Mogelijke link tussen kanker en een beroerte op jonge leeftijd

14 april 2023

Misschien heeft u het op verschillende nieuwsplatformen al voorbij zien komen: de studie van Jamie Verhoeven en professor Frank-Erik de Leeuw over de mogelijke link tussen kanker en een beroerte op jonge leeftijd. Dit is een belangrijke bevinding in de zoektocht naar een mogelijke oorzaak voor een beroerte op jongere leeftijd. Toch is er voor de meerderheid van deze jonge patiënten geen reden tot zorg, de kans op kanker in deze jonge groep mensen blijft namelijk heel klein. Het is belangrijk dat de implicaties van deze bevindingen eerst nog verder worden onderzocht. Om nu deze jonge patiënten standaard te screenen, is vooralsnog niet nodig en niet aan te raden. Hieronder de samenvatting die op verschillende nieuwsplatformen is verschenen:

Kort na een beroerte krijgen jonge patiënten vaker de diagnose kanker dan jonge mensen die niet getroffen werden door een beroerte. Dit geeft aanwijzingen dat kanker mogelijk een rol speelt in het ontstaan van een beroerte bij deze patiënten. Dat blijkt uit onderzoek van het Radboudumc bij bijna 400.000 patiënten met een beroerte.

Een beroerte treft alleen oudere mensen, toch? Nou, nee dus. Per jaar krijgen zo’n drieduizend Nederlanders jonger dan vijftig jaar een beroerte. Daarbij krijgt een deel van de hersenen tijdelijk geen zuurstof doordat er iets mis gaat met de bloedvoorziening. Zo kan een bloedprop een bloedvat verstoppen en zo een herseninfarct veroorzaken. Een bloedvat kan ook scheuren, waardoor er een hersenbloeding ontstaat. 

Het is grotendeels onbekend waarom jonge mensen een beroerte krijgen. Onderzoek van het Radboudumc toont nu een opvallend verband aan tussen beroertes en kanker op jonge leeftijd. ‘We doen al tijden veel onderzoek naar jonge patiënten met beroertes’, aldus arts-onderzoeker Jamie Verhoeven van de afdeling Neurologie. ‘Het viel ons al eerder op dat vrij veel van deze patiënten uiteindelijk overlijden aan kanker. Dit verraste ons, we hadden namelijk verwacht dat hart- en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak zouden zijn. Hier zijn we toen verder ingedoken.’ 

Vaker kanker 

Verhoeven en haar collega’s verzamelden data van bijna 400.000 Nederlanders die tussen 1995 en 2018 een beroerte kregen. Ze brachten in kaart hoeveel van deze mensen daarna behandeld werden voor kanker. Dat vergeleken ze met het aantal kankergevallen bij mensen zonder beroertes. En wat bleek: Bij patiënten jonger dan vijftig jaar met een herseninfarct was het aantal kankerdiagnoses in het jaar erna tweeëneenhalf keer hoger. Voor jonge patiënten met een hersenbloeding was dit zelfs ruim vijf keer hoger. Het ging vooral om longkanker en bloedkanker.

Hoogleraar Neurologie Frank-Erik de Leeuw leidde het onderzoek en licht deze opvallende resultaten toe: ‘Dit geeft aanwijzingen dat kanker mogelijk een rol speelt in het ontstaan van een beroerte bij sommige jonge patiënten. Het is waarschijnlijk dat de kanker al aanwezig was toen de patiënt de beroerte kreeg. De diagnose was alleen nog niet gesteld.’ De onderzoekers denken dat de bloedstolling ermee te maken heeft. Het is namelijk bekend dat kanker de stolling activeert. Dit kan weer leiden tot bloedproppen of schade aan bloedvaten.

Standaard screenen?

Moeten we nu alle jonge patiënten met een beroerte onderzoeken op kanker? ‘Daar is het nog te vroeg voor’, zegt de Leeuw. Volgens hem is er eerst meer onderzoek nodig. Zijn er bijvoorbeeld specifieke kenmerken die verband houden met een verhoogd risico op kanker bij deze patiënten? 

De Leeuw: ‘Iedereen screenen is gevaarlijk. Je gaat dan bij toeval allerlei kleine afwijkingen vinden. Dat vraagt dan weer om nader onderzoek, wat niet zonder risico’s is. Denk bijvoorbeeld aan scans of een biopsie waarin we een stukje weefsel afnemen. De geestelijke belasting van zo’n traject is ook heel groot, terwijl de kans dat het kanker is heel klein blijft, ook bij deze groep.’

Over de publicatie

Dit onderzoek is gepubliceerd in JAMA Network Open: Association of stroke at young age with new cancer in the years after stroke among patients in the Netherlands. J.I. Verhoeven, B. Fan, M.J.M. Broeders, C.M.L. Driessen, I.C.H. Vaartjes, C.J.M. Klijn, F.E. de Leeuw. DOI: 10.1001/jamanetworkopen.2023.5002.

De data voor deze studie werden aangeleverd door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ook werd gebruik gemaakt van gegevens van het Integraal Kankercentrum Nederland.

Luister ook het interview met hoogleraar Frank Erik de Leeuw op EenVandaag terug, vanaf minuut 12:12.