Grote subsidie voor de ontwikkeling van darmplakband

Nieuws Grote subsidie voor de ontwikkeling van darmplakband

9 maart 2012

Onderzoekers van het UMC St Radboud hebben met enkele partners anderhalf miljoen subsidie ontvangen voor de ontwikkeling van een ‘darmpleister’. Het gaat om een kleefkrachtige, oplosbare tape die het aantal ernstige darmlekkages sterk moet reduceren. De subsidie, afkomstig van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) de provincie Gelderland en de landelijke overheid, is bedoeld om kansrijke innovaties sneller naar de markt te brengen.

Naadlekkage is een gevreesde complicatie bij darmoperaties. In zo’n geval blijven de darmuiteinden na het hechten niet goed aan elkaar zitten, waardoor de darminhoud naar buiten vloeit. In de buik kunnen dan ernstige, soms levensbedreigende infecties ontstaan. Harry van Goor, chirurg op de afdeling Heelkunde van het UMC St Radboud: “Wanneer zo’n naadlekkage optreedt vindt vrijwel altijd een spoedoperatie plaats. Meestal wordt dan ook een stoma aangelegd en helaas zijn sommige stoma’s blijvend.”

Nijpend probleem

De kans op een naadlekkage is voor een deel afhankelijk van de plaats waar de operatie heeft plaatsgevonden. Van Goor: “Bij operaties aan de endeldarm is het risico het grootst. Van deze patiënten krijgt een op de tien een naadlekkage. Dat is een groot probleem in de chirurgie en als arts wil je dat risico het liefst zo klein mogelijk maken. Bovendien speelt ook nog mee dat de symptomen van een naadlekkage niet altijd meteen goed te herkennen zijn. Omdat kenmerken van zo’n naadlekkage – verhoging van de lichaamstemperatuur, moeilijk op gang komen van de stoelgang – ook wel voorkomen bij een normaal herstel. Dat maakt het probleem alleen maar nijpender.”

De oorzaak van een naadlekkage is niet altijd duidelijk, maar er zijn wel een aantal factoren aan te wijzen die zeker meespelen. Van Goor: “Meestal gebruiken we nietjes of hechtingen om darmnaden te dichten. Soms doen we een ‘fietsbandproef’ om te zien of de naad waterdicht is. Maar ook zo’n proef geeft geen honderd procent zekerheid voor de dagen erna, want darmen bewegen voortdurend waardoor er steeds wisselende krachten op de gehechte wond komen te staan. Dat kan leiden tot zo’n hoge puntbelasting op de hechtplaatsen, dat de darmen daar inscheuren. Met de huidige technieken is dat dus niet altijd te voorkomen.”

Krachtige darmklever

Van Goor kent de problematiek van binnenuit. Over mogelijke oplossingen denkt hij regelmatig na met mensen uit het bedrijfsleven, zoals apotheker Johan Bender. Zo’n combinatie leidt vaak tot onverwachte invalshoeken. Van Goor: “Op een gegeven moment kwamen we terecht in de bouwwereld. Daar wordt een polymeer gebruikt dat keramiek extra stevig aan elkaar plakt. Deze polymeer staat aan de basis van het plakband dat we nu ontwikkelen. Met dit nieuwe plakband willen we het aantal naadlekkages fors terugdringen omdat het sterk kleeft, goed afdicht, flexibel blijft en ook gemakkelijk is toe te passen.”

De chirurgische tape die aan deze hoge eisen moet gaan voldoen, wordt ontwikkeld in het project General Adhesive Tissue Tape (GATT). Van Goor: “Het eerste gepatenteerde prototype zag er zo veelbelovend uit, dat het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, de provincie Gelderland en de landelijke overheid de verdere ontwikkeling tot een concreet product met ruim anderhalf miljoen euro ondersteunen. Het UMC St Radboud investeert met enkele participerende bedrijven eenzelfde bedrag. In 2015 moet er een sterk, afbreekbaar, betaalbaar plakband beschikbaar komen waarmee chirurgen de kans op naadlekkages en hersteloperaties aanzienlijk kunnen terugdringen.”

Kansrijk

Het idee van een plakband ín het lichaam heeft geleid tot veel nieuwe ideeën en mogelijke toepassingen. Een enkelzijdig of dubbelzijdig plakkertje, een oplosbare of permanente tape, een flexibele of juist stugge pleister…? Van Goor: “In het kielzog van de oplosbare darmtape kijken we dus ook al bijna automatisch naar andere toepassingen. Littekenbreuken vormen bijvoorbeeld een lastig en veel voorkomend probleem. Bij een buikoperatie snijd je niet alleen door de huid, maar ook door de bindweefselplaat die eronder ligt. Deze plaat, die stevigheid geeft aan de buik, geneest vaak niet goed. Sommige operaties, maar ook bepaalde medicijnen, overgewicht of diabetes gaan gepaard met een grotere kans op een littekenbreuk.”

Zo’n littekenbreuk ontstaat als de huid wel aan elkaar groeit, maar de bindweefselplaat niet. Op de buik verschijnt een bobbel, waarin soms ook darmen zitten. Van Goor: “Dat vereist een hersteloperatie, waarna bij ongeveer een kwart van de patiënten opnieuw een littekenbreuk ontstaat. Om zo’n littekenbreuk te herstellen of te voorkomen wordt vaak een stevig matje - een zogenoemde mesh - gebruikt, maar dat blijft niet altijd op de juiste plaats zitten. Het zou mooi zijn als we een groot, stevig plakband kunnen maken dat niet alleen dubbelzijdig plakt om de mesh vast te maken - die daardoor minder verschuift - maar ook zo stevig is dat we zelfs geen mesh meer nodig hebben. Plakband en matje komen zo samen in één product, dat voor een verbetering van de zorg voor de patiënten kan leiden. Volgens ons liggen daar enorme kansen.”