultaten oplevert. Zo verdwijnen de gegevens in de la. Dit probleem is recent onderwerp van discussie. De neiging om significante en positieve resultaten te publiceren en negatieve of niet significante resultaten achterwege te laten, kan makkelijk leiden tot een overschatting van wetenschappelijke kennis/bewijs.

Extra slapen voor meer zekerheid

Het onderzoek van Dresler is uitgevoerd met data van slaaponderzoeken die om verschillende redenen zijn uitgevoerd. “Dit levert natuurlijk verschil in kwaliteit van de gegevens op,” zegt Martin Dresler. “Voor een definitief antwoord op de vraag of de maan invloed heeft op de slaap moeten we natuurlijk een experiment speciaal voor dat doel opzetten waar een grote groep vrijwilligers aan meedoet.”

Publicatie

Lunar cycle effects on sleep and the file drawer problem. Cordi M, Ackermann S, Bes FW, Hartmann F, Konrad BN, Genzel L, Pawlowski M, Steiger A, Schulz H, Rasch B, Dresler M. Current Biology. Vol 24, Nr. 12

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen