EN
DE
‘De dood is niet eng. Het is nog steeds de persoon waarvan je houdt, die daar ligt.’ Zo vertelt Jeroen Verwiel, intensivist in het Radboudumc aan Eva, presentatrice van Het Klokhuis. Klokhuis maakte een vierdelige serie over dood, afscheid nemen en rouw die momenteel te zien is op NPO3. Diverse deskundigen, maar vooral ook kinderen komen aan het woord.
We hadden het geluk dat Klokhuis ook bij ons in het mortuarium kwam filmen. Kinderen erbij betrekken als de dood hun jonge leven binnenkomt, we geloven er in dat dat belangrijk is. Natuurlijk zouden we als volwassenen onze kinderen het liefst beschermen tegen alles wat pijn doet, tegen alles waar ze verdrietig van kunnen worden. De dood en alles wat daarbij komt kijken is daarom voor veel ouders een lastig onderwerp. Logisch ook, je weet vaak zelf al niet waar je heen moet met je gevoel… hoe moet je je kinderen hier dan in begeleiden?
Wat we nogal eens vergeten is dat kinderen vaak nog geen ervaring met de dood hebben en dus ook niet weten wat ze daarbij voelen. En precies daarom is het van groot belang hoe de grote mensen in hun omgeving met hen omgaan. Ze kijken naar volwassenen en zijn afhankelijk van ons als het gaat om de ervaring die ze opdoen. Hun beeld en gevoel hangt van die ervaring af.
In je eigen emotie en je wens om kinderen te beschermen kun je onbewust meegeven wat je helemaal niet mee wílt geven. Als je niks vertelt kunnen ze zich eenzaam voelen omdat ze wel degelijk in de gaten hebben dat er iets speelt. Als je ze teveel beschermt kunnen ze het gevoel krijgen er niet bij te horen. Als je bang bent of verwacht dat zij bang zijn kun je ze juist bang maken.
Een vader aarzelde of hij zijn levenloos geboren dochtertje aan zijn vierjarige zoon zou laten zien. Na overleg met ons liet hij het mannetje, dat zeer nieuwsgierig was, bij zijn zusje kijken. De kleine jongen keek en bewonderde, had even geen woorden voor wat hij allemaal voelde en zag. Toen papa zei: ‘Je vindt het zeker eng hè?’ keek het ventje met grote ogen naar zijn papa. Hij knikte. Maar zijn ogen keken vragend...was dat wat hij voelde? Hoe kun je eigenlijk weten wat je allemaal voelt als je vier jaar bent?
Even later zocht de kleine grote broer met ons een mooi dekentje voor zijn zusje uit en kwam er vrolijk mee naar zijn papa rennen. De vader keek op: ‘Volgens mij vindt ie het helemaal niet eng’ sprak hij verwonderd.
Natuurlijk kan het spannend zijn om te gaan kijken bij iemand die dood is. Dat geldt voor grote èn kleine mensen. In ons mortuarium doen we er alles aan om die ervaring tot een goede ervaring te maken, al wordt het daar natuurlijk niet minder verdrietig van.
`De dood is niet eng. Het is nog steeds de persoon waarvan je houdt, die daar ligt.’
En zo is het. We kunnen het met z’n allen bewust heel goed doen voor kinderen. Als we open zijn kunnen ze ons vertrouwen. Als we ze betrekken voelen ze zich serieus genomen. Als we ze bij de hand nemen kunnen we samen goed afscheid nemen.
