Medisch microbiologen vinden nieuw resistentiemechanisme

(05-04)

Microbiologen Paul Verweij en Willem Melchers van het UMC St Radboud hebben sinds 2002 negen patiënten gezien die waren geïnfecteerd met een (multi)resistente Aspergillus schimmel. Niet eerder werd bij de mens zo'n resistentie aangetroffen, zo schrijven zij in het vakblad New England Journal of Medicine. De resistentie ontstaat steeds door een unieke combinatie van genetische veranderingen, zo blijkt uit hun onderzoek. Als de toename van resistente schimmels doorzet, kan dat belangrijke consequenties hebben voor de behandeling van patiënten met een gebrekkige afweer.
 

Verweij en Melchers vonden sinds 2002 bij maar liefst negen patiënten de (multi)resistente schimmel Aspergillus fumigatus. Wordt een schimmelinfectie bij mensen met een gebrekkige afweer niet tijdig met het juiste geneesmiddel behandeld, dan kan de infectie de hersenen bereiken en dat is meestal dodelijk.

Ongevoelige combi

Wereldwijd wordt in de meeste microbiologische laboratoria niet gekeken naar de gevoeligheid van schimmels voor azolen, omdat men er gewoon van uitgaat dat de schimmels voor deze medicijnen gevoelig zijn. Nu Verweij en Melchers meerdere gevallen van resistentie hebben vastgesteld, wordt het noodzakelijk alle Aspergillus schimmels die gekweekt worden bij patiënten met een gebrekkige afweer te onderzoeken op hun gevoeligheid voor azolen.

Verweij en Melchers constateerden verder dat de resistentie bij alle schimmels door precies dezelfde genetische veranderingen wordt veroorzaakt. Melchers: "Voor de huidige standaardbehandeling worden azolen gebruikt. Azolen zijn bijzonder effectief, want ze verstoren de opbouw van een belangrijk bestanddeel van de celmembraan, het zogenaamde ergosterol. Wordt deze opbouw geremd, dan sterft de schimmel. Alle schimmels bij de negen patiënten hadden echter een genetische mutatie waardoor de azolen niet goed meer werken. Bovendien zorgt een tweede genetische verandering ervoor dat meer van die ongevoelige eiwitten worden aangemaakt. De beide veranderingen maken samen dat sommige azolen compleet inactief worden. Dat is echt uniek."

Dilemma

De resistente Aspergillus stelt artsen voor een dilemma, zeker als het aantal verder gaat toenemen. Verweij: "De huidige diagnostiek is gebaseerd op het aantonen van schimmelbestanddelen in het bloed. Worden die aangetroffen, dan volgt een CT-scan. Zie je op die scan afwijkingen, dan wordt de patiënt behandeld. Maar zo krijg je geen informatie over de (on)gevoeligheid van de schimmel. Nu ontstaat het dilemma dat je met de behandeling de gevoelige schimmels doodt, waardoor een eventueel aanwezige resistente schimmel juist vrij spel krijgt. Dat kan desastreus zijn. Daarom kijken we nu in nationaal en internationaal verband naar de omvang van het probleem." 

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen