Kunst en parkinson Een ontdekkingsreis

Sinds het begin van het menselijk bestaan is kunst een wezenlijk onderdeel van het leven van mensen, dienend als communicatiemiddel, een sociaal-cultureel bezit en boven alles een existentieel deel van iemands leven. Gebaseerd op deze overtuiging is kunstproductie een fundamenteel aspect van menselijke communicatie dat diep verweven kan zijn met cultuur, psychologie en neurowetenschappen, wat leven geeft aan een fascinerende kruising tussen geneeskunde en kunst.

In de afgelopen twee decennia hebben talrijke casusrapporten intrigerende veranderingen in de manier waarop mensen met neurodegeneratieve ziekten, zoals de ziekte van Parkinson, kunst produceren aan het licht gebracht. Deze veranderingen worden vaak beïnvloed door twee primaire factoren: persoonlijke levensverhalen en aan de ziekte gerelateerde omstandigheden.

Veranderingen in artistieke stijl, techniek, vorm van creatieve expressie en zelfs waargenomen kwaliteit zijn gedocumenteerd. Dit fenomeen kreeg de aandacht van veel artsen, vooral neurologen, wat leidt tot een hernieuwde interesse in het samenvoegen van kunsten als een mogelijke manier om veranderingen in de hersenen waar te nemen. Tegelijkertijd zien kunst- en estheticaonderzoekers een kans om hun begrip van de neurobiologische basis van deze aandoeningen en de aard van creatieve vonken te verdiepen. Vanuit deze basis lijkt het bij elkaar brengen van kunst en wetenschap belangrijk om de transformerende kracht van creatieve activiteiten voor gezondheid en welzijn te benutten. Met dit in gedachten zijn veel projecten ontwikkeld om deze verbinding in het Radboudumc en ons Expertisecentrum voor Parkinson en bewegingsstoornissen te bevorderen.

Om deze reden zijn we begonnen om mensen met parkinson, mantelzorgers en zorgprofessionals de ruimte te bieden om hun kunst tentoon te stellen in ons centrum. Dit initiatief bevordert de dialoog tussen onderzoekers, de medische gemeenschap, creatieve therapeuten, gezondheidsopvoeders, mensen met neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Parkinson en hun mantelzorgers. Centraal in deze communicatie staat respect voor zelfexpressie en de veelvoudige manieren waarop creativiteit ons kan raken. Door de schijnbaar uiteenlopende werelden van kunst en wetenschap te overbruggen, zijn diverse projecten en initiatieven ontstaan, waaronder kunstinterventies en online beeldende kunstcursussen voor mensen met Parkinson. Deze  samenwerking is ook gebonden in het initiatief "Art Unbound" (https://artunbound.nl/).

Al deze projecten zijn ontworpen als leeromgevingen, die vormende ervaringen, diepere inzichten en kansen voor dialoog bieden. Deze aanpak vergroot de kans op het ontdekken van nieuwe wegen voor zelfzorg en onderlinge zorg. Door kunst en wetenschap te integreren, ontgrendelen we nieuwe manieren van begrijpen en zorgen voor de hersenen. We bevorderen een gemeenschap waar kunst leidt tot een breed perspectief, nieuwe inzichten en een betere uitkomst.