Wetenschap­pelijk onderzoek Malariaonderzoek

Malaria-onderzoek bij gezonde onderzoeks-deelnemers

Hoewel het aantal gevallen van malaria de afgelopen 10 jaar gehalveerd is, worden er nog veel mensen ziek en sterven er nog mensen aan. Ook groeit de resistentie tegen de bestaande antimalaria middelen. Daarom richt ons onderzoek zich op de ontwikkeling van een goed werkend vaccin. 

Bij dit zo genoemde vaccinonderzoek besmetten we gezonde onderzoeksdeelnemers met malaria door ze te laten steken door met malaria geïnfecteerde muggen. Daardoor kunnen we het verloop van de infectie volgen en meer te weten komen over de ziekte. Op basis daarvan kunnen we bestaande behandelingen tegen malaria verbeteren. Ook kunnen de effectiviteit testen van een nieuw malaria-vaccin.

Waarom testen op gezonde onderzoeksdeelnemers?

De huidige dierproefmodellen zijn niet nauwkeurig genoeg om te achterhalen hoe de ziekte, de behandeling en het vaccin werken bij de mens. Daarom testen we op gezonde onderzoeksdeelnemers. We doen dit onder nauwkeurig gecontroleerde omstandigheden en hebben hier al meer dan 15 jaar ervaring mee.

Het verloopt van het malaria-onderzoek

Stap 1: Medische keuring
U krijgt een uitgebreide medische keuring. Alleen wanneer u volledig gezond bent, kunt u meedoen aan het malaria-onderzoek.

Stap 2: De malaria-infectie
We plaatsen een kooitje met muggen die besmet zijn met Plasmodium falciparum parasieten tegen uw onderarmen. Deze muggen zijn in de malaria unit van het Radboudumc gekweekt en nooit in de buitenwereld geweest. De malariaparasieten zijn gekweekt volgens de hoogste kwaliteitsstandaarden en zijn gevoelig voor de gebruikelijke antimalariamiddelen. We weten dus dat we een infectie kunnen behandelen. 
 
Stap 3: Medische controles
Onze artsen controleren u dagelijks om te kijken of u malaria heeft. Dit gebeurt binnen 21 dagen, meestal tussen de 7e en 11e dag na blootstelling aan de besmette muggen. Vanaf de 6e dag na blootstelling nemen we daarom ook dagelijkse bloed af om te controleren of de infectie ‘gelukt’ is.


Stap 4: Behandeling voor malaria
Zodra we malariaparasieten in uw bloed vinden, krijgt u zeer effectieve antimalariamiddelen. Deze zorgen ervoor dat uw klachten én de malariaparasieten binnen enkele dagen verdwijnen. Door de malariabesmetting kunt u griepachtige klachten krijgen zoals hoofdpijn, spierpijn, moeheid en koorts. Na de behandeling zijn de malariaparasieten geheel uit uw lichaam verdwenen en is er geen kans dat de infectie opnieuw opspeelt.

• Meld u aan als vrijwilliger voor malaria-onderzoek

Malariavaccin ontwikkelen

Dankzij de gecontroleerde malaria-infecties bij gezonde vrijwilligers kunnen onderzoekers de afweerreactie op malaria bestuderen. Met deze kennis willen we nieuwe en betere malariavaccins ontwikkelen.

We onderzoeken bijvoorbeeld hoe de malariaparasiet zelf gebruikt kan worden als vaccin. Hiervoor besmetten we gezonde vrijwilligers herhaaldelijk met malaria terwijl zij een antimalaria geneesmiddel slikken. Dankzij het antimalariamiddel worden de vrijwilligers niet ziek, maar komt het afweersysteem wel in aanraking met de parasiet en leert het hoe het de parasiet kan vernietigen. Als deze vrijwilligers opnieuw gestoken worden door malariamuggen, dit keer zonder antimalaria middelen, worden zij niet meer ziek.


Samen met het Leids Universitair Medisch Centrum en het Amerikaanse bedrijf Sanaria, Inc., is in het Radboudumc ook een verzwakte malariaparasiet gemaakt, waarbij twee genen zijn verwijderd. Deze ‘genetisch gemodificeerde’ parasiet stopt vroeg in zijn ontwikkeling. Hierdoor veroorzaakt hij naar verwachting geen klachten bij de mens, maar wordt hij wel herkend door het afweersysteem. In 2017 zullen we testen of deze parasiet als vaccin kan worden gebruikt.

Testen van malariavaccins

Het testen van een nieuw vaccin gebeurt eerst uitvoerig op proefdieren. In een later stadium worden de vaccins getest op gezonde vrijwilligers. Nadat is vastgesteld dat een malariavaccin veilig is bij gezonde vrijwilligers, onderzoeken we of het effectief is in het voorkomen van malaria. Dit kan onderzocht worden bij een groep vrijwilligers in een land waar malaria veel voorkomt, zoals in Afrika. In de praktijk is het vaak lastig om zo’n onderzoek op te zetten en uit te voeren in Afrika. Om de ontwikkeling van malariavaccins te bevorderen, kunnen we dit soort onderzoek daarom ook uitvoeren bij gezonde vrijwilligers in landen waar malaria niet natuurlijk voorkomt. Zij krijgen dan het nieuwe vaccin en worden daarna onder streng gecontroleerde omstandigheden besmet met malaria om te kijken of het vaccin effectief malaria kan voorkomen.