Voorschrijven van medicijnen aan ouderen is zelden optimaal

Bij bijna alle oudere patiënten die thuis wonen, klopt het medicijnenvoorschrift niet helemaal. Bij zestig procent ontbreken nog medicijnen en bij dertig procent van de ouderen worden medicijnen voorgeschreven die mogelijk negatieve effecten en/of bijwerkingen hebben. Deze conclusies trekt Wilma Denneboom, apotheker en onderzoekster bij de afdeling Kwaliteit van Zorg van het UMC St Radboud uit een onderzoek, waarop zij op 13 maart 2008 promoveert. Door apotheker en huisarts gezamenlijk periodiek de medicatie te laten screenen, kan deze situatie worden verbeterd.

Ondergebruik

Wilma Denneboom heeft onderzoek gedaan naar problemen bij het gebruik van medicijnen door thuiswonende ouderen, die dagelijks meer dan vier geneesmiddelen naast elkaar gebruiken. Uit dit onderzoek onder 286 ouderen blijkt dat ondergebruik (minder gebruiken dan wordt voorgeschreven) het meest voorkomt. Hierop volgen praktische problemen met het medicijngebruik, zoals het breken van tabletten en het toedienen van oogdruppels. Ook werden medicijnen op het verkeerde moment ingenomen.

Onjuistheden

Frequenter en van groter belang dan de gebruikersproblemen zijn echter de onjuistheden en onvolkomenheden in de voorgeschreven medicatie voor deze ouderen. Uit haar onderzoek naar de farmacotherapie van thuiswonende ouderen blijkt dat er bijna altijd (98 procent) aandachtspunten te noteren zijn met betrekking tot de voorgeschreven medicatie. Zo krijgen ouderen hun medicijnen niet altijd in de juiste dosering, krijgen ze medicijnen voorgeschreven die eigenlijk niet door hen gebruikt zouden moeten worden en meer dan eens zouden medicijnen toegevoegd moeten worden om de medicamenteuze behandeling te verbeteren.

Medicatie review

Denneboom heeft studie gedaan naar vormen van ‘medicatie review’, waarbij de apotheker periodiek de volledige medicatie van de gebruiker beoordeelt en de bevindingen daarvan terugkoppelt naar de huisarts. Uit haar onderzoek blijkt dat een terugkoppeling via een een-op-een contact betere resultaten oplevert dan een schriftelijke terugkoppeling en daarom de voorkeur heeft. Niet alleen leidt een persoonlijk contact tussen apotheker en huisarts tot een groter aantal wijzigingen in het voorschrijfgedrag, het overleg wordt door beiden ook positief gewaardeerd.

Verantwoordelijk

Voor een periodieke screening van medicatie is eens te meer reden, zegt Denneboom, nu de openbare apotheker is opgenomen in de Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO). “Door die nieuwe status van wettelijk erkend zorgverlener is niet alleen de arts, maar ook de apotheker verantwoordelijk voor de kwaliteit en veiligheid van de medicatie. Die nieuwe rol vraagt een andere opstelling en een andere vorm van samenwerking.”

Wilma Denneboom studeerde farmacie aan de Universiteit Utrecht. In 2002 startte ze haar onderzoek op het gebied van medicijnengebruik door en medicatieveiligheid voor ouderen bij de afdeling Kwaliteit van Zorg van het UMC St Radboud. Sinds 1999 is Denneboom werkzaam als apotheker in Deventer.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen